Jak mieszka się w mieście, w którym stacjonuje wojsko? Jak wyglądał ślub żołnierza w jednostce karnej? I co z Orzyszem ma wspólnego bohater filmu Pasikowskiego? Tego wszystkiego można dowiedzieć się z dokumentu „Orzysz – wojskowa stolica Polski”. Obraz o mieście, którego wojskowe tradycje sięgają XVIII wieku, stworzyli filmowcy amatorzy. Premiera 24 kwietnia w Orzyszu.
Autorzy filmu to adepci Polskiego Systemu Walki Wręcz HALLER. Orzysz poznali przy organizacji ekstremalnego „Biegu Tygrysa”. – Wtedy zaczęliśmy interesować się historią miasta, jednostkami wojskowymi, które w nim stacjonowały i stacjonują. Inspiracją były także rozmowy z mieszkańcami, którzy snuli barwne opowieści o tym, jak miasto wyglądało w latach 1945–1989 i jak jego wojskowy charakter wpływał na ich życie – mówi Łukasz Grzella, jeden z twórców filmu.
Przeniesieniem historii na duży ekran zajęli się filmowcy amatorzy. Za reżyserię odpowiadał Tomasz Formicki, za montaż i pracę kamery – Łukasz Grzella, scenariusz napisał Mateusz Kaim. Autorzy oddali głos byłym i obecnym żołnierzom, którzy służyli w różnych jednostkach wojskowych w Orzyszu. W filmie wypowiadają się również mieszkańcy miasta i uczniowie klas mundurowych z miejscowego liceum.
Jednym z najciekawszych wątków jest opowieść o jednostce karnej, która działała w Orzyszu w latach 70. i 80. ubiegłego wieku. Trafiali do niej żołnierze, którzy popełnili przestępstwo wojskowe albo naruszyli dyscyplinę. W jednostce panował obostrzony regulamin, żołnierze mieli forsowne zajęcia z taktyki, odbywali kilkudziesięciokilometrowe marsze i musieli pracować w miejscowej betoniarni. Ze względów bezpieczeństwa w ich karabinach rozwiercono komorę na naboje. – Chcieliśmy, by w naszym filmie wystąpiły osoby, które przeszły przez jednostkę. Kilka odmówiło. Stwierdzili, że to zamknięty etap ich życia i nie chcą do tego wracać – mówi Grzella. – Ale jeden z oficerów jednostki karnej, który mieszka dzisiaj w Holandii, sam się zgłosił do nas i zaoferował pomoc w realizacji filmu. Okazało się, że w jednostce karnej wziął ślub!
Słynna jednostka pojawia się także w filmie Władysława Pasikowskiego. Tytułowy Kroll jest bowiem straszony odesłaniem do Orzysza. Fragment obrazu Pasikowskiego autorzy dokumentu zamieścili również w swojej produkcji. Poza tym będzie można zobaczyć archiwalne zdjęcia wojskowych ćwiczeń, wyjazdów na poligon oraz uroczystości w jednostce. Autorzy nie zapomnieli też o współczesnym wojsku: 15 Giżyckiej Brygadzie Zmechanizowanej, 15 Batalionie Saperów i Ośrodku Szkolenia Poligonowego Wojsk Lądowych w Orzyszu. – Pokazujemy materiały filmowe i zdjęcia z orzyskiego poligonu, manewry wojskowe oraz „Bieg Tygrysa” – opowiada Łukasz Grzella. – Wojsko pomogło nam, udostępniając poligon, na którym nagrywaliśmy część zdjęć.
Grupa PSWW HALLER film realizuje w ramach wolontariatu. Miłośnicy miasta stworzyli także stronę internetową www.wojskowastolicapolski.pl. – Robimy to nieodpłatnie dla Orzysza, jego mieszkańców i dla żołnierzy – mówi Łukasz Grzella.
Premiera filmu „Orzysz – wojskowa stolica Polski” odbędzie się 24 kwietnia o godz. 20.00 w hali Miejskiego Ośrodka Sportu i Rekreacji w Orzyszu. Wstęp jest bezpłatny. Prawdopodobnie film będzie pokazywany również w innych miastach Polski. Terminy projekcji zostaną podane na stronie www.wojskowastolicapolski.pl.
Orzysz związany jest z wojskiem od XVIII wieku. Pierwsze wzmianki na ten temat pochodzą z 1753 roku i dotyczą powstania pruskiego garnizonu. Po wojnie w Orzyszu służyli m.in. polscy artylerzyści i żołnierze poddziałów piechoty. Jednostka karna, słynna z dyscypliny i wyczerpujących ćwiczeń fizycznych, powstała w latach 70. Zlikwidowano ją w 1991 roku. Później stacjonowały tu m.in. 4 Brygada Kawalerii Pancernej i Litewsko-Polski Batalion Sił Pokojowych. Dziś w Orzyszu znajduje się Ośrodek Szkolenia Poligonowego, stacjonują także żołnierze 15 Batalionu Saperów oraz część pododdziałów 15 Giżyckiej Brygady Zmechanizowanej.
autor zdjęć: por. Edyta Kowalska
komentarze