W 76. rocznicę zdobycia przez Polaków Monte Cassino w Międzyzdrojach zostanie odsłonięty pomnik gen. Władysława Andersa, dowódcy 2 Korpusu, który walczył o wzgórze. Rzeźba poświęcona generałowi i jego podkomendnym jest częścią monumentu, który w przyszłym roku stanie we włoskim Cassino. Do tego czasu będzie go można podziwiać w Polsce.

– Mimo zmian spowodowanych epidemią koronawirusa chcemy uczcić rocznicę zakończenia bitwy o Monte Cassino i polskiego w niej udziału – mówi Bogusław Mamiński, lekkoatleta, szef Klubu Biegacza „Sporting” i jednocześnie pomysłodawca budowy memoriału gen. Władysława Andersa we włoskim Cassino.

Odsłonięcie tego monumentu miało być częścią tegorocznych obchodów rocznicy zdobycia słynnego wzgórza, jednak z powodu pandemii uroczystość została odwołana. Wstrzymano też prowadzone we Włoszech prace nad pomnikiem. Gotowa jest część monumentu, czyli rzeźba gen. Andersa autorstwa trójmiejskiego artysty Igora Duszyńskiego.

Odlana z brązu postać generała została na razie przewieziona do Międzyzdrojów, gdzie mieści się siedziba Klubu Biegacza „Sporting”. 18 maja, w 76. rocznicę zdobycia słynnego wzgórza i z okazji przypadającej w tym roku 50. rocznicy śmierci dowódcy 2 KP, zostanie odsłonięta w reprezentacyjnej części miasta, czyli przy Alei Gwiazd. – Uroczystość z powodu ograniczeń związanych z epidemią będzie bardzo skromna – zapowiada Mamiński.

Ścieżka zdobywców Monte Cassino

Kto zechce zobaczyć rzeźbę w Polsce, będzie miał na to niecały rok, bowiem organizatorzy chcą przekazać monument Włochom w kwietniu 2021 roku, kiedy gotowy będzie plac pod pomnik i pozostała część monumentu.

Dzięki wsparciu samorządowych władz miasta Cassino docelowo pomnik, upamiętniający czyn zbrojny polskich żołnierzy wiosną 1944 roku, stanie w centrum miasta. Zgodnie z projektem włoskiego architekta Giacomo Bianchi postać gen. Andersa zostanie umieszczona na tle marmurowego, 12-metrowego muru. Wygrawerowane zostaną na nim nazwiska wszystkich 1057 żołnierzy spoczywających na Polskim Cmentarzu Wojennym na Monte Cassino.

– Po raz pierwszy od czasu wojny lista ta została zweryfikowana przez historyka prof. Jerzego Kirszaka, który sprostował wiele błędów w nazwiskach i stopniach Polaków – podkreśla Anna Putkiewicz, redaktor naczelna portalu „Polska Zbrojna” i kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”. Na murze znajdzie się też, z inicjatywy Wojskowego Instytutu Wydawniczego, mapa i opis szlaku bojowego 2 Korpusu. – Odwiedzający dowiedzą się, skąd pochodzili żołnierze gen. Andersa, poznają ich losy w Związku Sowieckim i drodze do Włoch – tłumaczy Anna Putkiewicz.

Pomysł budowy pomnika wspiera polska ambasada w Rzymie oraz Anna Maria Anders, ambasador RP we Włoszech, która objęła inicjatywę honorowym patronatem. – Dla mnie najważniejsze jest, że ideą memoriału, poza przedstawieniem postaci gen. Andersa, jest upamiętnienie polskich żołnierzy, którzy stracili życie w walkach o wzgórze – mówiła córka gen. Andersa w wywiadzie dla „Polski Zbrojnej”.

Cały czas w ramach kampanii „Polacy bohaterom Monte Cassino” można wesprzeć budowę memoriału, wpłacając na ten cel cegiełki o wartości: 100 zł, 1000 zł, 3000 zł lub 5000 zł. Koszt całego monumentu upamiętniającego gen. Andersa i jego podkomendnych to ok. 700 tys. zł. Wpłat można dokonywać na specjalne konto Klubu Biegacza „Sporting” w banku BNP PARIBAS nr: 97 1600 1462 1027 3685 2000 0003 z dopiskiem „Darowizna na cele statutowe Klubu Biegacza Projekt Monte Cassino”.

Ofiarodawcy otrzymają certyfikat z podziękowaniem. Będą też mogli przesłać Klubowi „Sporting” swój kamień, który zostanie wmurowany w podłoże monumentu. – Zebraliśmy już połowę z 10 tys. potrzebnych kamieni, akcja trwa i kiedy sytuacja epidemiczna pozwoli, przewieziemy je do Włoch – dodaje Mamiński.
Śladami polskich żołnierzy

Częścią tegorocznych obchodów rocznicowych we Włoszech miał być „Bieg na Monte Cassino”, który w związku z epidemią został przełożony na 15 maja 2021 roku. Wówczas też, tak jak było w tegorocznych planach, sportowemu wydarzeniu będzie towarzyszyć trekking na Monte Cassino historycznym szlakiem, jakim zdobywali wzgórze polscy żołnierze. Wędrówka zostanie poprowadzona po edukacyjnej ścieżce wytyczonej z inicjatywy WIW. – Każdy, kto ją przemierzy, pozna historię polskich walk o Monte Cassino i polskiego bohaterstwa w tej bitwie – podkreśla redaktor naczelna portalu „Polska Zbrojna”.

Na liczącej 10 km ścieżce, która będzie prowadziła z centrum Cassino do polskiego cmentarza, stanie kilkanaście tablic informacyjnych w miejscach związanych z walkami żołnierzy 2 Korpusu. Zostaną one umieszczone m.in. przy Drodze Polskich Saperów, którą szło zaopatrzenie dla walczących żołnierzy, Domku Doktora, gdzie mieścił się punkt opatrunkowy 3 Dywizji Strzelców Karpackich, Gardzieli, czyli przesmyku, w którym 12 maja wybuchł na minie czołg ppor. Ludomira Białeckiego, a dziś stoi pomnik 4 Pułku Pancernego „Skorpion”, oraz przy pomniku 3 Dywizji Strzelców Karpackich. – Tablice pozwolą turystom w pełni zrozumieć polską obecność na Monte Cassino, a pamięć o tym, co się wtedy wydarzyło, będzie zawsze żywa – uważa Anna Maria Anders.

Minister Mariusz Błaszczak objął przedsięwzięcie patronatem honorowym Ministerstwa Obrony Narodowej, a mecenasem została Polska Fundacja Narodowa.

Kampania „Polacy bohaterom Monte Cassino” to wspólna inicjatywa polskich i włoskich stowarzyszeń sportowych organizujących rocznicowe biegi na Monte Cassino oraz Wojskowego Instytutu Wydawniczego – od kilku lat patrona medialnego tych imprez – a także władz miasta Cassino.