moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

„Polska jak trawa”

Przez ponad 80 lat spoczywali w anonimowych mogiłach, dziś zostali uroczyście pochowani. Szczątki dziewięciu obrońców Westerplatte, które zostały odnalezione podczas prac archeologicznych na półwyspie, trafiły na nowo wybudowany cmentarz. Wraz z nimi spoczął dowódca placówki – mjr Henryk Sucharski.

Uroczystości rozpoczęły się jeszcze wczoraj w gdańskiej bazylice św. Brygidy. Tam właśnie zostały wystawione urny ze szczątkami poległych i prochami mjr. Henryka Sucharskiego. W piątek żołnierze zostali pochowani na nowym cmentarzu urządzonym na Westerplatte. Hołd oddali im m.in. prezydent Polski Andrzej Duda oraz wicepremier i minister obrony narodowej Mariusz Błaszczak.

 

Obrona Westerplatte jest symbolem sprawiedliwego czynu i uczciwej walki. Walki w obronie dobra – mówił prezydent. Przypomniał też, że dla poległych wówczas żołnierzy to najpewniej pierwszy katolicki pogrzeb. – To moment ważny, przede wszystkim dla ich najbliższych – podkreślał Duda. Zaraz jednak dodał, że to także moment ważny dla Polski. – Wiemy, jak długa i trudna była historia tego upamiętnienia. Jak wszyscy byli zdumieni, że po 80 latach odkryto szczątki żołnierzy – byle jak pogrzebanych, po prostu wrzuconych do ziemi. Szczątki bohaterów, obrońców Westerplatte. Właściwie to nie do uwierzenia, że przez 80 lat nie sprawdzono, nie odszukano, nie zadbano – zaznaczał prezydent.

Według niego dzisiejszy pochówek żołnierzy stanowi ważny gest, jeśli chodzi o pamięć historyczną, edukację i budowanie postaw wśród polskiej młodzieży. Ale nie tylko. – Polscy żołnierze, ich najbliżsi i wszyscy ci, którzy będą służyć w Wojsku Polskim przez następne dziesięciolecia i stulecia, muszą wiedzieć, że choćby nie wiem co się działo w naszej historii, choćby nie wiem, jak silne i dramatyczne wichry wiały przez tę ziemię, łamiąc wszystko, Polacy i Polska podniosą się jak trawa. Że przyjdzie Polska, która szuka swoich poległych do skutku, odnajduje ich i oddaje im hołd – przekonywał Duda.

W podobnym tonie przemawiał wicepremier Mariusz Błaszczak. On także przypomniał, że obrońcy Westerplatte zbyt długo czekali na godny pochówek. – Ale wreszcie przyszedł ten czas i dziś uczestniczymy w tej jakże ważnej uroczystości. Ważnej dla naszej tożsamości narodowej, dla wspólnoty i kształtowania postaw żołnierzy, którzy dziś służą w polskiej armii – podkreślał szef MON-u.

Prawda starych zdjęć

Do tej pory na Westerplatte istniał jedynie symboliczny cmentarz żołnierzy, którzy zginęli podczas walk o Wojskową Składnicę Tranzytową. Powstał w 1946 roku z inicjatywy kpt. Franciszka Dąbrowskiego, jednego z obrońców placówki. Ćwierć wieku później na nekropolii została złożona urna z prochami mjr. Henryka Sucharskiego, dawnego komendanta składnicy.

Cmentarzyk znajdował się w miejscu, gdzie we wrześniu 1939 roku stała zniszczona przez Niemców wartownia numer pięć. Już w chwili jego tworzenia wiadomo było, że ciała służących w wartowni żołnierzy spoczęły w bezimiennych grobach gdzieś w jej pobliżu. Szczątków jednak nikt nie szukał. Prace z tym związane ruszyły dopiero jesienią 2019 roku. Zanim do nich doszło, specjaliści z Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku przeprowadzili szczegółową analizę wszelkich dostępnych materiałów. Pochylili się nad wspomnieniami uczestników walki i polskich jeńców, którzy już 8 września 1939 roku zostali zagnani do porządkowania półwyspu. Przyjrzeli się też wynikom prac archeologicznych prowadzonych od 2016 roku oraz archiwalnym zdjęciom, na których widać było oznaczone jeszcze wówczas mogiły żołnierzy, budynki składnicy i topograficzne detale. Pozyskane w ten sposób informacje „nanieśli” na współczesny krajobraz. I tak krok po kroku wyznaczyli obszar, na którym mogły spoczywać szczątki. Archeolodzy przeszukali teren o powierzchni 110 m2. Odkryli pięć jam grobowych, w których spoczywały szczątki dziewięciu osób. Fakt, że są to obrońcy Westerplatte, udało się potwierdzić za sprawą dwóch fotografii.

Zdjęcia zrobił jeden z niemieckich wojskowych, którzy jeszcze we wrześniu 1939 roku dość licznie ściągali na półwysep. Fotografie przedstawiają ruiny wartowni numer pięć oraz zwłoki polskiego żołnierza. Prawa noga chłopaka jest bosa, obok niego zaś widać puszkę po masce gazowej. Głowa żołnierza tkwi pod zawaloną ścianą wartowni. Najpewniej została zmiażdżona. Jedno ze znalezionych w mogile ciał ma ślady identycznych urazów. Do tego poległy ma tylko jeden but i pustą puszkę służącą do przechowywania maski gazowej... Na pozostałych szczątkach również widać było ślady powstałe na skutek działania fali uderzeniowej, wysokiej temperatury, uderzeń odłamków.

Po ekshumacji szczątki zostały poddane żmudnej procedurze identyfikacji. W tym celu gdańskie muzeum nawiązało współpracę z Pomorskim Uniwersytetem Medycznym w Szczecinie oraz Oddziałową Komisją Ścigania Zbrodni przeciwko Narodowi Polskiemu IPN w Gdańsku. Ostatecznie udało się poznać nazwiska siedmiu poległych. To kpr. Jan Gębura, legionista Józef Kita, starszy strzelec Władysław Okrasa, kpr. Bronisław Perucki, plut. Adolf Petzelt, starszy legionista Ignacy Zatorski i starszy legionista Zygmunt Zięba. Dwaj kolejni żołnierze pozostali, niestety, anonimowi. Dziś cała dziewiątka spoczęła na nowym cmentarzu. Tam też do grobu została złożona urna z prochami ich dowódcy – mjr. Sucharskiego.

Wzornik dowódców, talerz z zastawy

Westerplatte od kilku lat przechodzi gruntowną przemianę. Na półwyspie powstaje plenerowe muzeum – oddział Muzeum II Wojny Światowej, które ma upamiętnić walki z września 1939 roku. Projekt zakłada odbudowę siedmiu historycznych obiektów i urządzenie nowoczesnej przestrzeni wystawienniczej. W ramach przygotowań do inwestycji archeolodzy zainicjowali największe w historii Westerplatte badania. W tym roku odbył się dziewiąty ich etap. Trwał pięć miesięcy. – W trakcie prac udokumentowaliśmy szczegółowo za pomocą wykopów archeologicznych powierzchnię 860 m2 i pozyskaliśmy niemal 1500 zabytków – informuje Filip Kuczma, kierownik Działu Archeologicznego Muzeum II Wojny Światowej. W środę zaprezentowane zostały cztery z nich. Wśród nich znalazł się wzornik do map wojskowych, który specjaliści odnaleźli w miejscu, gdzie we wrześniu 1939 roku mieściły się kwatery dowództwa placówki. Wzornik, jak zapewniają pracownicy muzeum, należał do mjr. Sucharskiego bądź jego zastępcy – kpt. Dąbrowskiego. Na ekspozycję trafiły także manierka uszkodzona podczas nalotu na wartownię numer pięć, półmisek z zastawy stołowej kasyna oficerskiego oraz orzeł z czapki wojskowej 63 Pułku Piechoty w Toruniu. W chwili wybuchu wojny to właśnie żołnierze tej jednostki służyli na Westerplatte. Urządzanie nowego muzeum powinno zakończyć się w 2027 roku.

Westerplatte to jeden z symboli polskiej, ale i światowej historii. Długi na 2 km i szeroki na kilkaset metrów półwysep wrzyna się pomiędzy Zatokę Gdańską a Martwą Wisłę. W marcu 1924 roku Liga Narodów wydzieliła go z Wolnego Miasta Gdańska i przekazała Polsce. Powstała tam Wojskowa Składnica Tranzytowa, która miała ułatwić przeładunek uzbrojenia wysyłanego potem w głąb lądu. Po tym jak w sąsiedztwie powstała Gdynia, strategiczne znaczenie składnicy spadło. Jej posiadanie było jednak dla Polski kwestią prestiżu. Na co dzień w placówce służyło 88 żołnierzy. Zgodnie z międzynarodowymi ustaleniami nie mogli oni posiadać ciężkiej broni. Krótko przed wybuchem II wojny światowej składnica została jednak po cichu wzmocniona. Załoga licząca 210 żołnierzy, którzy do dyspozycji mieli cztery moździerze, dwa działka przeciwpancerne oraz armatę polową, miała odeprzeć ewentualny atak Niemców od strony Gdańska. Dowództwo polskiej armii obawiało się, że w mieście dojdzie do puczu, a władzę przejmą naziści. Stało się jednak inaczej. O świcie 1 września 1939 roku na placówkę spadły pociski wystrzelone z pancernika „Schleswig-Holstein”. W kolejnych dniach składnica padła ofiarą nalotu kilkudziesięciu samolotów Junkers Ju-87, była też atakowana przez Kompanię Szturmową Kriegsmarine. Nie poddała się jednak. Zgodnie z założeniami polskiego sztabu załoga miała walczyć 12 godzin – do czasu przybycia posiłków. Odsiecz jednak nie nadeszła, a placówka wytrwała blisko tydzień. 7 września Westerplatte skapitulowało. W walkach zginęło 15 polskich żołnierzy, 50 zaś zostało rannych. Straty niemieckie szacowane są na 300–400 rannych i zabitych.

Łukasz Zalesiński

autor zdjęć: Marek Borawski/ KPRP; Maciej Nędzyński/ CO MON; Agnieszka Stawrosiejko/ Muzeum II Wojny Światowej

dodaj komentarz

komentarze


Koniec wojny, którego nie znamy
 
Zapraszamy na „Wakacje z wojskiem”
Zawody West Point. Kadeci AWL-u z ósmą lokatą
Atak na masową skalę. Terytorialsi ćwiczyli z amerykańskimi żołnierzami
DriX – towarzysz okrętu
Medycy dla „Tarczy Wschód”
Ogień z nabrzeża
Narodowy Dzień Zwycięstwa z żołnierzami
Wsparcie dla polskich Abramsów
Każdego dnia trzeba podtrzymywać pamięć o naszej historii
Apache’e nadlatują
Podchorążowie z AWL na podium w grach wojennych w Waszyngtonie!
Historyczne zwycięstwo Ukraińców w potyczce morsko-powietrznej
Międzynarodowe manewry pod polskim dowództwem
Pracowity dyżur Typhoonów
Nowy prezes PGZ-etu
Nasi czołgiści najlepsi
Nowa partia Abramsów już w Polsce
Wspólna wola obrony
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Pilecki – mniej znane oblicze bohatera
Jeszcze więcej OPW w roku 2025
Sportowcy z „armii mistrzów” pokazali klasę
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Gdy zgasną światła
Składy wysokiego ryzyka
Wojskowe widowisko w Zakopanem
Obierki z błotem
Jak daleko do końca wojny?
Tysiące dronów dla armii
Sojusznicy w obronie Europy, czyli „Defender ‘25”
Na początek: musztra i obsługa broni
Historyczna umowa z Francją
Na pomoc po katastrofie
Podniebny Pegaz
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Szef MSZ do Rosji: Nigdy więcej nie będziecie tu rządzić
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Polska dołącza do satelitarnej elity
Pegaz nad Europą
Gra o kapitulację
Wiedza na trudne czasy
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Bat na wrogów i niepokornych
Pierwsza misja Gripenów
Żołnierz influencer?
Wakacje? To czas na wojsko
Misja PKW „Olimp” doceniona
Bohater odtrącony
MON: Polska nie wyśle wojsk na Ukrainę
Zostań cyberlegionistą! Wojsko rusza z nowym programem
Poznajcie Głuptaka – polskiego kamikadze
USA wycofają się z działań na rzecz pokoju w Ukrainie?
Święto zwiadowców
Walka pod napięciem
Ustawa bliżej żołnierzy
Więcej na mieszkanie za granicą
Mamy pierwszych pilotów F-35
Nurkowie bojowi WS wyróżnieni
Polskie Pioruny dla Belgii
Piorun – polska wizytówka
Polska 1 Dywizja Pancerna zajęła Wilhelmshaven
Czołgi końca wojny
AI w służbie MON-u
Long Range. Mamy nowych mistrzów Polski
Sport kształtuje mentalność
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Pod siatką o medale mistrzostw WP
Władysław Kosiniak-Kamysz: Nasza strategia to strategia na rzecz pokoju
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
Ukraińcy i Rosjanie spotkali się pierwszy raz od 2022 roku
Ukwiał z Gdańska
„Przekazał narodowi dziedzictwo myśli o honor i potęgę państwa dbałej”
Basen dla Rosomaka
Spartakiadowe zmagania w Łasku

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO