Ostatnie miesiące mijającego roku były wyjątkowo intensywne – do jednostek docierały kolejne dostawy nowoczesnego sprzętu, po raz pierwszy w historii nieba nad Warszawą strzegły zestawy Patriot, zapadła decyzja o formowaniu szóstej dywizji w WP. Doszło również do zmian na najważniejszych stanowiskach w armii, a pod koniec roku – także w Ministerstwie Obrony Narodowej.

PAŹDZIERNIK

Brytyjscy piloci w Polsce

Do Polski przylecieli brytyjscy piloci Królewskich Sił Powietrznych. To efekt porozumienia strategicznego zawartego na początku 2023 roku między Polską a Wielką Brytanią. Załogi czterech Typhoonów, myśliwców, które na co dzień stacjonują w brytyjskiej bazie Akrotiri na Cyprze, przez dwa tygodnie szkolili się wspólnie z pilotami z 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego w Krzesinach oraz patrolowali przestrzeń powietrzną. Wspólne treningi obejmowały m.in. misje szkoleniowe, walki w powietrzu na małych i średnich odległościach, a także operacje bezpośredniego wsparcia lotniczego. W szkoleniu brały udział również siły powietrzne z Włoch i Hiszpanii, a treningowa operacja CAS (Close Air Support) została przeprowadzona z brytyjskimi i amerykańskimi JTAC-ami.

Nowa brygada dla 18 Dywizji Zmechanizowanej

Rozpoczęło się formowanie 18 Brygady Zmotoryzowanej, kolejnej jednostki na potrzeby 18 Dywizji Zmechanizowanej. Dokumenty w tej sprawie podpisał minister Mariusz Błaszczak. – Dowództwo nowej brygady będzie się mieściło w Poniatowej w województwie lubelskim, a jej pododdziały będą stacjonowały w pięciu miejscowościach na terenie województw lubelskiego i podkarpackiego – wyjaśnił szef MON-u. Docelowo w brygadzie ma służyć sześć tysięcy żołnierzy. Nowa jednostka powstaje też w Sobieszynie w województwie lubelskim. – Będzie to dywizjon przeciwlotniczy, silna jednostka, która stanie na straży bezpieczeństwa tej części Polski – zapowiedział minister.

Patrioty strzegą już polskiego nieba

Żołnierze 37 Dywizjonu Rakietowego Obrony Powietrznej rozpoczęli dyżury obrony przeciwlotniczej i przeciwrakietowej z zastosowaniem elementów systemu Patriot. – Uczestniczymy w wydarzeniu przełomowym. Pierwszy raz w historii Warszawa otrzymuje obronę przeciwrakietową z wykorzystaniem tego najnowocześniejszego sprzętu na świecie – mówił minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak na lotnisku Warszawa-Babice.

Wojsko na granicy polsko-słowackiej

W związku z nasilającą się presją migracyjną na polsko-słowackim odcinku granicy wprowadzono kontrole. Miał to być sposób na powstrzymanie przemytu osób spoza Europy tzw. szlakiem bałkańskim, prowadzącym przez Bałkany, Węgry, Słowację i Polskę. W patrolowaniu polsko-słowackiego pogranicza funkcjonariuszy Straży Granicznej wsparli żołnierze zarówno wojsk operacyjnych, jak i obrony terytorialnej oraz wojsk inżynieryjnych. – Żołnierze służący na granicy mają takie same uprawnienia jak funkcjonariusze SG, mogą m.in. przeprowadzać kontrole – poinformował minister Błaszczak.

Wojsko ewakuuje Polaków z Izraela

Po ataku Hamasu na Izrael konieczna stała się ewakuacja z rejonu konfliktu polskich obywateli. W akcję włączyło się Wojsko Polskie i zaledwie dobę po ataku na Bliski Wschód zostały skierowane samoloty transportowe C-130 Hercules. W ramach operacji „Neon” Wojsko Polskie stworzyło tzw. most powietrzny między Polską a Izraelem i tą drogą ewakuowało do kraju ponad 1500 osób. Samoloty Hercules, CASA i Boeing 737 wykonały 28 lotów, a załogi z 3 Skrzydła Lotnictwa Transportowego i 1 Bazy Lotnictwa Transportowego spędziły w powietrzu ponad 160 godzin.

Wojska specjalne gotowe do dyżuru w NATO

Zakończyły się ćwiczenia „Steadfast Jupiter 2024”, które potwierdziły gotowość polskich specjalsów do dyżuru w Siłach Odpowiedzi NATO. W manewrach, obok Polaków, uczestniczyli także specjalsi z 14 państw Sojuszu, m.in. z: Rumunii, Grecji, Hiszpanii, Litwy, Niemiec i Włoch oraz z państwa partnerskiego Sojuszu, Gruzji. – Ćwiczenia zakończyły się pełnym sukcesem i dają mocne świadectwo naszej współpracy i siły – powiedział minister Mariusz Błaszczak do żołnierzy obecnych w Dowództwie Komponentu Wojsk Specjalnych w Krakowie. Polscy specjalsi półroczny dyżur w ramach Sił Odpowiedzi NATO rozpoczną w styczniu 2024 roku. Będzie to ich trzeci dyżur, ale pierwszy, w którym będą mogli dowodzić pełnoskalową operacją obronną.

Wojsko Polskie ma nowych dowódców

Zwierzchnik Sił Zbrojnych Andrzej Duda wyznaczył nowych oficerów na kluczowe stanowiska wojskowe. Gen. broni Wiesław Kukuła został szefem Sztabu Generalnego Wojska Polskiego, a gen. dyw. Maciej Klisz stanął na czele Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych. Oficerowie zastąpili na stanowiskach generałów Rajmunda T. Andrzejczaka i Tomasza Piotrowskiego, którzy złożyli rezygnację. Natomiast od generała broni Wiesława Kukuły obowiązki dowódcy przejął gen. broni Marek Sokołowski, jego dotychczasowy I zastępca. Na czele wojsk obrony terytorialnej stanął płk Krzysztof Stańczyk, dotychczasowy zastępca dowódcy WOT. Obaj oficerowie pełnią obowiązki czasowo, do momentu wyznaczenia etatowych dowódców.

Wsparcie dla Ukrainy

Z inicjatywy Josepha Borrella, szefa unijnej dyplomacji, w Kijowie spotkali się ministrowie spraw zagranicznych z UE. W obradach uczestniczył Wołodymyr Zełenski, prezydent Ukrainy. – To historyczna data, bo po raz pierwszy obrady w takiej formule odbyły się poza terenem Unii Europejskiej, w państwie, które do niej kandyduje i niestety jest w stanie wojny – powiedział Borrell. Poinformował o propozycji nowego pakietu pomocy dla Ukrainy o wartości 5 miliardów euro oraz o działaniach związanych ze współpracą europejskich i ukraińskich przemysłów obronnych. Zapewnił, że będzie kontynuowany program szkolenia ukraińskich żołnierzy i że w najbliższych miesiącach ma zostać nim objętych 40 tys. wojskowych, w tym przyszli piloci myśliwców. Pomoc dla Ukrainy była też tematem spotkania grupy kontaktowej do spraw wsparcia obronnego Ukrainy (Ukraine Defense Contact Group), które odbyło się w amerykańskiej bazie wojskowej w Ramstein. Przedstawiciele ponad 50 państw, w tym Polski, rozmawiali o dalszej pomocy militarnej, a sekretarz obrony USA Lloyd Austin zapowiedział, że na front trafią amerykańskie czołgi Abrams. Jeszcze w sierpniu USA zatwierdziły decyzję o wysłaniu do Ukrainy myśliwców F-16 z Danii i Holandii. Zakłada się, że myśliwce zostaną włączone w działania wojenne nie wcześniej niż w połowie przyszłego roku. W lipcu na szczycie Sojuszu ministrowie z 11 państw NATO powołali koalicję działającą na rzecz przeszkolenia ukraińskich pilotów i mechaników z zakresu obsługi tych myśliwców.

LISTOPAD

Szósta dywizja w Wojsku Polskim

Minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak podpisał decyzję o sformowaniu w Wojsku Polskim kolejnego związku taktycznego. Mowa o 8 Dywizji Piechoty Armii Krajowej, której główną siłę będą stanowiły dwie brygady zmechanizowane, brygada zmotoryzowana i brygada pancerna. – Żołnierze zostaną wyposażeni m.in. w bojowe wozy piechoty Borsuk, armatohaubice Krab i wyrzutnie HIMARS. To będzie silna dywizja – zaznaczył szef MON-u. Oddziały 8 DPAK mają stacjonować w województwach: mazowieckim, świętokrzyskim, łódzkim i w północnej części województwa podkarpackiego.

Nowi generałowie w Wojsku Polskim

Na kilka dni przed obchodami Narodowego Święta Niepodległości prezydent Andrzej Duda nominował 13 oficerów na stopnie generalskie. W Pałacu Prezydenckim nominację na najwyższy stopień w Wojsku Polskim otrzymał gen. Wiesław Kukuła, szef Sztabu Generalnego WP, a na stopień generała broni gen. Adam Joks, dowódca 2 Korpusu Polskiego – dowódca Komponentu Lądowego. Z kolei generałami dywizji zostali: Robert Kosowski, rektor-komendant Akademii Sztuki Wojennej, Krzysztof Nolbert, attaché obrony przy Ambasadzie RP w Stanach Zjednoczonych, oraz Wojciech Ziółkowski, dowódca 16 Dywizji Zmechanizowanej. Generałami zostało ośmiu pułkowników, m.in.: Dariusz Czekaj, dowódca 12 Brygady Zmechanizowanej, Mirosław Downar, dowódca 10 Brygady Kawalerii Pancernej, Mariusz Majerski, dowódca 1 Mazurskiej Brygady Artylerii.

Nowe jednostki 1 Dywizji Piechoty Legionów

Mariusz Błaszczak, minister obrony narodowej, spotkał się na Podlasiu z żołnierzami 1 Dywizji Piechoty Legionów i zainaugurował działalność nowej jednostki wojskowej – batalionu czołgów w Czartajewie. Podstawowym wyposażeniem jednostki będą czołgi K2 produkcji południowokoreańskiej, ale trafią tu także samobieżne moździerze Rak i przeciwlotnicze zestawy rakietowe Poprad. W Wojewodzinie na Podlasiu powstaje Brygada Zmotoryzowana. Jeszcze w połowie lipca minister Błaszczak otworzył nową jednostkę wojskową w Kolnie. To batalion zmotoryzowany, będący częścią formowanej 1 Dywizji Piechoty Legionów.

Pierwszy polski Homar

Żołnierze z 18 Pułku Artylerii w Nowej Dębie odebrali pierwszą zintegrowaną w Hucie Stalowa Wola wyrzutnię rakietową Homar-K. Wyrzutnia, której bazą jest koreański zestaw rakietowy K-239 Chunmoo, została osadzona na podwoziu ciężarówki Jelcz i wyposażona w system wsparcia dowodzenia, łączności oraz kierowania ogniem Topaz (według umowy jedynie pierwsze trzy egzemplarze Homara-K miały powstać w Korei).

Dostawa uzbrojenia z USA

11 wieloprowadnicowych wyrzutni HIMARS i dziewięć wozów zabezpieczenia technicznego M88A2 Hercules – do portu w Świnoujściu wpłynął statek z transportem amerykańskiego uzbrojenia. Na pokładzie było też 26 sztuk czołgów Abrams. To kolejna dostawa M1A1, co oznacza, że Siły Zbrojne RP dysponują już 40 czołgami tej serii.

GRUDZIEŃ

AW101 już w Darłowie

W Darłowie rozpoczął się proces przyjmowania do eksploatacji pierwszych śmigłowców AW101. W 44 Bazie Lotnictwa Morskiego są już trzy tego typu maszyny. Czwarta powinna do nich dołączyć na początku 2024 roku. Kolejne miesiące upłyną lotnikom na szkoleniach pod okiem specjalistów z Wielkiej Brytanii. Mogą one potrwać przez cały przyszły rok. Zakończą się dopiero wraz z uzyskaniem przez załogi statusu „combat ready”. Uroczystość przyjęcia nowoczesnych maszyn odbyła się w jednym z sześciu dwustanowiskowych hangarów, które zostały zbudowane z myślą o nowych śmigłowcach.

