#ObliczaArmii – Kiedyś szkarłatny beret budził u żołnierzy wyłącznie negatywne uczucia. Dziś po 25 latach funkcjonowania Żandarmerii Wojskowej, jej pozycja i wizerunek są zupełnie inne. Jest to formacja profesjonalnie przygotowana do realizacji zadań, mająca nowoczesny sprzęt i ugruntowaną pozycję w kraju. A dzięki wzorowo pełnionej służbie na zagranicznych misjach polscy żandarmi cieszą się też prestiżem międzynarodowym.
Od 1990 roku, gdy Żandarmeria Wojskowa została powołana do życia, formacja ciężko pracowała na szacunek żołnierzy, społeczeństwa i środowiska międzynarodowego. Wcześniej jej misją było przede wszystkim stanie na straży dyscypliny wojskowej, ochrona bezpieczeństwa, porządku publicznego, tajemnicy państwowej i służbowej, zapobieganie i wykrywanie przestępstw i wykroczeń oraz ściganie ich sprawców. Dlatego żandarm był postrzegany wyłącznie jako policjant wojskowy i nie przysparzało mu to przychylności.
Przez ćwierć wieku zadania i struktura formacji ulegały nieustannym zmianom. Służyły one przede wszystkim podniesieniu kompetencji i dostosowaniu do potrzeb współczesnych sił zbrojnych. Gruntowne zmiany organizacyjne Żandarmeria Wojskowa przeszła na przełomie 2010 i 2011 roku. Były one następstwem z jednej strony restrukturyzacji poszczególnych rodzajów sił zbrojnych i ich profesjonalizacji, z drugiej – zmian legislacyjnych w zakresie znacznego ograniczenia właściwości procesowej formacji. Mimo przeprowadzonej redukcji, udało się zachować potencjał Żandarmerii Wojskowej i jej zdolność do wykonywania zadań policji wojskowej. Reforma zakończona 30 czerwca 2011 roku dopasowała dyslokację i wielkość poszczególnych jednostek formacji do miejsc stacjonowania kluczowych oddziałów, pododdziałów i instytucji Wojska Polskiego.
Modernizacja, czyli nowy sprzęt dla ŻW
Od 1 lipca 2011 roku na mapie Polski znajduje się sześć oddziałów terenowych ŻW (w Szczecinie, Elblągu, Bydgoszczy, Warszawie, Żaganiu i Krakowie), dwa oddziały specjalne (w Warszawie i Mińsku Mazowieckim, Oddział Specjalny Żandarmerii Wojskowej w Gliwicach przekształcono w AGAT, jednostkę wojsk specjalnych), Centrum Szkolenia Żandarmerii Wojskowej w Mińsku Mazowieckim oraz Oddział Zabezpieczenia Żandarmerii Wojskowej (odpowiednik wojskowych oddziałów gospodarczych).
Żandarmeria Wojskowa w ciągu ostatnich 25 lat była sukcesywnie modernizowana. Wysłużone Lubliny zostały zastąpione nowoczesnymi i profesjonalnie wyposażonymi pojazdami specjalistycznymi, kupiono motocykle, quady, wysokiej klasy urządzenia do pomiarów 3D, drony i wiele innych. Oddziały specjalne nie ustępują wyposażeniem wojskom specjalnym, a i policjanci z uznaniem patrzą na narzędzia pracy żandarmów.
Wytyczone ścieżki rozwoju przyniosły bardzo zadowalające efekty. W roku jubileuszu mamy się czym chwalić. Struktura Żandarmerii Wojskowej jest optymalnie dostosowana do lokalizacji związków taktycznych, 1 lipca tego roku weszła w życie zmiana i rozszerzenie karno-procesowej kompetencji Żandarmerii Wojskowej, posiadamy oddziały specjalne przygotowane do zwalczania zagrożeń terrorystycznych, jesteśmy ważnym ogniwem w systemie bezpieczeństwa państwa. Potencjał Żandarmerii Wojskowej niejednokrotnie wykorzystywany był podczas przedsięwzięć wysokiego ryzyka. Najlepszym przykładem są Mistrzostwa Europy w Piłce Nożnej Euro 2012, podczas których żandarmi otrzymali uprawnienia policyjne wobec wszystkich osób.
W realnych działaniach nie zapominamy o profilaktyce. Nasze programy antyalkoholowy, antynarkotykowy, antynikotynowy i dotyczący zagrożeń ruchu drogowego przynoszą zadowalające efekty. Dodatkowo uważnie obserwujemy zmiany, jakie zachodzą w siłach zbrojnych, i definiujemy nowe obszary zagrożeń. Ostatnio na naszym celowniku znalazły się korupcja i cyberprzestępczość.
Międzynarodowe misje żandarmów
Warto podkreślić, że od momentu powstania formacji żandarmi służą w polskich kontyngentach wojskowych na całym świecie. Początkowo wykonywali zadania wyłącznie ustawowe. To jednak szybko się zmieniło, bo udowodnili, że zarówno znakomicie prowadzą działania prewencyjne i dochodzeniowe, jak i to że są doskonałymi żołnierzami. Szczycimy się tym, że w Afganistanie powierzono nam misję wyszkolenia nowych kadr policyjnych. Warto też wspomnieć o misji w Republice Środkowoafrykańskiej, gdzie trzon i dowództwo polskiego kontyngentu stanowili żołnierze Żandarmerii Wojskowej.
Nie sposób pominąć działalności międzynarodowej formacji. Mamy trzy sztandarowe projekty. Po pierwsze – powołany w 2007 roku Wielonarodowy Batalion Policji Wojskowej NATO, w którym Polska jest państwem wiodącym. Batalion, w skład którego wchodzą również Czechy, Chorwacja i Słowacja, jest przygotowany do funkcjonowania w strukturze dowodzenia NATO, a jego zadaniem jest zapewnienie wsparcia policyjnego na szczeblu taktycznym dla jednostek operacyjnych. Po drugie – sformowane w 2013 roku Centrum Eksperckie Policji Wojskowych NATO w Bydgoszczy, w którym pełnimy rolę państwa ramowego. Zadaniem Centrum jest wzmocnienie zdolności i interoperacyjności Policji Wojskowych NATO oraz zapewnienie eksperckiego wsparcia realizacji zadań Military Police w zgodzie z koncepcją strategiczną Sojuszu. Po trzecie – nasze starania, by być pełnoprawnym członkiem Europejskich Sił Żandarmerii (EGF) zakończyły się sukcesem. 27 czerwca 2013 roku Międzyresortowy Komitet Wysokiego Szczebla ds. EGF ogłosił decyzję o nadaniu polskiej Żandarmerii Wojskowej statusu pełnego członkostwa, a 2 maja tego roku prezydent podpisał ustawę, która umożliwiła ratyfikację umowy w sprawie naszego wejścia do struktur EGF.
Dzisiejsza Żandarmeria Wojskowa jest formacją profesjonalnie przygotowaną do realizacji zadań, mającą nowoczesny sprzęt i ugruntowaną pozycję w systemie reagowania kryzysowego państwa. Polscy żandarmi wywiązują się też z wieku zobowiązań międzynarodowych. Z całą pewnością negatywne emocje, jakie wywoływał szkarłatny beret, już dawno przeszły do historii.
komentarze