W 1915 roku, na wzgórzu Pustki koło Łużnej starły się armie walczące w I wojnie światowej. Sto lat później groby poległych w bitwie uporządkowali wspólnie żołnierze z Niemiec, Węgier i Polski.
Nad uporządkowaniem cmentarza pracowało trzydziestu żołnierzy z różnych jednostek wojskowych armii węgierskiej, niemieckiego 172 Batalionu Logistycznego z Beelitz i polskiej 6 Brygady Powietrznodesantowej z Krakowa. -W czasie dwóch tygodni żołnierze wykonali ogromna pracę - mówi Marian Boruch z Urzędu Gminy Łużna. Dodaje także, że zakres robót obejmował między innymi odtworzenie mogił i ścieżek a także wsparcie prowadzonej na terenie cmentarza wycinki drzew.
-Praca była ciężka. Część żołnierzy porządkowała groby, ale większość wynosiła drzewo po wycince - opisuje zakres czynności wykonywanych przez polskich żołnierzy starszy sierżant Andrzej Szarwark. -Nasza współpraca z Niemcami i Węgrami układała się wzorowo. Co prawda czasami napotykaliśmy na barierę językową ale… od czego są ręce –uśmiecha się dowódca Polaków. Zaraz jednak dodaje, że rozmowy dowódców prowadzone były w języku angielskim a także przy wykorzystaniu osób znających język polski, jakie wchodziły w skład zagranicznych ekip.
Organizatorem prac ze strony niemieckiej był Volksbund czyli związek opieki nad grobami. -Nie ma znaczenia jacy żołnierze leżą na cmentarzu. Ważne jest aby zachować pamięć o wydarzeniach, które rozegrały się tutaj przed laty - podkreślił dowodzący żołnierzami niemieckimi sierżant major Hendrik Milius. -Niezwykle ważne jest też to, że pracujemy tu razem z żołnierzami z Polski i Węgier - dodał podoficer.
Wizyta w Polsce była bardzo ważna także dla żołnierzy węgierskich, którzy oprócz porządkowania grobów na wzgórzu Pustki odwiedzili także inne położone w tym regionie Polski nekropolie. -Byliśmy między innymi na cmentarzach w Limanowej, Nowym Sączu, Gorlicach i Staszkówce – opowiada porucznik Balazs Kiss. Węgrzy odwiedzili ponad dziesięć miejsc pochówku swoich żołnierzy z okresu I wojny światowej. Na każdym z nich z wojskowymi honorami złożyli wiązanki kwiatów.
Żołnierskie prace zakończył międzynarodowy apel pamięci, podczas którego żołnierze niemieccy, węgierscy i polscy oddali wojskowe honory poległym na wzgórzu Pustki przed stu laty. W uroczystości uczestniczyli także przedstawiciele władz lokalnych z wójtem gminy Łużna Kazimierzem Krokiem na czele.
***
W maju 1915 roku przez Łużną i sąsiednie miejscowości przebiegała linia frontu, która dzieliła siły Armii Cesarstwa Austro-Węgier i Cesarstwa Niemieckiego od Armii Cesarstwa Rosji. Jedne z najbardziej krwawych walk miały miejsce właśnie na wzgórzu Pustki, gdzie pododdziały rosyjskie stawiły twardy opór przełamany dopiero w walce na bagnety. Atakujące pułki austro-węgierskiej 12 Krakowskiej Dywizji Piechoty, złożonej w większości z żołnierzy narodowości polskiej straciły tu blisko 900 żołnierzy.
W utworzonym w miejscu walk cmentarzu znajduje się 46 grobów zbiorowych i 829 pojedynczych w których pochowano 912 żołnierzy armii austro-węgierskiej (blisko połowa z nich to Polacy), 65 żołnierzy armii niemieckiej i 227 żołnierzy armii rosyjskiej.
Źródło: kpt. Marcin Gil
autor zdjęć: kpt. Marcin Gil
komentarze