moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Zmowa mocarstw dla wojny

23 sierpnia 1939 roku szefowie dyplomacji III Rzeszy i Związku Sowieckiego: Joachim von Ribbentrop i Wiaczesław Mołotow podpisali pakt o nieagresji pomiędzy swoimi krajami. Jego częścią był tajny protokół dodatkowy, w którym oba mocarstwa dzieliły między siebie Europę Środkowo-Wschodnią, w tym Polskę. Sojusz zakończył niemiecki atak na ZSRS w czerwcu 1941 roku.

23 sierpnia 1939 roku w Moskwie. Od lewej stoją: szef działu prawnego niemieckiego MSZ Friedrich Gauss, niemiecki minister spraw zagranicznych Joachim von Ribbentrop, Józef Stalin oraz ludowy komisarz (minister) spraw zagranicznych ZSRR Wiaczesław Mołotow. Fot. Wikipedia

„W wypadku terytorialnych i politycznych przekształceń na terenach należących do Państwa Polskiego granica stref interesów Niemiec i ZSRS przebiegać będzie w przybliżeniu po linii rzek Narwi, Wisły i Sanu” – głosił pakt pomiędzy III Rzeszą a Związkiem Sowieckim, który mimo zawartych wcześniej przez te kraje układów o nieagresji z Polską planował rozbiór naszego terytorium.

Chociaż niemieccy naziści uważali komunistów za wrogów, pomiędzy dwoma krajami pod koniec lat trzydziestych XX wieku następowało powolne zbliżenie. – Obaj przywódcy: Adolf Hitler i Józef Stalin wiedzieli, że porozumienie umożliwi im wspólne działania przeciwko Polsce stojącej na drodze do ich imperialnych planów – mówi dr Janusz Nowakowski, historyk II wojny światowej i sowietolog.

Punktem zwrotnym we wzajemnych stosunkach było przemówienie Stalina z 10 marca 1939 roku podczas obrad XVIII Zjazdu Wszechzwiązkowej Komunistycznej Partii (bolszewików) w Moskwie, zwane „kasztanową mową”. Stalin stwierdził w nim, że zachodnie państwa chciałyby, aby sowieckimi rękami zostały wyciągnięte z ognia gorące kasztany. Miał na myśli potencjalny związek ZSRS z Zachodem dla zapewnienia gwarancji bezpieczeństwa ze strony III Rzeszy. – Hitler odebrał przemówienie jako sygnał do porozumienia – tłumaczy badacz.

Od kwietnia 1939 roku trwały nieoficjalne rokowania w sprawie zawarcia paktu gospodarczego i politycznego. W maju Stalin odwołał ze stanowiska ministra spraw zagranicznych Maksima Litwinowa, zwolennika sojuszu z Wielką Brytanią i Francją, a mianował na nie Wiaczesława Mołotowa, będącego za porozumieniem z Niemcami. Był to kolejny sygnał dla Hitlera.

Film: IPN

19 sierpnia oba kraje podpisały porozumienie o współpracy ekonomicznej i wymianie handlowej. Dzięki niemu Niemcy otrzymali dla swojego przemysłu wojennego ogromne dostawy surowców z ZSRS, także w czasie blokady gospodarczej wprowadzonej po wybuchu wojny przez Wielką Brytanię. W zamian Związek Sowiecki dostawał niemiecką technologię.

Cztery dni później Stalin wyraził zgodę na przylot do Moskwy Joachima von Ribbentropa, ministra spraw zagranicznych III Rzeszy. W nocy z 23 na 24 sierpnia podpisano sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji, w którym zobowiązano się do powstrzymania się od wszelkiej przemocy i napaści we wzajemnych stosunkach. Od nazwisk sygnujących porozumienie polityków nazwano go paktem Ribbentrop-Mołotow.

Jawny dokument został uzupełniony o tajny protokół regulujący podział stref wpływów między III Rzeszę a Związek Sowiecki w Europie. Składał się on z czterech punktów. W pierwszym z nich ustalono, że państwa bałtyckie (Finlandia, Estonia i Łotwa) znajdą się w sowieckiej strefie wpływów, a północna granica Litwy stanowić będzie granicę stref interesów Niemiec i ZSRS.

Drugi punkt dotyczył podziału terytorium Polski. „Kwestia, czy w obopólnym interesie będzie pożądane utrzymanie niezależnego Państwa Polskiego i jakie będą granice tego państwa, będzie mogła być ostatecznie wyjaśniona tylko w toku dalszych wydarzeń politycznych” – napisano. Ustalono też, że Besarabia należąca do Rumunii dostanie się pod sowiecką strefę wpływów. Na koniec podkreślono, że protokół traktowany będzie przez obie strony jako ściśle tajny.

Uścisk dłoni oficerów Wehrmachtu i Armii Czerwonej w Lublinie 1939. Fot. Wikipedia

Na układzie zyskały obie strony. Hitler otrzymał terytorium polskie na zachód od linii Wisły i Litwę. – Przede wszystkim jednak dostał gwarancje neutralności Moskwy w przypadku wojny z państwami Zachodu, która oddalała groźbę wojny na dwa fronty i pozwalała mu na rozpoczęcie II wojny światowej – zaznacza historyk.