Kolejne zakupy dla wojska

Minister Mariusz Błaszczak zatwierdził w Warszawie umowę między Agencją Uzbrojenia a Hutą Stalowa Wola dotyczącą dostawy Krabów. Zgodnie z dokumentem armia ma otrzymać 152 samobieżne haubice wraz z wozami dowodzenia, wozami dowódczo-sztabowymi, amunicyjnymi, a także warsztatami remontu uzbrojenia i elektroniki, które wchodzą w skład dywizjonów ognia Regina. Agencja Uzbrojenia zawarła też umowę, na mocy której Wojsko Polskie zasilą 152 samobieżne haubice K9, z czego 146 w wersji K9PL. Armatohuabice w wersji K9A1 mają zostać dostarczone Wojsku Polskiemu w 2025 roku, a spolonizowana wersja w latach 2026–2027. Umowa o łącznej wartości 2,6 mld dolarów netto uwzględnia też pakiety szkoleniowy i logistyczny oraz kilkadziesiąt tysięcy sztuk amunicji, przewiduje również transfer technologii. Tymczasem w grudniu do Polski dopłynęło 18 Thunderów. Oznacza to, że niemal jedna trzecia z zakontraktowanych w ubiegłym roku samobieżnych armatohaubic K9A1 jest już w kraju.

Do pododdziałów wyposażonych w armatohaubice K9 i Krab ma też trafić tysiąc wozów wsparcia (m.in. wozów dowodzenia, artyleryjskich, remontu uzbrojenia, zabezpieczenia technicznego, amunicyjnych), które wyprodukuje Huta Stalowa Wola. Umowę ramową w tej sprawie podpisali przedstawiciele Agencji Uzbrojenia, PGZ i HSW. – Budując kluczowe zdolności Sił Zbrojnych RP, rozwijamy polski przemysł – skomentował tę decyzję szef MON-u.

Ukraińska armia szkoli się w Wędrzynie

W Wędrzynie w ramach unijnej misji CAT-C (Combined Arms Traininig Command) kilkutygodniowe szkolenie przeszli ukraińscy żołnierze. Ich poczynania w jednym z ostatnich dni ćwiczeń obserwowali m.in. gen. broni Michiel van der Laan, dyrektor generalny Sztabu Wojskowego Unii Europejskiej oraz Komórki Planowania i Prowadzenia Operacji Wojskowych, a także gen. bryg. Piotr Fajkowski, dowódca 11 Lubuskiej Dywizji Kawalerii Pancernej, który kieruje również CAT-C. Ta unijna misja ruszyła jesienią 2022 roku. Do tej pory na terenie Polski, Niemiec i Francji instruktorzy z 27 europejskich państw przeszkolili ponad 10 tys. żołnierzy z Ukrainy.

Certyfikacja Eurokorpusu

Ponad tysiąc żołnierzy NATO stawiło się na wspomagane komputerowo ćwiczenia dowódczo-sztabowe „Steadfast Jackal ’23”, które odbyły się w Norwegii. Do działania zaangażowano 1100 żołnierzy z 18 państw NATO (w tym ponad 500 z samego Eurokorpusu) oraz siedmiu państw partnerskich Sojuszu. Zmagania były równocześnie certyfikacją Eurokorpusu, podczas której wojskowi musieli udowodnić, że są gotowi do dowodzenia operacjami z udziałem różnych rodzajów wojsk. W związku z otrzymaniem certyfikacji umożliwiającej Eurokorpusowi dowodzenie operacjami połączonymi żołnierzy czekają nowe zadania. Już od 1 stycznia 2024 roku Eurokorpus będzie pełnił funkcję dyżurnego dowództwa połączonych zadaniowych sił NATO (NATO Joint Task Force Headquarters), tym samym odciąży Włoski Korpus Szybkiego Reagowania NATO (NATO Rapid Deployable Corps Italy), który pełni ją obecnie.

Ćwiczenia w Finlandii

Przeprowadzenie połączonej operacji obronnej na terytorium Finlandii – taki był główny cel międzynarodowych ćwiczeń „Freezing Winds 2023”. Przez lata były one wewnętrznym przedsięwzięciem fińskiej marynarki, w tym roku Finlandia poprowadziła je już jako pełnoprawny członek NATO. Wzięło w nich udział 4 tys. żołnierzy, blisko 30 okrętów, a także kilkanaście śmigłowców i samolotów, w tym myśliwce F/A-18 Hornet z USA. Na fińskich wodach ćwiczyli również polscy marynarze z okrętu dowodzenia ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki” oraz z dwóch trałowców – „Hańcza” i „Drużno”. Wszystkie te jednostki należą do SNMCMG1– stałego zespołu przeciwminowego NATO, którym od lipca dowodzi polski oficer.

PKW Orlik już w Estonii

Żołnierze z 31 Bazy Lotnictwa Taktycznego i cztery myśliwce F-16 rozpoczęli dyżur bojowy w Estonii. W skład polskiego kontyngentu wchodzi około 150 osób, w tym piloci, technicy, specjaliści ds. uzbrojenia, łączności, personel operacyjny oraz medycy. XII zmiana polskiego kontyngentu Orlik, pod dowództwem ppłk. pil. Michała „Bongo” Zlocha, przez trzy miesiące będzie strzec nieba państw bałtyckich.

Dobrowolsi na szkoleniu

Aż 7,5 tysięcy osób zakończyło ósmy, ostatni tegoroczny turnus dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej. To rekordowa w tym roku edycja tego szkolenia. Ochotnicy poznawali smak wojskowej służby w 83 jednostkach na terenie całej Polski. W trakcie 27-dniowego szkolenia podstawowego uczyli się podstaw taktyki, łączności, terenoznawstwa i posługiwania się bronią oraz regulaminów i musztry. Podobne szkolenia przeszło w tym roku ponad 25 tysięcy osób. W 2024 roku MON przygotowało aż 30 tysięcy miejsc. W sumie ma się odbyć 11 turnusów szkoleniowych, z czego dwa 12-dniowe będą przeznaczone dla absolwentów klas wojskowych współpracujących z MON-em.

Wszystkie Pilice w wojsku

Firmy wchodzące w skład konsorcjum PGZ-Pilica dostarczyły Wojsku Polskiemu wszystkie zamówione w listopadzie 2016 roku przeciwlotnicze systemy rakietowo-artyleryjskie Pilica. Broń, która służy m.in. do obrony strategicznych obiektów wojskowych – stanowisk dowodzenia, lotnisk i magazynów – będzie główną siłą na najniższym poziomie nowego systemu obrony powietrznej kraju. Dostarczenie wojsku wszystkich zamówionych Pilic oznacza, że wyposażenie najniższej warstwy systemu jest kompletne.

Prezydent powołał rząd

W połowie października odbyły się wybory parlamentarne, w wyniku których prezydent Andrzej Duda powołał Donalda Tuska, przewodniczącego Koalicji Obywatelskiej, na premiera i dokonał zaprzysiężenia kierowanego przez niego gabinetu. Zwierzchnik Sił Zbrojnych RP zachęcił rząd do dalszego inwestowania w obronność, podkreślił, że Polska powinna dbać o swoją pozycję w NATO i pozostałych sojuszach. Nowym ministrem obrony narodowej (w randze wicepremiera) został Władysław Kosiniak-Kamysz, prezes PSL-u. – To będą dobre lata dla Wojska Polskiego. Chcę zadeklarować, iż z całej siły będziemy budować najsilniejszą pozycję w strukturach, które gwarantują nam bezpieczeństwo narodowe – powiedział wicepremier, gdy przejmował urząd od dotychczasowego szefa MON-u Mariusza Błaszczaka. Modernizacja wojska, umacnianie pozycji Polski w sojuszach oraz budowanie wspólnoty narodowej – to najważniejsze cele, jakie stawia przed sobą nowy minister obrony. Sekretarzami stanu wicepremier Kosiniak-Kamysz mianował Cezarego Tomczyka, Pawła Bejdę i Pawła Zalewskiego, natomiast podsekretarzem stanu został Stanisław Wziątek.