Z Wojciechem Marchwicą o przyszłości i tradycjach 6 Brygady Powietrznodesantowej rozmawia Tadeusz Wróbel.

W trakcie „Swift Response” na poligonie koło Torunia zostanie przeprowadzony największy od dziesięcioleci w Polsce desant spadochronowy.

Rzeczywiście jest przewidziany zrzut żołnierzy amerykańskiej brygady z 82 Dywizji Powietrznodesantowej i naszego 16 Batalionu Powietrznodesantowego. Gdy dowodziłem 6 Brygadą Powietrznodesantową, w planach było, że zostanie przeprowadzony zrzut mojego stanowiska dowodzenia. Teraz chcę to doprowadzić do skutku, chociaż zadanie wykona nowy dowódca brygady.

W armiach części europejskich członków NATO zredukowano jednostki aeromobilne lub wyposażono w pojazdy opancerzone. W tym drugim wypadku spadochroniarze de facto stali się piechotą zmotoryzowaną. Czyżby następował zmierzch tej wysoce wyspecjalizowanej formacji?

Nie wiem, czy wielofunkcyjność jest dobra w wypadku jednostek aeromobilnych. Trzeba przypomnieć, że pojawiły się takie pomysły, gdy się wydawało, że nie grozi nam duży konflikt konwencjonalny, a wojska mają jedynie w perspektywie misje zagraniczne. W obliczu nowych zagrożeń, które się pojawiły ostatno, takich jak działania hybrydowe czy międzynarodowy terroryzm, coraz bardziej są potrzebne właśnie wojska wysoce wyspecjalizowane. Co do budowania struktur organizacyjnych i wyposażenia jednostek spadochronowych w poszczególnych państwach to uważam, że wszystko zależy od stawianych im zadań. Dopiero po określeniu, do czego dany rodzaj jednostek, w tym wypadku powietrznodesantowych, ma być użyty, należy dokonać wyboru jego uzbrojenia i wyposażenia oraz określić struktury organizacyjne.

Jakie zadania może wykonywać 6 Brygada Powietrznodesantowa?

Jednym z nich jest opanowywanie wrogich lotnisk. W tej dziedzinie współpracujemy z amerykańską 173 Brygadą Powietrznodesantową, której specjalnością są takie właśnie działania. Nasza brygada jest również przygotowana do udzielania wsparcia wojskom specjalnym.

Czy są potrzebne jednostki aeromobilne, czy raczej wystarczy, by jak największa liczba batalionów piechoty była przygotowana do współdziałania ze śmigłowcami?

Dla mnie obie te sprawy można pogodzić. Są ludzie umiejący sprawnie grać na jakimś instrumencie muzycznym, ale są też wirtuozi. My spadochroniarze, czy szerzej – żołnierze wojsk aeromobilnych, jesteśmy wirtuozami w swojej dziedzinie. U nas inne zadania ma 6 Brygada Powietrznodesantowa, a inne 25 Brygada Kawalerii Powietrznej. I obie są nam potrzebne. Z drugiej strony jesteśmy świadomi, że musimy umieć współdziałać z różnymi rodzajami wojsk, z jednostkami czołgów czy też zmechanizowanymi – i dobrze, jeśli one również zostaną po części zapoznane ze specyfiką naszegp działania.

W przeszłości najważniejsze były jak największa liczba skoków i bezpieczeństwo podczas ich wykonywania. A przecież równie istotna jest kwestia szkolenia taktycznego.

Bardzo restrykcyjnie podchodzimy do szkolenia spadochronowego. W brygadzie nie wykonuje się skoków dla samego skakania, są elementem działań taktycznych.

Tyle że obecne wyposażenie wojsk aeromobilnych nie jest wystarczające…

Jeśli chodzi o wyposażenie 6 Brygady Powietrznodesantowej, to nie ukrywam, że jeszcze wiele jest do zrobienia. Chciałem to zmienić jako dowódca i mam nadzieję, że zajmując wyższe stanowisko, będę miał na to większe szanse. Jedną z kluczowych potrzeb jest pojazd aeromobilny, który nie będzie przeznaczony do walki, lecz do transportu uzbrojenia, amunicji czy zaopatrzenia.

Pojazdy są potrzebne też do ewakuacji medycznej.

Z pewnością tak, bo podczas lądowań zdarzają się urazy i trzeba zabrać z lądowiska kontuzjowanego żołnierza. Niesienie go na noszach opóźnia działanie pododdziału.

Pojawiły się informacje, że wojska aeromobilne mogą otrzymać opancerzone pojazdy kupione w ramach programu „Pegaz”.

Sprawa się toczy. Nas najbardziej interesują lekkie pojazdy i inne wyposażenie, które możemy zrzucić na spadochronach. Siły zbrojne niektórych państw mogą wyposażyć swe jednostki aeromobilne w pojazdy opancerzone, bo mają możliwości ich przerzutu drogą powietrzną. Nasze zdolności w tej dziedzinie są ograniczone, choć zwiększa je polski udział w działaniach w układzie sojuszniczym.

Czy brygada powietrznodesantowa nie powinna mieć dywizjonu artylerii?

Nie ma takiej potrzeby, bo każdy z batalionów ma własne środki artyleryjskie. Poza tym nie zakładamy masowych desantów, z wyjątkiem działań w układzie sojuszniczym.

W takim razie, czy dobrym rozwiązaniem jest używanie moździerza kalibru 98 mm? Broń o tym kalibrze jest tylko w naszych arsenałach. Oznacza to brak wymienności amunicji.

Moim zdaniem moździerz kalibru 98 mm jest też zbyt ciężki. W Zarządzie Wojsk Aeromobilnych i Zmotoryzowanych trwają prace nad zmianami w tym zakresie, ale za wcześnie jeszcze na szczegóły.

Piętą achillesową wojsk aeromobilnych na razie jest broń przeciwpancerna. Zestawów Spike nie można desantować, więc pozostaje tylko stary granatnik RPG-7.

Wiemy, jak przygotować spike’a do desantowania i w 6 Brygadzie Powietrznodesantowej będą przeprowadzone takie próby. RPG-7 całkowicie wycofałbym z jednostek aeromobilnych. Jego walory bojowe są niewielkie, do tego po zużyciu amunicji żołnierz musi nieść nieprzydatną rurę, bo formalnie jest to przypisana mu broń etatowa. Przyszłością są granatniki jednorazowego użytku i w zarządzie również w tej sprawie są opracowywane wymagania.

Czy widzi Pan pułkownik potrzebę wprowadzenia nowego munduru polowego, w nowym kamuflażu?

Spadochroniarzom bardziej przydałby się kombinezon, bo mundur obecnie używany nie do końca sprawdza się podczas skoków, nadaje się jedynie do szkolenia na ziemi. Kwestia kamuflażu jest sprawą drugorzędną. Ważniejszy od munduru jest żołnierz, który go nosi.

Polscy spadochroniarze mają długą tradycję.

Wywodzą się z 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, która walczyła pod Arnhem. Patronem krakowskiej brygady jest jej były dowódca, gen. Stanisław Sosabowski. Jako formacja elitarna nasi żołnierze mają znakomity esprit de corps, a jednym z ważnych elementów tradycji jest bordowy beret.

Ale spadochroniarze gen. Sosabowskiego nosili szare berety…

Z tego, co wiem, to dlatego, że prawa do używania beretu bordowego odmówili im Brytyjczycy. Gdy w drugiej połowie lat pięćdziesiątych XX wieku zaczęło się formowanie 6 Dywizji Powietrznodesantowej, tworzący ją wojskowi, wśród których nie brakowało weteranów spod Arnhem, przeforsowali tę barwę, choć wówczas już kojarzyła się ona jednoznacznie z jednostkami spadochronowymi armii NATO. Gdyby ci ludzie czerpali inspiracje z innego kierunku, to barwa spadochroniarskich beretów byłaby inna. Należy pamiętać, że bordowy beret jest wyróżnikiem elitarnych jednostek spadochronowych na całym świecie, a w naszym kraju nosili go żołnierze, którzy oddali swe życie ojczyźnie w misjach zagranicznych, w tym w Afganistanie i Iraku. Z dumą wkładał go dowódca operacyjny, gen. broni Bronisław Kwiatkowski, który 10 kwietnia 2010 roku zginął w Smoleńsku. Generał przez lata służył w krakowskiej jednostce, a w latach 1997–2000 dowodził brygadą.

Płk dypl. Wojciech Marchwica jest szefem Zarządu Wojsk Aeromobilnych i Zmotoryzowanych w Inspektoracie Wojsk Lądowych Dowództwa Generalnego Rodzajów Sił Zbrojnych. Ostatnio był dowódcą 6 Brygady Powietrznodesantowej. Wcześniej przez 20 lat służył w 21 Brygadzie Strzelców Podhalańskich, w której był m.in. zastępcą dowódcy.