Z kolei Stalin dostał ponad połowę terytorium Polski, większość terenów republik bałtyckich i północną Rumunię. Ponadto zyskał czas, aby podczas wojny toczonej przez III Rzeszę przygotować kraj do militarnej agresji. „Niemcy, oczywiście, napadną na Polskę, a wtedy przystąpienie do tej wojny Francji i Anglii będzie nieuniknione. Europę Zachodnią ogarną poważne niepokoje i zamieszki. W tych warunkach będziemy mieli duże szanse pozostania na uboczu konfliktu i przystąpienia do wojny w dogodnym dla nas momencie”, tłumaczył sowiecki przywódca podczas posiedzenia Biura Politycznego WKP(b) 19 sierpnia.

Mimo gwarancji tajności o protokole dodatkowym amerykański wywiad dowiedział się 24 sierpnia rano. Przekazał tę informację Wielkiej Brytanii, a ona Francji. Dwa dni później wiedzieli również Łotysze i Estończycy. Tylko Polski nikt nie poinformował o ustaleniach pomiędzy Hitlerem a Stalinem. Zawarty 25 sierpnia sojusz polsko-brytyjski, niestety, nie zapobiegł niemieckiej i sowieckiej agresji na nasz kraj w dniach 1 i 17 września.

Wspólna parada Wehrmachtu i Armii Czerwonej w Brześciu, 22 września 1939. Fot.  Bundesarchiv

– Symbolem współpracy obu totalitaryzmów była wspólna defilada zorganizowana 22 września w Brześciu nad Bugiem podczas przekazania miasta Sowietom przez Niemców – mówi dr Nowakowski. Rozpoczęła się także współpraca pomiędzy gestapo i NKWD, ugruntowana podczas czterech konferencji w latach 1939–1941. Ponadto 28 września oba kraje podpisały traktat o granicach i przyjaźni uzupełniający i modyfikujący sierpniowy dokument. ZSRS oddał Niemcom polskie ziemie do linii Bugu i Sanu, w zamian Sowieci otrzymali Litwę.

– Wzajemna przyjaźń trwała do czerwca 1941 roku, kiedy III Rzesza rozpoczęła ofensywę na wschód, atakując Związek Sowiecki – dodaje historyk. Dzisiaj rocznica podpisania paktu jest obchodzona jako Europejski Dzień Pamięci Ofiar Reżimów Totalitarnych. Święto zostało ustanowione przez Parlament Europejski w 2008 roku.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia, Bundesarchiv

dodaj komentarz

komentarze


Apache’e nadlatują
 
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Kolejne K9 dla zawiszaków
Kajakarze, pięściarze i lekkoatletka CWZS-u na podium
I Forum Bezpieczeństwa i Przemysłu Obronnego
Gdy zgasną światła
W drodze do Wielkiego Szlema Komandosa
Siła sojuszniczego działania
Nurkowie bojowi WS wyróżnieni
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Pamięć o polskich bohaterach z Monte Cassino
Kolejna rozmowa Trumpa i Putina. Czy coś z niej wyniknie?
Gospodarka i bezpieczeństwo przyszłością Europy
Osiemnaste urodziny wojsk specjalnych
Biało-czerwona na Monte Cassino
„Flota cieni” stwarza zagrożenie
Parlament pracuje nad wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Offset Wisły w praktyce
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Żołnierze z dodatkiem od czerwca
Sportowcy z „armii mistrzów” pokazali klasę
Bohater odtrącony
Pamiętamy o bohaterach spod Monte Cassino
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Władysław Kosiniak-Kamysz: Nasza strategia to strategia na rzecz pokoju
Szkice strzelca spod Monte Cassino
Trudny los zwycięzców
Piorun – polska wizytówka
Jak daleko do końca wojny?
Nasi czołgiści najlepsi
Cel: być gotowym do służby na granicy
Wojskowe widowisko w Zakopanem
Incydent na strzelnicy
Knowledge for Difficult Times
Ukraińcy i Rosjanie spotkali się pierwszy raz od 2022 roku
Podchorążowie z AWL na podium w grach wojennych w Waszyngtonie!
Bat na wrogów i niepokornych
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Polska dołącza do satelitarnej elity
Szybujące bomby dla sił powietrznych
Misja PKW „Olimp” doceniona
Polska i Litwa w awangardzie NATO
Wsparcie dla polskich Abramsów
Bursztynowa Dywizja w akcji
Pierwsza misja Gripenów
Atak na masową skalę. Terytorialsi ćwiczyli z amerykańskimi żołnierzami
MON: Polska nie wyśle wojsk na Ukrainę
Żołnierz influencer?
Nowa partia Abramsów już w Polsce
Podejrzane manewry na Bałtyku
Pomoc na wodzie i pod wodą
Ustawa bliżej żołnierzy
„Misja Zdrowie” – profilaktyka dla weteranek
Unijne pożyczki na obronność. Polska beneficjentem programu SAFE
Atom utracony
Pod siatką o medale mistrzostw WP
Mamy pierwszych pilotów F-35
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Pracowity dyżur Typhoonów
Święto zwiadowców
Wydatki na bezpieczeństwo to fundament
Tysiące dronów dla armii
Wspólna wola obrony
Polskie Pioruny dla Belgii

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO