moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

75 lat temu powstał 2 Korpus Polski

Uwolnieni z sowieckich więzień i łagrów Polacy wstępowali w szeregi polskiej armii, która stała się zaczątkiem największej jednostki Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Dziś mija 75 lat od powstania 2 Korpusu Polskiego. Żołnierze pod dowództwem gen. Władysława Andersa wsławili się, zdobywając m.in Monte Cassino, Ankonę i Bolonię. Kilku z nich opowiedziało nam swoją historię.


Ewakuacja Polskich Sił Zbrojnych z ZSRR do Iraku przez góry w Iranie

– Pociąg zatrzymał się na stacji Buzułuku, wyjrzałem przez okno i ku swojemu zdumieniu zobaczyłem żołnierza w polskim mundurze. Wyskoczyłem z wagonu i od tego kaprala dowiedziałem się, że trwa nabór do polskiego wojska w ZSRR – tak o swojej drodze do 2 Korpusu Polskiego opowiada ppłk Marian Tomaszewski, żołnierz 6 Pułku Pancernego „Dzieci Lwowskich”. Pod koniec 1939 roku aresztowali go Sowieci i zesłali do Kazachstanu. Pracował w kopalni węgla w Karagandzie, skąd po napaści Niemiec na ZSRR w 1941 roku udało mu się uciec. Gdy został żołnierzem gen. Andersa, miał 19 lat.

Od Syberii po Egipt

– 2 Korpus Polski powstał na mocy rozkazu naczelnego wodza gen. Władysława Sikorskiego z 29 czerwca 1943 roku – przypomina dr Janusz Kowalewski, historyk zajmujący się dziejami Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Utworzenie jednostki poprzedziło zawarcie 30 lipca 1941 roku porozumienia Sikorski-Majski, na mocy którego rozpoczęto w ZSRR formowanie Armii Polskiej na Wschodzie. W jej szeregi ściągali Polacy uwolnieni z łagrów i obozów sowieckich.


Armia Polska na Bliskim Wschodzie - Wojska pancerne - czołg Mk III Valentine

Wobec narastającego konfliktu z władzami sowieckimi, w 1942 roku żołnierzy ewakuowano ze Związku Radzieckiego. „Nieludzką ziemię” opuściło wówczas 116,5 tys. polskich obywateli, w tym ponad 78 tys. żołnierzy. Powstała w ZSRR Armia Polska stała się główną siłą utworzonego 21 lipca 1943 roku w Iraku 2 Korpusu, największej jednostki Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie. Na jej czele stanął gen. Władysław Anders.

W skład korpusu weszły 5 i 6 Dywizja Piechoty, z których sformowano 5 Kresową Dywizję Piechoty. Dołączono do nich Samodzielną Brygadę Strzelców Karpackich, powołaną w 1940 roku na Bliskim Wschodzie. Stała się ona podstawą 3 Dywizji Strzelców Karpackich. 2 Korpus tworzyła też 2 Grupa Artylerii, 2 Warszawska Brygada Pancerna oraz mniejsze oddziały. – Razem z ojcem postanowiliśmy zgłosić się do armii w 1942 roku. Otrzymałem wtedy przydział do 6 Batalionu „Dzieci Lwowskich”, przemianowanego potem na 6 Pułk Pancerny „Dzieci Lwowskich” 2 Warszawskiej Brygady Pancernej – opowiada portalowi polska-zbrojna.pl mjr Otton Hulacki. W szeregach 2 Korpusu jako podchorąży brał udział w najważniejszych bitwach pod wodzą gen. Andersa.

W sumie jesienią 1943 roku siły korpusu liczyły prawie 53 tys. żołnierzy, w tym ponad 3 tys. oficerów. – Jednostka została podporządkowana brytyjskiej 9 Armii, której dowództwo wyznaczyło termin osiągnięcia przez korpus gotowości na 1 stycznia 1944 roku – mówi historyk. Na początku polskie oddziały ochraniały pola naftowe w północnym Iraku. Potem żołnierzy przeniesiono do Palestyny, gdzie przeszli szkolenie w górach, a następnie do Egiptu, gdzie otrzymali nowe uzbrojenie i wyposażenie.


Jeden z obozów wojskowych Armii Polskiej na Bliskim Wschodzie

Na włoskiej ziemi

W grudniu 1943 roku rozpoczął się transport wojsk i sprzętu 2 Korpusu na południe Włoch. Jednym z pierwszych zadań Polaków na Półwyspie Apenińskim było zdobycie wzgórza i ufortyfikowanego klasztoru Monte Cassino, które zamykały drogę do Rzymu. „Żołnierze! Długo czekaliśmy na tę chwilę odwetu i zemsty nad odwiecznym naszym wrogiem. Zadanie, które nam przypadło rozsławi na cały świat imię żołnierza polskiego”, napisał w rozkazie gen. Anders. – Należałem do batalionu szturmowego, chcieliśmy z kolegami dorwać Niemców, więc kiedy ruszył szturm, zapanowała euforia – wspomina por. Władysław Dąbrowski z 15 Pułku Ułanów Poznańskich. Po sześciu dniach walki, 18 maja 1944 roku polskie oddziały zdobyły klasztor, przełamując niemieckie umocnienia tzw. linii Gustawa. – To były dni, których nie zapomnę do końca życia – przyznaje por. Dąbrowski.

Kolejnym polskim sukcesem w kampanii włoskiej było zdobycie 18 lipca Ankony na wybrzeżu Morza Adriatyckiego. – Opanowanie tego portu zapewniło dostawy wojskom alianckim i ułatwiło prowadzenie dalszych walk z Niemcami – wyjaśnia dr Kowalewski.


6 Pułk Artylerii Lekkiej 2 Korpusu Polskiego w bitwie o Monte Cassino

Natomiast wiosną 1945 roku 2 Korpus brał udział w bitwie o Bolonię, tocząc walki z trzema doborowymi dywizjami niemieckimi. Mimo to 21 kwietnia Polacy jako pierwsi wkroczyli do miasta. Dowódca 8 Armii brytyjskiej gen. Mac Creery napisał do żołnierzy: „W tej wielkiej bitwie wykazaliście wspaniałego ducha walki, wytrwałość i sprawność bojową”.

Wolna Polska

Walka o Bolonię była ostatnią batalią 2 Korpusu, który po zakończeniu wojny pozostał we Włoszech w składzie wojsk okupacyjnych. Jednocześnie w jego szeregi wstępowali Polacy zwalniani z obozów i przymusowych robót. Latem 1945 roku korpus liczył ponad 100 tys. żołnierzy.

Po wojnie część z nich, przeważnie szeregowych, zdecydowała się na powrót do kraju. W grudniu 1945 roku do Polski przyjechało ponad 12 tys. żołnierzy, potem wracali kolejni. Wśród nich por. Dąbrowski, który dowiedział się, że jego matka i brat przeżyli zsyłkę na Wschód i dotarli do Polski.

– Wielu z powracających było represjonowanych i prześladowanych przez komunistyczne władze – mówi historyk. Większość żołnierzy, m.in. ppłk Tomaszewski i mjr Hulacki, została jednak na Zachodzie i latem 1946 roku przetransportowano ich do Wielkiej Brytanii. W 1947 roku 2 Korpus Polski ostatecznie został rozwiązany.

Ponad 4 tys. wojskowych, którzy polegli podczas walk na Półwyspie Apenińskim, spoczywa na czterech polskich cmentarzach we Włoszech: na Monte Cassino, w Bolonii, Loreto oraz na południu kraju w Casamassima. Wśród nich, na Monte Cassino, zgodnie ze swoją wolą został pochowany gen. Anders, który po wojnie zamieszkał w Londynie i tam zmarł w 1970 roku.

– 2 Korpus był dla jego żołnierzy drugą rodziną, szansą na wyjście z nieludzkiej sowieckiej ziemi, a jednocześnie dawał możliwość walki za wolną Polskę, której niestety wielu z nich nie doczekało – mówi senator Anna Anders, córka generała.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


Czołgi końca wojny
 
Wiedza na trudne czasy
Składy wysokiego ryzyka
Nowa partia Abramsów już w Polsce
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Narodowy Dzień Zwycięstwa z żołnierzami
Na pomoc po katastrofie
Misja PKW „Olimp” doceniona
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Mistrzyni olimpijska najszybsza na Bali
Podchorążowie z AWL na podium w grach wojennych w Waszyngtonie!
Gdy sekundy decydują o życiu
Zawody West Point. Kadeci AWL-u z ósmą lokatą
Ukwiał z Gdańska
Pierwsza misja Gripenów
Nurkowie bojowi WS wyróżnieni
Wspólna wola obrony
Nasi czołgiści najlepsi
Historyczne zwycięstwo Ukraińców w potyczce morsko-powietrznej
Żołnierz influencer?
Piorun – polska wizytówka
Bohater odtrącony
Poznajcie Głuptaka – polskiego kamikadze
Basen dla Rosomaka
Pod siatką o medale mistrzostw WP
Podniebny Pegaz
Ogień z nabrzeża
Na początek: musztra i obsługa broni
Więcej na mieszkanie za granicą
Bat na wrogów i niepokornych
Gra o kapitulację
Kontrakty dla firm produkujących na rzecz obronności
Polska 1 Dywizja Pancerna zajęła Wilhelmshaven
„Przekazał narodowi dziedzictwo myśli o honor i potęgę państwa dbałej”
Gdy zgasną światła
Walka pod napięciem
Pamięć o polskich bohaterach z Monte Cassino
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Wojskowe widowisko w Zakopanem
Sport kształtuje mentalność
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
MON: Polska nie wyśle wojsk na Ukrainę
Pilecki – mniej znane oblicze bohatera
Apache’e nadlatują
Pracowity dyżur Typhoonów
Nowy prezes PGZ-etu
Polskie Pioruny dla Belgii
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Wakacje? To czas na wojsko
Polska dołącza do satelitarnej elity
Sojusznicy w obronie Europy, czyli „Defender ‘25”
Historyczna umowa z Francją
AI w służbie MON-u
Ukraińcy i Rosjanie spotkali się pierwszy raz od 2022 roku
Międzynarodowe manewry pod polskim dowództwem
Koniec wojny, którego nie znamy
Pegaz nad Europą
Władysław Kosiniak-Kamysz: Nasza strategia to strategia na rzecz pokoju
Tysiące dronów dla armii
Jak daleko do końca wojny?
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
Sportowcy z „armii mistrzów” pokazali klasę
Ustawa bliżej żołnierzy
Jeszcze więcej OPW w roku 2025
Long Range. Mamy nowych mistrzów Polski
DriX – towarzysz okrętu
Obierki z błotem
Zapraszamy na „Wakacje z wojskiem”
Medycy dla „Tarczy Wschód”
Święto zwiadowców
Szef MSZ do Rosji: Nigdy więcej nie będziecie tu rządzić
Zarzuty w sprawie ujawnienia fragmentów planu „Warta”
Mamy pierwszych pilotów F-35
Atak na masową skalę. Terytorialsi ćwiczyli z amerykańskimi żołnierzami
Każdego dnia trzeba podtrzymywać pamięć o naszej historii
Zostań cyberlegionistą! Wojsko rusza z nowym programem
Wsparcie dla polskich Abramsów

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO