W dniach 13-14 września odbyły się uroczystości upamiętniające wyzwolenie Flandrii przez wojska polskie i kanadyjskie. Tradycyjnie jak co roku w miastach regionu, o które alianci toczyli zacięte walki, odbywały się uroczystości ku czci poległych żołnierzy.
Uroczystości w Maldegem-Adegem
14 września na Cmentarzu Wojskowym w Adegem odbyło się uroczyste upamiętnienie ofiar poległych żołnierzy w walkach o wyzwolenie okolic Kanału Gandawskiego jesienią 1944 r. W uroczystościach uczestniczyli ambasador RP w Belgii Artur Harazim oraz zastępca polskiego przedstawiciela wojskowego przy NATO i UE gen. bryg. Piotr Błazeusz. Na obchody zaproszenie otrzymała także delegacja Polskiego Narodowego Przedstawicielstwa Wojskowego przy SHAPE, której przewodniczył płk Jerzy Jankowski.
Na terenie nekropolii w Maldegem-Adegem znajduje się 1119 grobów żołnierzy z krajów alianckich poległych w czasie II wojny światowej. Z 33 Polaków, którzy znaleźli tam miejsce wiecznego spoczynku, 31 walczyło w składzie 1 Dywizji Pancernej gen. Stanisława Maczka. Polegli oni w bitwach o Aaltere i Lootenhulle oraz Axel w dniach 9-10 września. Na cmentarzu wojskowym w Adegem pochowanych zostało również dwóch lotników zestrzelonych nad Belgią w 1941 i 1944 r.
W przeddzień uroczystości delegacja polskich żołnierzy służących w SHAPE: kmdr por. Dariusz Kieliszek, kpt. Rafał Rychlicki i st. sierż. Piotr Trybuła wzięła udział w trzydziestodwukilometrowym marszu, organizowanym dla upamiętnienia drogi, jaką musiały pokonać wojska sojusznicze wyzwalające mieszkańców Maldegem spod okupacji niemieckiej.
Jak co roku w obchodach wzięła udział także liczna reprezentacja polskiej szkoły przy SHAPE. Dzieci podczas krótkiego programu artystycznego uczciły pamięć bohaterów z 1 Dywizji Pancernej.
Uroczystości w Stekene
Na zaproszenie władz miejskich w uroczystyściach udział wzięła delegacja Polskiego Narodowego Przedstawicielstwa Wojskowego przy Naczelnym Dowództwie Sojuszniczych Sił NATOw Europie z płk. Markiem Chojnackim na czele. Uroczystości tradycyjnie rozpoczęto mszą św. w intencji polskich żołnierzy. Po mszy delegacje, poczty sztandarowe i licznie zgromadzeni mieszkańcy, którzy pamiętają czasy wyzwolenia przez polską dywizję, przemaszerowały na cmentarz, gdzie pochowano poległych żołnierzy. Podczas oficjalnych uroczystości na cmentarzu delegacja złożyła wiązanki kwiatów i oddała hołd bohaterom z „Czarnej Dywizji”.
Stekene zostało wyzwolone 15 września 1944 r., po 3-dniowych, zaciętych walkach, w których wzięły udział wydzielone jednostki 1 Dywizji Pancernej. Siły polskie, którymi dowodził ppłk Karol Complak, składały się z batalionu strzelców podhalańskich wspartego 16 czołgami z 1 Pułku Pancernego, plutonu ciężkich karabinów maszynowych, 11 Kompanii Saperów, plutonu przeciwpancernego i wsparcia artyleryjskiego udzielanego przez artylerię dywizyjną. W walkach brali ponadto udział członkowie belgijskiego ruchu oporu. Straty niemieckie wyniosły 205 żołnierzy. Siły 1 Dywizji Pancernej straciły 8 żołnierzy i 2 czołgi, a 16 żołnierzy zostało rannych. W wyniku walk zginęło również 20 osób cywilnych.
Uroczystości w Beveren
14 sierpnia na zaproszenie władz belgijskiego miasta Beveren delegacja Polskiego Narodowego Przedstawicielstwa Wojskowego przy SHAPE w składzie płk Andrzej Sypniewski, kmdr por. Piotr Ratajek, ppłk Paweł Teodorczyk oraz ppłk Jacek Czubak wzięła udział w 70. rocznicy wyzwolenia miasta. Uroczystość, przy akompaniamencie orkiestry z 11 Dywizji Kawalerii Pancernej, rozpoczął przemarsz kombatantów, pocztów sztandarowych, władz miasta, zaproszonych gości i mieszkańców pod pomniki Pamięci, a następnie pod pomnik Generała Maczka, pod którymi złożono kwiaty i wieńce. Po mszy w miejscowym kościele uczestnicy uroczystości udali się do sali ratusza, gdzie po przemówieniach odbyło się okolicznościowe spotkanie. W spotkaniu tradycyjnie uczestniczył mjr w st. spocz. Czesław Kajpus, ostani z żyjących w Beveren maczkowców.
W przeddzień uroczystości przed domem opieki społecznej, w którym mieszka mjr Kajpus, odbył się koncert pieśni patriotycznych z udziałem orkiestry z 11 DKPanc, zorganizowany specjalnie dla załużonego kombatanta.
Beveren wyzwolone przez żołnierzy 1 Dywizji Pancernej było miejscem, gdzie żołnierze gen. Maczka przez ok. 2 tygodnie odtwarzali zdolności bojowe. Do dziś w rozmowie ze starszymi mieszkańcami Beveren, pamietającymi tamten okres można usłyszeć wiele ciepłych słów na temat polskich żołnierzy, którzy przynieśli nie tylko wolność, ale także nieśli wielką pomoc w tych trudnych czasach.
Tekst: PNPW SHAPE
autor zdjęć: PNPW SHAPE
komentarze