moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Niezapomniany wódz spod Monte Cassino

Był twórcą Armii Polskiej w ZSRS, stał na czele 2 Korpusu Polskiego podczas kampanii włoskiej, ale zasłynął przede wszystkim jako dowódca polskich oddziałów, które zdobyły Monte Cassino. 12 maja 1970 roku zmarł w Londynie gen. Władysław Anders, wybitny dowódca, miłośnik jeździectwa, a dla Polaków na emigracji – autorytet.

„Jest całkowicie lojalny, pozbawiony jakichkolwiek osobistych ambicji, pełen energii i werwy. Powoduje nim wyłącznie dobro Polski” – tak gen. Władysława Andersa oceniał gen. Zygmunt Bohusz-Szyszko, zastępca dowódcy 2 Korpusu Polskiego. Sam Anders mawiał o sobie: „Jestem i zawsze byłem tylko żołnierzem”.

Władysław Anders pochodził z ziemiańskiej rodziny spod Kutna. W czasie I wojny służył w wojsku carskim, dowodząc szwadronem w 3 Noworosyjskim Pułku Dragonów. Po obaleniu caratu wstąpił do formującego się w Bobrujsku na terenie Rosji I Korpusu Polskiego gen. Józefa Dowbora-Muśnickiego. Po wojnie wrócił do kraju i pozostał w czynnej służbie wojskowej. Podczas powstania wielkopolskiego był szefem sztabu Armii Wielkopolskiej, a w trakcie wojny z bolszewikami dowodził 15 Pułkiem Ułanów Poznańskich. – Za męstwo wykazane w czasie walk otrzymał z rąk marszałka Józefa Piłsudskiego Order Virtuti Militari – mówi dr Jan Fabiański, historyk zajmujący się okresem II wojny światowej.

Młody oficer Anders służył potem m.in. w Generalnym Inspektoracie Jazdy, był komendantem warszawskiego garnizonu i dowodził Samodzielną Brygadą Kawalerii w Brodach. Jako zapalony jeździec poprowadził polską drużynę do zwycięstwa w zawodach hipicznych w Nicei. Dwa lata przed wybuchem wojny objął dowództwo Nowogródzkiej Brygady Kawalerii, na czele której walczył w kampanii wrześniowej m.in. w bitwie pod Mławą. Dowodził potem Grupą Operacyjną Kawalerii w walkach w okolicach Tomaszowa Lubelskiego.

Po agresji sowieckiej na Polskę Anders przebijał się ze swoimi oddziałami na południe, aby przedostać się na Węgry. Niestety 29 września w okolicach Lwowa został dwukrotnie postrzelony i dostał się do sowieckiej niewoli. Przetrzymywany był w moskiewskich więzieniach na Łubiance i Butyrkach. – Funkcjonariusze NKWD wielokrotnie brutalnie go przesłuchiwali i próbowali przekonać do wstąpienia do Armii Czerwonej – opowiada historyk.

Wizyta gen. Władysława Andersa w 1 Samodzielnej Brygadzie Spadochronowej. Fot. NAC

Gen. Anders został uwolniony po ataku III Rzeszy na Związek Sowiecki i podpisaniu 30 lipca 1941 roku układu Sikorski-Majski między Polską a ZSRS. Gen. Władysław Sikorski, Naczelny Wódz powierzył mu utworzenie Armii Polskiej w ZSRS. Zgłaszali się do niej polscy żołnierze i cywile zwolnieni z więzień i łagrów z całego Związku Radzieckiego. „Stan ich fizyczny był opłakany, ale duch znakomity” – zapisał oficer we wspomnieniach „Bez ostatniego rozdziału”. Gdy Sowieci zaczęli utrudniać formowanie wojska, gen. Anders podjął decyzję o ewakuacji armii na wschód. Razem z nim w 1942 roku wyszło z ZSRS do Iranu 78 tys. żołnierzy i 37 tys. cywilów. „Okres pobytu na Bliskim Wschodzie został wyzyskany jak najbardziej wydajnie dla szkolenia i zorganizowania Korpusu [2 Korpus Polski – przyp. red.], który powstał z ludzi wydobytych z kaźni rosyjskich w stanie opłakanym” – zapisał oficer.

Na początku 1944 roku żołnierze gen. Andersa zostali przerzuceni do Włoch, gdzie wsławili się zdobyciem w maju 1944 roku wzgórza Monte Cassino. Generał dowodził też w zwycięskich walkach o Ankonę i Bolonię. Wierzył, że na zachodzie bije się również o Polskę. – Dlatego ustalenia podjęte w lutym 1945 roku podczas konferencji jałtańskiej i decyzja o pozostawieniu Polski w sowieckiej strefie wpływów wstrząsnęły gen. Andersem – podkreśla dr Fabiański. Polski dowódca prosił nawet aliantów o wycofanie oddziałów 2 Korpusu z walki. „Nie mam sumienia żądać w obecnej chwili od żołnierza ofiary krwi” – napisał Anders w telegramie do prezydenta Władysława Raczkiewicza.

Pod koniec wojny generał został Naczelnym Wodzem Polskich Sił Zbrojnych, potem także generalnym inspektorem sił zbrojnych. Po wojnie pozostał na emigracji i angażował się w działalność polityczną na uchodźstwie. Był mianowany następcą Prezydenta RP na uchodźstwie, a w 1954 roku został awansowany przez władze emigracyjne do stopnia generała broni. – Dla Polaków na obczyźnie stał się autorytetem – zaznacza historyk. W 1946 roku komunistyczne władze pozbawiły gen. Władysława Andersa polskiego obywatelstwa. Zmarł 12 maja 1970 roku i zgodnie z ostatnią wolą został pochowany wśród swoich żołnierzy na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino. Rok później komunistyczny rząd uchylił uchwałę o odebraniu gen. Andersowi polskiego obywatelstwa.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


Drony zneutralizowane. Wojsko odnajduje resztki bezzałogowców
Kolejne naruszenie polskiej przestrzeni powietrznej
Drony zestrzelone. Trwają poszukiwania szczątków maszyn
Beret „na rekinka” lub koguta
„Saber Junction” – gotowi do obrony
Brytyjczycy żegnają Malbork
Drony nad Polską
Prezydent przestrzega przed rosyjską dezinformacją
Nowelizacja ustawy o obronie z podpisem prezydenta
Orlik na Alfę
Hekatomba na Woli
Dobre wieści o Muzeum Wojska Polskiego
„Żelazny obrońca” na Bugu
W Sejmie o rosyjskich dronach nad Polską
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
„Road Runner” w Libanie
MSPO 2025 – serwis specjalny „Polski Zbrojnej”
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Grupa E5 o bezpieczeństwie wschodniej flanki NATO
Defender dla oryginalnych i użytecznych
Gen. Nowak: Pilotom wolno mniej
Nocne ataki na Ukrainę
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Dwie agresje, dwie okupacje
Z najlepszymi na planszy
Szef MON-u: Panujemy nad sytuacją, apeluję o spokój
Nawrocki: zdaliśmy test wojskowy i test solidarności
„Pamięć o nim będzie szybować wysoko”
Trenują przed „Zapadem ‘25”
Wojsko i policja odnajdują szczątki kolejnych dronów
NATO – jesteśmy z Polską
Certyfikacja „Dwunastki” na XII zmianę do Libanu
Spotkanie Trump-Nawrocki
Premier i szefowa UE na granicy w Krynkach
Wojskowi szachiści z medalem NATO
Polski żołnierz pobił w Chinach rekord świata
Szwecja kupuje Pioruny!
Terytorialsi w Pieninach
Kuna na poligonie
Drony na celowniku
Zielona lista, czyli decyzja należy do żołnierza
Premier: Sytuacja wydaje się być pod kontrolą
Wyróżnienia dla najlepszych
Obowiązek budowy schronów staje się faktem
Nielegalny skład amunicji został zlikwidowany
Już mają brąz, a mogą mieć złoto!
Triumf żołnierzy-lekkoatletów
Niemiecki plan zniszczenia Polski
Pogrzeb ofiar rzezi wołyńskiej
Polska chce przyjąć więcej wojsk z USA
Miliardy euro na obronność dla Polski!
Sikorski: potrzebujemy ściany antydronowej
Szczyt przywódców ws. Ukrainy
Cena wolności. Powstańcze wspomnienia
Australijski AWACS rozpoczął misję w Polsce
Współpraca z Koreą ma wymiar strategiczny
Nagrody MSPO – za uniwersalność konstrukcji
Informacja geoprzestrzenna na współczesnym polu walki
Świetne występy polskich żołnierzy
Nagrody MSPO 2025 cz. 4
„Żelazny obrońca” wkracza w decydującą fazę
Ograniczenia w ruchu lotniczym na wschodzie Polski
Amerykańsko-rosyjski szczyt na Alasce
Granica z Białorusią zamknięta. Przez ćwiczenia „Zapad”
Terytorialsi na pętli
Żandarmeria skontroluje także cywilów
Sojusznicy wysyłają dodatkowe wojska
„Koalicja chętnych” o kolejnych działaniach w sprawie Ukrainy
Wielkie zbrojenia za Odrą
K9 ładowane z automatu
PGZ idzie w morze
Polska i Szwecja, razem na rzecz bezpieczeństwa
Laury MSPO przyznane
Rosyjskie drony spowodowały zniszczenia
Zwycięska batalia o stolicę
Premier: prowokacja bez precedensu
Premier do pilotów: Jesteście bohaterami
Prezydent: to bezprecedensowy moment w historii NATO i Polski

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO