moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Ofiary niemieckich zbrodni w Pomiechówku zostaną upamiętnione

Fort III w Pomiechówku to miejsce kaźni kilku tysięcy Polaków i Żydów, którzy byli tam torturowani i mordowani, a następnie chowani w zbiorowych mogiłach. Dziś fort odwiedził minister Mariusz Błaszczak. Szef MON zapowiedział, że jeszcze w czerwcu tego roku badacze Instytutu Pamięci Narodowej rozpoczną ekshumacje ofiar. A na terenie Fortu III powstanie miejsce pamięci pomordowanych.

Według szacunkowych danych w Forcie III w Pomiechówku, gdzie w czasie II wojny światowej znajdowało się m.in. więzienie karno-śledcze, zginęło nawet 10 tysięcy Polaków i Żydów. Wiadomo, że ich ciała spoczywają w masowych mogiłach położonych na terenie fortu. Dziś do Pomiechówka przyjechał minister obrony Mariusz Błaszczak. – To miejsce jest szczególne, ponieważ dopiero teraz odkrywana jest skala zbrodni dokonanej tu przez Niemców – mówił szef MON-u, który złożył w Forcie III wieniec, by uczcić pamięć o pomordowanych. – Z Mazowsza ściągano tu elity i mordowano. Po II wojnie światowej upamiętnienie ofiar nie było możliwe – dodał Błaszczak. Szef resortu zapowiedział, że w Pomiechówku powstanie miejsce pamięci o ofiarach III Rzeszy. Oprócz tego zostanie powołany zespół ekspertów, który, jak podkreślił minister, otoczy Fort III szczególną troską. Ministerstwo Obrony Narodowej zapowiedziało na Twitterze, że już w czerwcu rozpoczną się w Pomiechówku ekshumacje ciał pochowanych w masowych mogiłach.

 

Fort III w Pomiechówku położony jest na wzgórzu na prawym brzegu Wkry i stanowi część wewnętrznego pierścienia Twierdzy Modlin. Zbudowano go w XIX wieku, prace trwały pięć lat – od 1883 do 1888 roku. Już po ukończeniu budowy fort był wielokrotnie modernizowany, dodano m.in. kaponierę przeciwskarpową (wykorzystywaną do ostrzeliwania podejść). Fort III był największym fortem Twierdzy Modlin.


Film: MON

W czasie I wojny światowej, 15 sierpnia 1915 roku, budowla została zdobyta przez Niemców, następnie, po zakończeniu działań zbrojnych, magazynowano w nim uzbrojenie. Rok 1939 i wybuch II wojny światowej otwierał najbardziej dramatyczny rozdział w historii fortu w Pomiechówku. W czasie kampanii wrześniowej Fortu III broniono przez 21 dni aż do kapitulacji Twierdzy Modlin – 29 września 1939 roku. Podczas II wojny światowej fort stanowił więzienie dla jeńców wojennych, a w 1941 roku powstał tam również obóz koncentracyjny, a w 1943 – więzienie śledcze. Teren fortu, na którym więziono, przetrzymywano, przesłuchiwano oraz zabijano ludzi, zajmował około 5 hektarów. Obejmował również podziemne bunkry, a wszystko otaczało ogrodzenie z drutów kolczastych. Miejscem egzekucji i przesłuchań uwięzionych osób było zaplecze fortu, gdzie w 1943 roku Niemcy postawili szubienicę, na której wieszano równocześnie nawet 40 osób.

Tuż po kapitulacji Twierdzy Modlin Niemcy więzili, a następnie mordowali w Forcie III jeńców wojennych, a później mieszkańców wysiedlonych z okolicznych miejscowości, również dzieci i starców. Więźniowie w ciasnych celach nie mieli dostępu do wody i urządzeń sanitarnych, spali na cementowej podłodze.

Wkrótce – w 1941 roku – Niemcy zaczęli tu więzić i torturować również Żydów, którzy zamieszkiwali północne Mazowsze. Byli głodzeni, zmuszani do jedzenia surowego mięsa, traktowano ich jak zwierzęta pociągowe i ruchome cele, do których strzelano. W zależności od źródeł mówi się, że w Forcie III zginęło od 6 do 10 tysięcy Polaków i Żydów. W 1942 roku w Forcie III powstało więzienie karno-śledcze. Cele wypełniły się Polakami – znów mieszkańcami okolicznych wsi, których oskarżano o współpracę z partyzantami lub Armią Krajową. Więźniów Fortu III czekały nie tylko przerażające warunki, ale również tortury. Podczas przesłuchań bito ich i poniżano. Aby wymusić zeznania Niemcy kopali ich po całym ciele, zrywali paznokcie, podtapiali, wieszali na belkach za nogi głową w dół, wbijali im również gwoździe w stawy łokciowe, kolanowe i biodrowe. Wielu umierało podczas przesłuchań.

Ilu ludzi straciło życie w Forcie III? Tego nie wiadomo, ponieważ już w 1944 roku Niemcy zaczęli niszczyć całą więzienną dokumentację. Natomiast ciała pomordowanych palili. Według historyków, co miesiąc ginęło tam od 100 do 200 osób, natomiast przez cały czas istnienia więzienia przewinęło się przez nie od 50 do 100 tysięcy osób. Zachowało się wiele wspomnień świadków tamtych wydarzeń. Według Władysława Grylaka, jednego z więźniów Fortu III, który zeznawał dla Głównej Komisji Badania Zbrodni Niemieckich w Polsce, więzienie w Pomiechówku było jednym z najstraszniejszych jakie istniało wówczas na terenach okupowanych przez III Rzeszę: „Stwierdzam to z całą odpowiedzialnością. Podczas okupacji przeszedłem aż przez 5 obozów hitlerowskich – Pomiechówek, Auschwitz, Mauthausen, obóz w Jugosławii i Neumark. Katownia w Pomiechówku pod każdym względem była najgorsza. W najbardziej zwyrodniały sposób faszyści niemieccy znęcali się nad więźniami. Mordowano ich masowo, bez jakichkolwiek podstaw, w sposób szczególnie wyrafinowany i zwyrodniały. W Pomiechówku było również najgorsze wyżywienie i najgorsze warunki sanitarne”.

Tuż po wojnie, kiedy Fort III został wyzwolony spod władzy niemieckiej, rodziny więźniów, które nie miały pojęcia, co stało się ich bliskimi, próbowały na terenie fortu prowadzić tzw. dzikie ekshumacje. Jednak z obawy na wybuch epidemii chorób, przerwano te działania.

Dziś Fort III jest otwarty dla zwiedzających. Na ścianach więziennych cel można zobaczyć pozostałości po napisach, jakie zostawili po sobie więźniowie.

KE

autor zdjęć: Maciej Nędzyński/ CO MON

dodaj komentarz

komentarze


Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
 
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
Demony wojny nie patrzą na płeć
Warsztaty dają siłę
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Pierwszy polski lot Apache’a
12 tys. żołnierzy gotowych do działania
Flyer, zdobywca przestworzy
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Śmierć gorsza niż wszystkie
Pracowity pobyt w kosmosie
Rekompensaty na ostatniej prostej
Żołnierze WOT-u szkolili się w Słowenii
Podejrzane manewry na Bałtyku
PT-91, czyli trzy dekady twardej służby
Ewakuacja Polaków z Izraela
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Pełna mobilizacja. Żołnierze ruszają na tereny zagrożone powodzią
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Bezpieczniejsza Europa
Miliardowe wsparcie dla PGZ
Umacnianie ściany wschodniej
Potrzebujemy najlepszych
Cybermiasteczko na Festiwalu Open’er
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
Dwa tygodnie „rozgryzania” Homara-K
Czarne Pantery, ognia!
Kajakami po medale
Tłumy na zawodach w Krakowie
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Czarna Pantera celuje
Alert pogodowy. Żołnierze są najbliżej zagrożonych miejsc
Nowe Abramsy już w Wesołej
Dzieci wojny
PGZ buduje suwerenność amunicyjną
Blue Force vs Red Force w Orzyszu
Niemal 500 absolwentów AWL-u już oficjalnie oficerami WP
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Najtrudniejsze w służbie na polsko-białoruskiej granicy jest…
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Wyższe stawki dla niezawodowych
Pieta Michniowska
W tydzień poznali smak żołnierskiego fachu
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
Ratownik w akcji
Międzynarodowy festiwal lotnictwa. Zbliża się Air Show Radom 2025
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
Radar na bezpieczeństwo
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Odznaczenia za misję
Broń przeciwko wrogim satelitom
Święto sportów walki w Warendorfie
Wołyń – pamiętamy
Zatrzymania na granicach
BWP-1 – historia na dekady
Nabór do „Wakacji z wojskiem” 2025 trwa
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
Planowano zamach na Zełenskiego
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
Ostatnia niedziela…

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO