Niemiecki lekki karabin maszynowy, austriacki karabin Mannlicher, pistolet Parabellum, elementy umundurowania powstańców śląskich oraz ordery, plakaty i odezwy z tamtego okresu można obejrzeć na nowo otwartej wystawie w Muzeum Wojska Polskiego. Ekspozycję przygotowano z okazji przypadającej w tym roku 100. rocznicy wybuchu III powstania śląskiego.
– Chcemy nie tylko przypomnieć okoliczności śląskich zrywów, a szczególnie trzeciego z nich, lecz także opowiedzieć o uczestnikach i realiach walk – mówi Andrzej Szczepanowski, kustosz czasowej wystawy „III Powstanie Śląskie 1921” w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie. Ekspozycja otwarta w stulecie wybuchu tego zrywu przedstawia jego genezę, ówczesną sytuację Górnego Śląska oraz postacie przywódców, oficerów i szeregowych powstańców.
Najciekawszą dla zwiedzających częścią wystawy jest zapewne prezentacja broni z tamtego okresu. Można obejrzeć karabiny niemieckie, austriackie i rosyjskie, w dużej części dostarczone powstańcom przez Wojsko Polskie. – Prezentujemy m.in. karabin Mannlicher armii Austro-Węgier, niemiecki lekki karabin maszynowy Maxim wz. 08/15, rosyjski karabin Mosin, niemiecki Mauser, pistolety Parabellum czy Mauser z rozkładaną kolbą – wymienia kustosz.
Na ekspozycji w MWP znalazło się również umundurowanie. – To istna mozaika elementów strojów cywilnych, które nosiło wielu powstańców, często uzupełnianych o części wojskowych mundurów – tłumaczy Szczepanowski. Zobaczymy np. mundur Wojska Polskiego wzór 1917 i 1919, wojsk wielkopolskich wz. 1919, bluzy, pasy i czapki z Armii Błękitnej czy pruskie kurtki polowe.
Prezentowane są także pamiątki po powstańcach, dokumenty, ordery, odznaczenia, w tym efektowne Gwiazdy Górnośląskie, które nadawano uczestnikom walk na Śląsku. Warto m.in. zwrócić uwagę na czapkę weterana powstania mjr. Franciszka Barteczka, nauczyciela i jednego z przywódców przewrotu wojskowego w Cieszynie w 1918 roku, uczestnika walk w obronie Śląska Cieszyńskiego w 1919 roku oraz w III powstaniu śląskim.
Na ekspozycji znajdziemy też publikację na temat powstań śląskich opublikowaną w „Bellonie” w 1923 roku autorstwa gen. Stanisława Rostworowskiego, szefa sztabu Naczelnej Komendy Wojsk Powstańczych. Nie zabrakło również oryginalnych plakatów i odezw z tamtego okresu, które oddziaływały na emocje i świadomość Polaków, oraz ogłoszeń i wycinków z ówczesnych gazet. – Wszystkie eksponaty pochodzą ze zbiorów Muzeum WP, oprócz dwóch zdjęć, które udostępniło nam Narodowe Archiwum Cyfrowe: jedno z walk o Górę św. Anny i drugie pokazujące pociąg pancerny – mówi Szczepanowski.
Wystawa będzie otwarta przez kilka miesięcy, prawdopodobnie do końca wakacji.
autor zdjęć: Arek Uriasz/Muzeum Wojska Polskiego
komentarze