moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Z archiwum „Szarego”

Ponad tysiąc unikatowych fotografii, listy żołnierzy podziemia niepodległościowego, dokumenty dotyczące struktury i działalności 3 i 4 pułku Piechoty Legionów AK na Kielecczyźnie – to tylko część zbiorów zgromadzonych przez gen. Antoniego Hedę „Szarego”, legendarnego partyzanta z Gór Świętokrzyskich. Rodzina przekazała je do Archiwum Akt Nowych.

Gen. Antoni Heda „Szary” walczył w kampanii wrześniowej, był żołnierzem Armii Krajowej i dowódcą oddziału partyzanckiego na Kielecczyźnie. – Kilkanaście lat temu zaprosiliśmy generała do nas i nagraliśmy ponadgodzinną relację wideo poświęconą jego historii – wspomina Mariusz Olczak, zastępca dyrektora Archiwum Akt Nowych. Dodaje, że dzięki nawiązaniu kontaktu, teraz Archiwum zyskało cenne zbiory. Wówczas jednak nie wiedziano jeszcze, że generał dysponuje obszerną dokumentacją. – Dowiedzieliśmy się o tym dopiero po jego śmierci, od córki generała, Teresy Hedy-Snopkiewicz – tłumaczy Olczak.

Generał do końca życia był aktywny, organizował i brał udział w wielu uroczystościach i spotkaniach kombatanckich. Zwłaszcza na terenie Kielecczyzny „Szary” był postacią znaną i nadal są tam organizowane uroczystości upamiętniające go. Po śmierci Hedy córka generała liczyła, że dokumentacja przyda się właśnie podczas takich spotkań. Jednak pracownicy Archiwum przekonali ją, by przekazała spuściznę po ojcu do AAN.

– Niedawno Teresa Heda-Snopkiewicz oficjalnie przekazała non profit zbiory do naszego zasobu – dodaje Olczak. Jak podkreśla, wśród najcenniejszych archiwaliów są oryginalne akta 3 i 4 pułku Piechoty Legionów AK, które walczyły na terenie Kielecczyzny. To ponad sto dokumentów dotyczących m.in. struktury i organizacji oddziałów, awansów i odznaczeń żołnierzy, rozkazy i meldunki z działań partyzanckich.

Archiwum otrzymało też cenną teczkę z dokumentacją dotyczącą cichociemnego ppor. Waldemara Szwieca „Robota”, dowódcy zgrupowania działającego w okolicach Końskich. Do historii przeszło zdobycie przez jego oddział we wrześniu 1943 roku miasta Końskie. W teczce są m.in. nieznane zdjęcia „Robota” z okresu wojny i dokumenty osobiste, w tym list do rodziców, w którym wyjaśnia, dlaczego zgłosił się na ochotnika, by zostać zrzuconym do kraju.

Ogromną wartość ma też kolekcja ponad tysiąca fotografii, z których kilkaset pochodzi z okresu II wojny i ukazuje życie w leśnych bazach partyzanckich. Uzupełniają je zdjęcia powojenne z uroczystości kombatanckich, pielgrzymek i obchodów rocznicowych. W przekazanych zbiorach są również dokumenty dotyczące aresztowania po wojnie, śledztwa i pobytu w więzieniu gen. Hedy, a także materiały z czasu stanu wojennego i działalności w środowiskach kombatanckich oraz wspomnienia spisane przez „Szarego”.

Jak zapewnia Olczak, wszystkie te materiały będą dostępne w AAN za kilka miesięcy, gdy zostaną opracowane i zewidencjonowane.

Antoni Heda „Szary” we wrześniu 1939 roku walczył w 12 Dywizji Piechoty, m.in. na Lubelszczyźnie. Potem został komendantem podobwodu Iłża AK, a następnie dowódcą oddziału partyzanckiego AK na Kielecczyźnie. Walczył w składzie zgrupowania por. Jana Piwnika „Ponurego”. Zasłynął zdobyciem niemieckiego więzienia w Starachowicach i uwolnieniem ok. 80 ludzi oraz odbiciem więźniów w Końskich.

Po wojnie „Szary” pozostał w podziemiu niepodległościowym. Jego oddział rozbił w nocy z 4 na 5 sierpnia 1945 roku więzienie UB w Kielcach, skąd uwolniono kilkuset więźniów politycznych. Heda został aresztowany w 1948 roku i skazany na kilkukrotną karę śmierci, zamienioną potem na dożywocie. Zwolniono go w 1956 roku w ramach amnestii. Działał potem w NSZZ „Solidarność”, w stanie wojennym był internowany.

W 2006 roku został awansowany do stopnia generała brygady. Zmarł w 2008 roku.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Archiwum Akt Nowych

dodaj komentarz

komentarze


Zbrodnia we wsi, której już nie ma
 
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Więcej na obronność, silniejsze NATO
Flyer, zdobywca przestworzy
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Polki wicemistrzyniami Europy w szabli
Musimy być szybsi niż zagrożenie
Prawo dla kluczowych inwestycji obronnych
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
Dzień, który zmienił bieg wojny
Pionierski dron
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Historyczne zwycięstwo ukraińskiego F-16
Święto sportów walki w Warendorfie
Strażnicy polskiego nieba
Pierwsze oficerskie gwiazdki
Świat F-35
Rakiety dla polskich FA-50
Żołnierze WOT-u szkolili się w Słowenii
Wybierz Wydarzenie Historyczne Roku
Planowano zamach na Zełenskiego
Kadeci z NATO i z Korei szkolili się w Karkonoszach
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Żołnierze z 10 Brygady Kawalerii Pancernej powalczą w IV lidze
Specjalsi pod nowym dowództwem
Marynarka świętuje i zaprasza na okręty
Podróż w ciemność
Gen. Szkutnik o planach 18 Dywizji
Kajakami po medale
Podejrzane manewry na Bałtyku
Nowa dostawa Homarów-K
Śmierć gorsza niż wszystkie
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Szczyt NATO nie tylko o wydatkach na obronność
Policja ze wsparciem wojskowego Bayraktara
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Pociski do FA-50 i nowe Rosomaki
Wypadek Rosomaka
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
NATO przechodzi do działania
The Power of Infrastructure
Szczyt w Hadze zakończony, co dalej?
Nie żyje żołnierz PKW Irak
„Swift Response ‘25”, czyli lekka piechota w ciężkim terenie
Terytorialsi z Dolnego Śląska najlepiej wysportowani
Ratownik w akcji
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
Na Dolnym Śląsku „Wakacje z WOT” coraz popularniejsze
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Wyższe stawki dla niezawodowych
Ewakuacja Polaków z Izraela
K2. Azjatycka pantera
„Różycki” zwodowany
Rodzinne ćwiczenia z wojskiem
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Policjanci w koszarach WOT
Polska z dodatkowym wsparciem sojuszników
Bałtyk – wciąż bezpieczny czy już nie?
Pancerny kot w polskim wojsku
Drukowanie dronów
Inwestycja w żołnierzy
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
GROM’s DNA

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO