Brytyjczycy inwestują w sprzęt pancerny, kupują nowe pojazdy i modernizują część już posiadanych.

W przyszłości trzonem operacyjnym brytyjskich wojsk lądowych staną się dwie brygady piechoty zmechanizowanej. Taka zapowiedź znalazła się w brytyjskim przeglądzie strategicznym na rok 2015. Żołnierze tych jednostek będą dysponować zmodernizowanymi bojowymi wozami piechoty Warrior i czołgami podstawowymi Challenger 2. Jednocześnie do 2025 roku zostaną sformowane dwie nowe brygady uderzeniowe przewidziane do szybkiego rozmieszczenia w razie wybuchu konfliktu lub kryzysu w różnych częściach świata. Będą one wyposażone w pojazdy pancerne nowej generacji, które obecnie są w fazie prac badawczo-rozwojowych.

Wymiana w rozpoznaniu

Do brygady uderzeniowej trafią bojowe wozy gąsienicowe, które mają zastąpić rodzinę pojazdów rozpoznawczych, także tych na gąsienicach (combat vehicle reconnaissance – tracked). Najbardziej jest jednak potrzebny następca rozpoznawczych wozów Scimitar, uzbrojonych w armatę Rarden kalibru 30 mm i karabin maszynowy kalibru 7,62 mm. Szef brytyjskich programów pancernych brygadier Robert Talbot Rice zaliczył ten projekt do kategorii A, czyli najważniejszych, o kosztach przekraczających 400 mln funtów szterlingów (do kategorii B są zaliczane programy o kosztach 100–250 mln funtów).

W marcu 2010 roku brytyjskie ministerstwo jako dostawcę nowych pojazdów wybrało konsorcjum z firmą General Dynamics UK na czele, które postanowiło opracować je na bazie platformy ASCOD 2 stworzonej przez General Dynamics Santa Bárbara Sistemas. Umowę na fazy demonstracyjną i kwalifikacyjną podpisano 2 lipca 2010 roku. W jej ramach przewidziano produkowanie siedmiu prototypów pojazdów Scout w wersjach: rozpoznawczej (trzy), transportera dla pieszej sekcji rozpoznawczej, ewakuacji technicznej oraz wozu naprawczego. Wartość tej umowy wyniosła 500 mln funtów.

Kluczową wersją w programie Scout został czołg rozpoznawczy z dwuosobową wieżą, która zostanie wykonana przez firmę Lockheed Martin UK, współpracującą przy tym projekcie z Rheinmetall Systems. Jako jej uzbrojenie wybrano automatyczną armatę kalibru 40 mm, strzelającą amunicją teleskopową (sprzężoną z karabinem maszynowym kalibru 7,62 mm). System ten opracowała firma CTA International – joint venture koncernów Nexter i BAE Systems. Jako napęd dla brytyjskiego czołgu rozpoznawczego wybrano silnik MTU 8V 199 TE21 o mocy 815 KM, z automatyczną przekładnią Renk 256B. Pierwsze efekty prac pokazano w 2011 roku na odbywającej się co dwa lata w Londynie międzynarodowej wystawie uzbrojenia – Defence Security and Equipment International.

Grecka rodzina

Przełomowy dla programu Scout był rok 2014, kiedy na początku września General Dynamics UK podpisał z brytyjskim ministerstwem obrony kontrakt o wartości 3,5 mld funtów na dostawę 589 pojazdów w sześciu wersjach. Najwięcej, bo 245 sztuk, zamówiono czołgów rozpoznawczych. Przy czym 24 będą miały wynośne radary pola walki, a 23 wyposażenie dla obserwatorów artylerii. Oprócz tego do brytyjskich wojsk lądowych trafi 112 wozów dowodzenia, 93 wozy wsparcia rozpoznania – mieszczące sześciu żołnierzy wraz z kierowcą i strzelcem, 51 wozów rozpoznania inżynieryjnego, 50 naprawczych i 38 ewakuacyjnych. Fazę końcową testów rodziny Scout przewidziano na lata 2015–2018, a dostawy wozów do wojska rozpoczną się w 2017 roku i potrwają do roku 2024. Główne miejsce montażu i integracji postanowiono ulokować w Merthyr Tydfil, w Walii Południowej. Tamtejszy zakład opuści 489 gotowych wozów. Pozostała setka powstanie zaś w zakładzie General Dynamics European Land Systems w hiszpańskiej Sewilli.

W październiku 2014 roku w ramach subkontraktu zamówiono w Zakładach Lockheed Martin UK 245 sztuk wież dla czołgu zwiadowczego. W lutym 2015 roku podpisano z kolei z norweską firmą Kongsberg umowę o wartości 61 mln funtów na dostawę zdalnie sterowanych modułów uzbrojenia Protector, która ma się rozpocząć jesienią tego roku. W maju 2015 roku został podpisany kontrakt o wartości 57 mln funtów z Rolls-Royce’em, dotyczący produkcji i montażu w pojazdach 589 silników MTU 8V 199 TE21. W lipcu 2015 roku Thales zdobył natomiast warte 125 mln funtów zamówienie na dostawę systemów obserwacyjnych i wyposażenia pomocniczego, które zostanie zamontowane w rodzinie Scout. Najbardziej będzie rozbudowany ich zestaw w czołgach rozpoznawczych – w skład każdego wejdą system dzienno-nocnej wstępnej obserwacji dookólnej PS Orion, zamontowane z przodu, tyłu i po bokach kamery LSA (Local Situational Awareness) oraz wyrzutnie granatów dymnych na wieży. W ramach kontraktu, który ma być realizowany w latach 2016–2021, Thales dostarczy też 344 systemy LSA do pozostałych pojazdów. Szwedzkiej firmie SAAB powierzono zaś opracowanie systemów mobilnego kamuflażu.

We wrześniu 2015 roku, podczas Defence Security and Equipment International, ogłoszono, że poszczególne wersje pojazdów Scout dostaną nazwy własne wywodzące się od bohaterów greckiej mitologii. Wybrano imiona trójki bóstw, herosa, tytana i giganta, które zaczynają się na literę „A”. Wtedy też zaprezentowano prototyp czołgu rozpoznawczego w mobilnym kamuflażu.

Pierwsza jednostka wyposażona w pojazdy z rodziny Ajax ma być utworzona w połowie 2019 roku, a pod koniec następnego roku powinna się rozpocząć konwersja pierwszej brygady. Oczekuje się, że nowy sprzęt zaspokoi potrzeby wojsk lądowych do 2045 roku, jeśli chodzi o średnie pojazdy pancerne.

Odmłodzony wojownik

Brytyjczycy, choć mają drugi co do wielkości budżet obronny w NATO, dokładnie przyglądają się każdemu funtowi, zanim go wydadzą. Szukają oszczędności i zamiast uruchamiać programy zakupu nowego sprzętu, starają się modernizować, jeśli jest to opłacalne, uzbrojenie już posiadane. Przykładem takiego podejścia są bojowe wozy piechoty Warrior. Ich modernizacja również należy do kategorii A.

Jedną z kluczowych zmian w tym pojeździe jest wymiana niestabilizowanej armaty L21A1 Rarden kalibru 30 mm, zasilanej z trzynabojowych łódek. Pierwsze przymiarki zrobiła firma Lockheed Martin UK, która zamontowała armatę automatyczną ATK Bushmaster Mk4 kalibru 30 mm w zmodyfikowanej wieży warriora. W 2008 roku brytyjski resort obrony zdecydował jednak, że przyszły pojazd rozpoznawczy i zmodernizowany Warrior będzie miał takie samo uzbrojenie, armatę CT40. W końcu tegoż roku koncern BAE Systems podał informację o udanych testach nowej wieży MTIP2 z tym uzbrojeniem. Obie firmy kontynuowały prace, a resort obrony rozważał, ile BWP poddać modernizacji. Ostatecznie zdecydowano się na ofertę firmy Lockheed Martin, z którą ministerstwo obrony 25 października 2011 roku podpisało umowę na kwotę 642 mln funtów szterlingów. O wyborze dostawcy wieży zaważyła wcześniejsza decyzja z 2010 roku dotycząca przyszłego czołgu rozpoznawczego. W tym czasie planowano, że zostaną zmodernizowane 663 warriory, ale w 2014 roku zmodyfikowano kontrakt, który mówi tylko o 380 pojazdach, z czego 245 w wersji bojowej. Minister obrony Michael Fallon poinformował 1 lipca 2015 roku o podpisaniu umowy na dostawę 515 armat CT40, z których 25 przewidziano do badań i szkolenia.

We wszystkich warriorach zostaną zmodernizowane elektronika i napęd. Inną zmianą jest mocniejsze, modułowe opancerzenie. W styczniu 2015 roku zakończono wstępną analizę projektu, a trzy miesiące później w Szkocji odbyły się, uwieńczone sukcesem, testy ogniowe. Ostateczna ocena projektu była znana w połowie września 2015 roku. Prace nad modernizacją, które pozwolą wydłużyć użytkowanie warriorów do 2040 roku, są zatem kontynuowane i zmodernizowane pojazdy mają wejść do służby w 2020 roku.

Transportery przed czołgiem

Dużym wyzwaniem, przed jakim stoją brytyjskie siły zbrojne, jest przyszłość czołgów Challenger 2 (227 w wojskach lądowych). Na targach Defence Security and Equipment International 2015 dowódca wojsk lądowych gen. Nick Carter potwierdził, że ta kwestia była rozważana na najwyższych szczeblach. Podobnie jak w wypadku warriora, problemem jest główne uzbrojenie, czyli gwintowana armata L30 kalibru 120 mm. Amunicja przeciwpancerna do niej ma nie najlepsze parametry bojowe. Niestety nie da się jej zastąpić importowaną lub licencyjną, gdyż zagraniczne pociski są przeznaczone do 120-milimetrowych armat gładkolufowych, w jakie są uzbrojone wszystkie inne zachodnie czołgi. Dlatego już w 2006 roku testowano brytyjski wóz z armatą L55 niemieckiego Rheinmetalla, jaką mają najnowsze wersje Leoparda 2 – A6 i A7.

Sprawa przyszłości brytyjskich czołgów odżyła w związku z pojawieniem się w Rosji wozu T-14 Armata, a także zapowiedzią wspólnego opracowania pojazdu nowej generacji przez Francję i Niemcy. Na początku października, tuż po DSEI 2015, w serwisie internetowym „Defence News” opublikowano artykuł zawierający informację, że Brytyjczycy – ze względu na koszty – postanowili nie kupować nowego czołgu, lecz przystąpić na początku 2016 roku do kolejnej fazy programu przedłużenia czasu użytkowania challengerów. Niemniej jednak są opinie, że raczej jest potrzebny program głębokiej modernizacji, jak w wypadku warriora.

Brytyjczycy nie mogą pozwolić sobie na nowy czołg, bo są ważniejsze projekty. W artykule w „Defense News”, poświęconym przyszłości czołgu Challenger 2, znalazła się informacja, że siedem z 18 programów kategorii A i B w armii brytyjskiej dotyczy sprzętu pancernego. Jednym z nich jest zakup ośmiokołowych pojazdów (mechanized infantry vechicle – MIV). W tym roku ma się rozpocząć faza koncepcyjna tego programu. W kręgu zainteresowania są amerykańskie strykery i francuskie VBCI. Szacuje się, że potrzeba co najmniej 300 egzemplarzy MIV, które w trzech batalionach trzech brygad piechoty miałyby zastąpić pojazdy Mastiff i Ridgback. Są to brytyjskie wersje minoodpornych amerykańskich cougarów, w odmianach cztero- i sześciokołowej.

Inny program dotyczy opancerzonych pojazdów wielozadaniowych (multi role vehicle protected – MRV-P), takich jak Eagle V. W „Jane’s Defense Weekly” podano, że prawdopodobnie zostanie kupionych około 500 wozów w wersji dla sekcji bojowej, a także 78 ambulansów i 27 wozów ewakuacyjnych. Pojazdy specjalistyczne mogą być większe, na podwoziu sześciokołowym.