Ponad 2600 dokumentów z masowych mogił w Katyniu, Charkowie i Miednoje ze zbiorów Muzeum Katyńskiego zostało wpisanych na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata. Obejmuje ona skarby narodowego dziedzictwa. Razem ze zbiorami katyńskim na listę wpisano 16 innych bezcennych dokumentów historycznych.
Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata zawiera obiekty o fundamentalnym znaczeniu dla naszej historii i kultury, dokumentujące ważne wydarzenia i działalność wybitnych osobistości, przechowywane w archiwach, bibliotekach oraz muzeach. Niedawno na tę listę zostało wpisanych 17 kolejnych bezcennych skarbów narodowego dziedzictwa, które wywarły znaczący wpływ na dzieje i kulturę Polski.
Jednym z nich jest zbiór dokumentów, które pochodzą z masowych mogił w Katyniu, Charkowie i Miednoje i są przechowywane w Muzeum Katyńskim, oddziale martyrologicznym Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. – Dla nas to ogromna radość, że nasze zbiory zostały wyróżnione, urastają one w ten sposób do rangi najważniejszych obiektów piśmiennictwa z polskich archiwów – mówi Sebastian Karwat, kierownik Muzeum Katyńskiego.
Zbiory te – jak tłumaczy kierownik muzeum – dołączyły do tak bezcennych obiektów jak rękopisy najwybitniejszych dzieł polskiej literatury czy oryginał Konstytucji 3 maja. – Cieszymy się, że jesteśmy w tak wspaniałym gronie – zaznacza Karwat. Wpisana na Listę kolekcja Muzeum Katyńskiego obejmuje 2649 obiektów. Są to poruszające świadectwa zbrodni dokonanej przez Sowietów wiosną 1940 roku na prawie 22 tys. polskich obywateli.
Zbiór tworzą dokumenty odnalezione przy ciałach ofiar podczas ekshumacji, które przeprowadzali Niemcy w 1943 roku w Katyniu, oraz podczas polskich prac sondażowo-ekshumacyjnych w Charkowie i Miednoje w latach 1991–2000. Wśród tych pamiątek znajdują się m.in. gazety, fragmenty książek, druki urzędowe, fotografie, dowody osobiste, książeczki wojskowe, zaświadczenia, metryki, a także dokumenty z notatkami pamiętnikarskimi pozostawione przez jeńców: ich korespondencja z rodzinami i spisy osób przetrzymywanych w obozach specjalnych NKWD.
Wśród pozostałych 16 obiektów dziedzictwa wpisanych w ramach 5. edycji na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata znalazły się m.in. rękopis powieści „Chłopi” Władysława Reymonta, przywilej koszycki z 1374 roku, psałterz floriański, akt detronizacji cara Mikołaja I z 25 stycznia 1831 roku czy dziennik Zygmunta Klukowskiego, żołnierza Armii Krajowej z lat okupacji niemieckiej na Zamojszczyźnie.
– Wyróżnienie 17 nowych obiektów z Polski jest dowodem na to, jak bogate i różnorodne jest nasze dziedzictwo. Dziękuję jednocześnie wszystkim instytucjom, które dbają o te bezcenne skarby. Dzięki wam te cenne źródła historyczne są nie tylko bezpieczne, ale również dostępne dla następnych pokoleń – mówiła 26 czerwca w Belwederze w Warszawie Hanna Wróblewska, minister kultury i dziedzictwa narodowego podczas uroczystości wręczenia certyfikatów potwierdzających wpis na Listę.
Wystawę plenerową poświęconą wyróżnionym skarbom narodowego dziedzictwa można oglądać do 15 lipca przed Kordegardą – galerią Narodowego Centrum Kultury w Warszawie. W kolejnych miesiącach ekspozycja wyruszy w podróż po Polsce i odwiedzi miasta, z których pochodzą uhonorowane obiekty.
Program Pamięć Świata powstał z inicjatywy UNESCO w 1992 roku, aby utrwalić znaczenie dziedzictwa dokumentacyjnego ludzkości. W ramach Programu tworzone są listy: międzynarodowa, regionalne i krajowe. Polska Lista Krajowa Programu UNESCO Pamięć Świata istnieje od 2014 roku. O wpisaniu kolejnych obiektów decyduje Polski Komitet Programu UNESCO Pamięć Świata, w którego skład wchodzą przedstawiciele największych polskich bibliotek, archiwów oraz środowisk naukowych.
W dotychczasowych czterech edycjach Programu na Listę Krajową wpisano 58 unikatowych dokumentów dotyczących ważnych wydarzeń i osiągnięć w polskiej historii. Są wśród nich rękopisy najwybitniejszych dzieł polskiej literatury: m.in. „Pana Tadeusza”, „Potopu”, a także bezcenne dokumenty, jak oryginał Konstytucji 3 maja czy najstarszy odpis Kroniki Galla Anonima.
Więcej informacji o obiektach wpisanych na Polską Listę Krajową Programu UNESCO Pamięć Świata można znaleźć na stronie: pamiecpolski.archiwa.gov.pl.
Ostatnio nie jest to jedyne wyróżnienie dla polskich instytucji zajmujących się historią. Muzeum Historii Polski w Warszawie zostało uznane za jedno z najpiękniejszych muzeów świata w międzynarodowym konkursie Prix Versailles. To jedno z prestiżowych wyróżnień w dziedzinie architektury i designu. W dziesiątej edycji konkursu w kategorii „muzea" gmach MHP otwarty w 2023 roku na warszawskiej Cytadeli został doceniony za szczególne walory architektoniczne.
autor zdjęć: Muzeum Katyńskie
komentarze