moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Z archiwum „Szarego”

Ponad tysiąc unikatowych fotografii, listy żołnierzy podziemia niepodległościowego, dokumenty dotyczące struktury i działalności 3 i 4 pułku Piechoty Legionów AK na Kielecczyźnie – to tylko część zbiorów zgromadzonych przez gen. Antoniego Hedę „Szarego”, legendarnego partyzanta z Gór Świętokrzyskich. Rodzina przekazała je do Archiwum Akt Nowych.

Gen. Antoni Heda „Szary” walczył w kampanii wrześniowej, był żołnierzem Armii Krajowej i dowódcą oddziału partyzanckiego na Kielecczyźnie. – Kilkanaście lat temu zaprosiliśmy generała do nas i nagraliśmy ponadgodzinną relację wideo poświęconą jego historii – wspomina Mariusz Olczak, zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych. Dodaje, że dzięki nawiązaniu kontaktu, teraz Archiwum zyskało cenne zbiory. Wówczas jednak nie wiedziano jeszcze, że generał dysponuje obszerną dokumentacją. – Dowiedzieliśmy się o tym dopiero po jego śmierci, od córki generała, Teresy Hedy-Snopkiewicz – tłumaczy Olczak.

Generał do końca życia był aktywny, organizował i brał udział w wielu uroczystościach i spotkaniach kombatanckich. Zwłaszcza na terenie Kielecczyzny „Szary” był postacią znaną i nadal są tam organizowane uroczystości upamiętniające go. Po śmierci Hedy córka generała liczyła, że dokumentacja przyda się właśnie podczas takich spotkań. Jednak pracownicy Archiwum przekonali ją, by przekazała spuściznę po ojcu do AAN.

– Niedawno Teresa Heda-Snopkiewicz oficjalnie przekazała non profit zbiory do naszego zasobu – dodaje Olczak. Jak podkreśla, wśród najcenniejszych archiwaliów są oryginalne akta 3 i 4 pułku Piechoty Legionów AK, które walczyły na terenie Kielecczyzny. To ponad sto dokumentów dotyczących m.in. struktury i organizacji oddziałów, awansów i odznaczeń żołnierzy, rozkazy i meldunki z działań partyzanckich.

Archiwum otrzymało też cenną teczkę z dokumentacją dotyczącą cichociemnego ppor. Waldemara Szwieca „Robota”, dowódcy zgrupowania działającego w okolicach Końskich. Do historii przeszło zdobycie przez jego oddział we wrześniu 1943 roku miasta Końskie. W teczce są m.in. nieznane zdjęcia „Robota” z okresu wojny i dokumenty osobiste, w tym list do rodziców, w którym wyjaśnia, dlaczego zgłosił się na ochotnika, by zostać zrzuconym do kraju.

Ogromną wartość ma też kolekcja ponad tysiąca fotografii, z których kilkaset pochodzi z okresu II wojny i ukazuje życie w leśnych bazach partyzanckich. Uzupełniają je zdjęcia powojenne z uroczystości kombatanckich, pielgrzymek i obchodów rocznicowych. W przekazanych zbiorach są również dokumenty dotyczące aresztowania po wojnie, śledztwa i pobytu w więzieniu gen. Hedy, a także materiały z czasu stanu wojennego i działalności w środowiskach kombatanckich oraz wspomnienia spisane przez „Szarego”.

Jak zapewnia Olczak, wszystkie te materiały będą dostępne w AAN za kilka miesięcy, gdy zostaną opracowane i zewidencjonowane.

Antoni Heda „Szary” we wrześniu 1939 roku walczył w 12 Dywizji Piechoty, m.in. na Lubelszczyźnie. Potem został komendantem podobwodu Iłża AK, a następnie dowódcą oddziału partyzanckiego AK na Kielecczyźnie. Walczył w składzie zgrupowania por. Jana Piwnika „Ponurego”. Zasłynął zdobyciem niemieckiego więzienia w Starachowicach i uwolnieniem ok. 80 ludzi oraz odbiciem więźniów w Końskich.

Po wojnie „Szary” pozostał w podziemiu niepodległościowym. Jego oddział rozbił w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku więzienie UB w Kielcach, skąd uwolniono kilkuset więźniów politycznych. Heda został aresztowany w 1948 roku i skazany na kilkukrotną karę śmierci, zamienioną potem na dożywocie. Zwolniono go w 1956 roku w ramach amnestii. Działał potem w NSZZ „Solidarność”, w stanie wojennym był internowany.

W 2006 roku został awansowany do stopnia generała brygady. Zmarł w 2008 roku.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Archiwum Akt Nowych

dodaj komentarz

komentarze


Sportowcy z „armii mistrzów” na podium wioślarskich ME
 
Specjalsi opanowali amerykański okręt
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Pogrom rosyjskiego lotnictwa strategicznego
„Zapad’ 25” przenosi się dalej od polskiej granicy
Wschodnia flanka walczy w przeciwnikiem
Ewakuacja Polaków z Izraela
Zmagania sześcioosobowych armii
Na RBN o jedności w kwestiach bezpieczeństwa
Od chaosu do wiktorii
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Współpraca MON-u z weteranami i rezerwistami
Donald Tusk: W kwestii bezpieczeństwa słowa zamieniliśmy w czyny
Nowy rozdział w historii Mesko
Na Wiejskiej o wydatkach na obronność i weteranach
Nasi czołgiści najlepsi
Kręgosłup dowodzenia Wojskiem Polskim
Wyższe stawki dla niezawodowych
Rosjanom wyciekły dwa miliony tajnych dokumentów
100 samolotów na 100-lecie Szkoły Orląt
Judocy Czarnej Dywizji najlepsi w Wojsku Polskim
Kolejny model Grota dla żołnierzy
O ochronie infrastruktury i morskich szlaków
Jak czynić dobro, czyli Buzdygan w akcji
Lekcje na poligonie
Generał, olimpijczyk, postać tragiczna
Wyzwanie, które integruje
Umarł król, niech żyje król!
Kajakarze i ratownicy wodni z workiem medali
Czterej pancerni przeciw wyklętym
Nowe cele obronne NATO
Trzy okręty, jeden zespół
Wieczór pełen koszykarskich emocji
Podejrzane manewry na Bałtyku
Śmierć gorsza niż wszystkie
Letni wypoczynek z MON-em
Polki wicemistrzyniami Europy w szabli
PGZ na nowo
Prawo dla kluczowych inwestycji obronnych
„Baltops” – co potrafią bezzałogowce
„Baltops” także na lądzie
Prace nad kadłubem dla kolejnego Husarza
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Misja PKW „Olimp” doceniona
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Srebrni wioślarze, brązowa szablistka
Ogniem i tarczą
Droga do zespołu bojowego GROM
Abrams M1A2SEPv3 – wzorzec nowoczesnych czołgów
Nie żyje żołnierz PKW Irak
DNA GROM-u
Polacy bezkonkurencyjni w górskich zmaganiach we Włoszech
Apache’e z szachownicą
Apache. Zabójczy dla czołgów
Jeśli przerzut, to tylko z logistykami
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Gen. Sosabowski upamiętniony
Po medale z okazji 100-lecia LAW-u
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Podróż w ciemność
Dzień, który zmienił bieg wojny
Najlepsi snajperzy wśród specjalsów
Dodatkowe kamizelki dla żołnierzy
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Film o Feniksie i terytorialsach
Historyczne zwycięstwo ukraińskiego F-16
100 lat historii Szkoły Orląt
100-lecie Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie
W strategicznym miejscu o bezpieczeństwie Polski

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO