moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

W poszukiwaniu „Tarzana”

Szczątki sześciu osób odkryli na cmentarzu parafialnym „Jeruzalem” w Raciborzu pracownicy Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. To najpewniej żołnierze niepodległościowego podziemia zmarli bądź straceni w miejscowym więzieniu. Aby jednak zyskać pewność, szczątki muszą zostać poddane badaniom genetycznym.

Po II wojnie światowej do raciborskiego więzienia trafiali skazani z całej Polski. Wśród nich byli też żołnierze niepodległościowego podziemia. – Niektórzy zostali tutaj straceni, inni odsiadywali wyroki długoletniego więzienia – mówi Adam Kondracki z katowickiego oddziału Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Więźniowie siedzieli w zimnych i przepełnionych celach, w samym zakładzie zaś przez kilka lat szalała epidemia gruźlicy. Wielu z nich z tego powodu straciło życie. Zabitych i zmarłych grzebano być może w kilku miejscach. – Większość z nich jednak spoczęła w bezimiennych mogiłach na cmentarzu parafialnym „Jeruzalem” – wyjaśnia Kondracki. To właśnie tam od pewnego czasu prowadzone są poszukiwania szczątków ofiar komunizmu.

Po raz pierwszy specjaliści z IPN-u pojawili się w Raciborzu jesienią 2020 roku. Wówczas zdołali zlokalizować szczątki dziewięciu osób. Pod koniec czerwca tego roku ruszył drugi etap prac, rozpisany na dwa tygodnie. Tym razem historycy, archeolodzy i antropolodzy poszukiwali sześciu żołnierzy i współpracowników tzw. drugiej konspiracji. Na liście znalazł się m.in. Antoni Tkocz „Antoś”, członek poakowskiej partyzantki i oddziałów NSZ, schwytany przez komunistów we wrześniu 1946 roku, torturowany, skazany na śmierć i stracony. Egzekucja została przeprowadzona w styczniu 1947 roku, „Antoś” miał wówczas 27 lat. Bliscy przez dziewięć lat bezskutecznie starali się poznać jego los. Więzienie oficjalnie zgłosiło zgon żołnierza dopiero w połowie lat pięćdziesiątych.

Wśród poszukiwanych był również Henryk Filipecki „Tarzan”, milicjant, a potem żołnierz poakowskiej organizacji Pawła Cierpioła „Makopola”, który kilkakrotnie wymykał się obławom organizowanym przez Korpus Bezpieczeństwa Wewnętrznego i UB. W ręce bezpieki wpadł dopiero w 1949 roku, a niedługo potem usłyszał wyrok śmierci. Kara co prawda została zamieniona na długoletnie więzienie, ale niespełna rok później Filipecki zmarł w celi. Podobny los spotkał pozostałą czwórkę – Bogusława Prawdzińskiego „Sęka”, Henryka Skałeckiego „Suchego”, Wiktora Baranowskiego „Narewskiego” oraz Mariana Kostępskiego.

– Poszukiwania, które prowadziliśmy w Raciborzu, były trudne – przyznaje Kondracki. – Co prawda, ostatnie kwatery cmentarza od lat pięćdziesiątych nie były powtórnie wykorzystane, jednak te, które chcieliśmy sprawdzić, są porośnięte gęstwiną roślinności. Jedna kwatera niemal w całości została dodatkowo zniwelowana i pokryta grubą warstwą ziemi – dodaje. Ekipa poszukiwawcza musiała mozolnie odtwarzać dawny układ alejek i grobów. W pracach pomogły analiza zdjęć lotniczych i stele, czyli betonowe słupki z numerami grobów. – Oczywiście w niektórych miejscach ich brakowało, nie wszystkie też znajdowały się w pierwotnym położeniu. Jeśli tak się stało, odwoływaliśmy się na przykład do informacji o chronologii pochówków – wyjaśnia Kondracki. W ekshumowanych mogiłach ekipy natrafiały na fragmenty butów, odzieży, a nawet medaliki. – To jednak zbyt mało, by potwierdzić tożsamość ofiar. Niezbędne są badania genetyczne – tłumaczy Kondracki. Ten etap prac zakończy się w pierwszych dniach lipca. Niebawem pracownicy IPN-u pojawią się na cmentarzu raz jeszcze, by kontynuować badania.

– Więzienie w Raciborzu było na mapie komunistycznego terroru miejscem ważnym, dlatego cieszę się, że tam jesteśmy – podkreśla prof. Krzysztof Szwagrzyk, dyrektor Biura Poszukiwań i Identyfikacji IPN. Zespół pod jego kierunkiem działa już prawie 20 lat. Szczątków ofiar totalitaryzmu poszukiwał m.in. w Warszawie, we Wrocławiu, w Gdańsku, Białymstoku i Rzeszowie. – Do tej pory udało nam się odnaleźć szczątki półtora tysiąca osób. 164 zostały zidentyfikowane – przypomina prof. Szwagrzyk. Wśród nich znaleźli się m.in. płk Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka”, dowódca 5 Wileńskiej Brygady AK, czy płk Hieronim Dekutowski „Zapora”, dowódca oddziałów partyzanckich AK oraz Zrzeszenia Wolność i Niezawisłość.

Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: Adam Kondracki/ IPN

dodaj komentarz

komentarze


Nie żyje żołnierz PKW Irak
 
Trzy okręty, jeden zespół
Wojsko zmodyfikowało program śmigłowcowy
Prawo dla kluczowych inwestycji obronnych
Misja PKW „Olimp” doceniona
Apache’e z szachownicą
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Dodatkowe kamizelki dla żołnierzy
Rosjanom wyciekły dwa miliony tajnych dokumentów
Nowe cele obronne NATO
Srebrni wioślarze, brązowa szablistka
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Nowy rozdział w historii Mesko
Prace nad kadłubem dla kolejnego Husarza
Ogniem i tarczą
Specjalsi opanowali amerykański okręt
DNA GROM-u
Żołnierze z dodatkiem od czerwca
100 lat historii Szkoły Orląt
Podejrzane manewry na Bałtyku
Generał, olimpijczyk, postać tragiczna
Wyzwanie, które integruje
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Jeśli przerzut, to tylko z logistykami
100 samolotów na 100-lecie Szkoły Orląt
„Zapad’ 25” przenosi się dalej od polskiej granicy
Film o Feniksie i terytorialsach
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
PGZ na nowo
Po medale z okazji 100-lecia LAW-u
Letni wypoczynek z MON-em
Zmagania sześcioosobowych armii
Sportowcy z „armii mistrzów” na podium wioślarskich ME
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Najlepsi snajperzy wśród specjalsów
Ewakuacja Polaków z Izraela
Lekcje na poligonie
Kręgosłup dowodzenia Wojskiem Polskim
Kolejny model Grota dla żołnierzy
„Baltops” także na lądzie
Apache. Zabójczy dla czołgów
Jak czynić dobro, czyli Buzdygan w akcji
Na Wiejskiej o wydatkach na obronność i weteranach
Nasi czołgiści najlepsi
Śmierć gorsza niż wszystkie
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Czterej pancerni przeciw wyklętym
Judocy Czarnej Dywizji najlepsi w Wojsku Polskim
Historyczne zwycięstwo ukraińskiego F-16
Dzień, który zmienił bieg wojny
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Donald Tusk: W kwestii bezpieczeństwa słowa zamieniliśmy w czyny
Droga do zespołu bojowego GROM
Kajakarze i ratownicy wodni z workiem medali
Wieczór pełen koszykarskich emocji
Podróż w ciemność
„Baltops” – co potrafią bezzałogowce
Współpraca MON-u z weteranami i rezerwistami
O ochronie infrastruktury i morskich szlaków
Wschodnia flanka walczy w przeciwnikiem
100-lecie Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie
W strategicznym miejscu o bezpieczeństwie Polski
Pogrom rosyjskiego lotnictwa strategicznego
Abrams M1A2SEPv3 – wzorzec nowoczesnych czołgów
Od chaosu do wiktorii

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO