Rozstrzygnięto konkurs na koncepcję projektu Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, czyli placówki, która jest oddziałem Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku. Wygrała propozycja trzech współpracujących ze sobą łódzkich pracowni: Muro Architekci, Lachman Pabich Architekci i Pracowni Architektonicznej „Projektownia”. Nowe muzeum ma być gotowe do 2027 roku.
– Kolejny etap starań o stworzenie muzeum plenerowego na terenie Westerplatte mamy za sobą. Naszym głównym celem jest rewaloryzacja jednego z najbardziej znanych i rozpoznawalnych przez Polaków miejsc bitewnych – mówił pod koniec października Jarosław Sellin, wiceminister kultury, podczas ogłaszania wyników konkursu na opracowanie koncepcji projektu Muzeum Westerplatte i Wojny 1939, oddziału Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku.
Dwuetapowy konkurs rozpisano na początku tego roku. Najpierw uczestnicy składali opracowania studialne, w drugim etapie autorzy pięciu najlepszych prac musieli uszczegółowić swoje propozycje. Wyboru dokonał sąd konkursowy, w którym zasiedli historycy, konserwator zabytków, architekci i muzealnicy. Jurorzy przyznali pierwszą nagrodę pracy przygotowanej przez współpracujące ze sobą trzy łódzkie biura architektoniczne: MURO architekci, Lachman Pabich Architekci oraz Pracownię Architektoniczną „Projektownia”.
– Ich praca w udany sposób realizuje koncepcję upowszechniania wiedzy o bohaterskiej obronie Westerplatte, a jednocześnie zapewnia ochronę, utrzymanie i rewaloryzację obiektów architektury militarnej znajdujących się na tym terenie – uzasadniała prof. Lucyna Nyka, przewodnicząca sądu konkursowego, podczas konferencji w siedzibie MIIWŚ. Jej zdaniem na uwagę zasługuje wysoki poziom kompozycji przestrzennych i krajobrazowych projektu, podkreślający charakter miejsca i uwzględniający przywrócenie historycznego układu komunikacyjnego. – Zwycięska praca charakteryzuje się wysokiej jakości rozwiązaniami architektonicznymi – oceniła prof. Nyka. Za niezwykle cenne uznano też przedstawienie wejścia do głównego budynku muzeum w formie szczeliny, która stanowi symboliczny walor zagłębienia się w przeszłość.
Jak wygląda zwycięski projekt? Na terenie Westerplatte powstanie pawilon wystawienniczy zlokalizowany pod ziemią na głębokości około 6 m pod placem między Pomnikiem Obrońców Wybrzeża a napisem „Nigdy Więcej Wojny”. – Dzięki temu budowla nie będzie naruszać struktury przestrzennej Westerplatte – tłumaczył wiceszef resortu kultury. Przestrzeń użytkowa muzeum wyniesie 7,5 tys. m2, na wystawę przewidziano około 3 tys. m2.
Ekspozycja opowie historię wrześniowych walk na Westerplatte i zaprezentuje sylwetki około 210 obrońców Wojskowej Składnicy Tranzytowej. Przedstawi również szerszy kontekst wojny obronnej 1939 roku. Na półwyspie zostanie zrekonstruowanych kilka budowli, które były tam w 1939 roku: budynek zawiadowcy stacji oraz pięć magazynów. Ogółem teren do plenerowego zwiedzania zajmie około 26 ha.
Zwycięskie pracownie podkreśliły w mediach społecznościowych, że to dla nich zaszczyt, iż będą odpowiedzialne za projekt tak ważnego miejsca na mapie Polski, Europy i świata. – Projekt Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 roku to wyzwanie teraźniejszości, ale przede wszystkim szacunek do przeszłości – napisali przedstawiciele zwycięskich pracowni. Podkreślili także, że od niemal 84 lat Westerplatte jest kojarzone z miejscem rozpoczęcia II wojny światowej oraz z heroizmem polskich żołnierzy w obronie naszej ojczyzny. – Na nas spoczywa obowiązek pielęgnowania pamięci o tych wydarzeniach, ale również zadbania o należyty szacunek do miejsca, które było świadkiem walki o wolność i suwerenność – napisali architekci.
Budowa Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 ma się zakończyć do 2027 roku. Wiceminister Sellin podkreślił, że środki na pokrycie kosztów tej inwestycji są zabezpieczone, ponieważ rząd przyjął niedawno uchwałę zapewniającą finansowanie budowy muzeum na Westerplatte na kolejne pięć lat. Do 2027 roku zagwarantowano na ten cel 304,5 mln zł. – To jest plan, który zakłada też rewitalizację pola bitwy na Westerplatte, jednego z najbardziej rozpoznawalnych miejsc związanych z II wojną – dodał Sellin.
Na Westerplatte w okresie międzywojennym funkcjonowała Wojskowa Składnica Tranzytowa. Niemiecki atak na to miejsce we wrześniu 1939 roku został uznany za symboliczny początek II wojny światowej. Obrona Westerplatte stała się przykładem bohaterstwa polskich żołnierzy. Od kilku lat na terenie półwyspu są prowadzone badania archeologiczne. Dzięki nim odnaleziono ponad 60 tys. artefaktów, z których najcenniejsze będzie można obejrzeć na ekspozycjach w nowym muzeum.
Jesienią 2019 roku zespół archeologów odnalazł szczątki dziewięciu obrońców Westerplatte, którzy w ubiegłym roku spoczęli wraz ze swoim dowódcą mjr. Henrykiem Sucharskim na nowym cmentarzu Żołnierzy Wojska Polskiego na Westerplatte.
Muzeum Westerplatte i Wojny 1939 zostało utworzone przez Ministerstwo Kultury i Dziedzictwa Narodowego w 2015 roku. Dwa lata później placówka stała się filią Muzeum II Wojny Światowej.
autor zdjęć: Muzeum II Wojny Światowej
komentarze