Przede wszystkim powody wysokiego poczucia bezpieczeństwa u Polaków mają naturę nieinstytucjonalną i niepolityczną. Są w gruncie rzeczy „przyziemne” choć oczywiście wynikają z długofalowych przeobrażeń w systemach gospodarczym, politycznym i „biurokratycznym”. Z całą pewnością wysokiego deklarowanego poczucia zabezpieczenia nie daje sama tylko przynależność do NATO, która jest na poziomie życia jednostek po prostu zupełnie nieodczuwalna. „Natowską” przynależność „czują” jedynie wysoko postawieni politycy, wojskowi, nie zaś „ludzie na dole”, którzy czują się bezpiecznie z zupełnie innych powodów – pisze prof. dr hab. Tomasz Szlendak z Instytutu Socjologii Uniwersytetu Mikołaja Kopernika analizując wyniki badań CBOS pt. Ocena stanu bezpieczeństwa państwa.
(…) Spada znaczenie sojuszu euroatlantyckiego dla poczucia bezpieczeństwa, co zresztą idzie w parze z polskim euroentuzjazmem. W wypadku stosunku do Stanów Zjednoczonych ewidentnie narasta przekonanie o rosnących patologiach amerykańskiego państwa i tamtejszego systemu kontroli (afera Snowdena, tortury wobec więźniów „politycznych”, odczuwane jako przegrane rozmaite amerykańskie wojny i „potyczki” z terroryzmem islamskim etc.).
Obserwowane rosnące poczucie zagrożenia ze strony sił zewnętrznych może się brać nie tylko z oczywistego powodu – doniesień medialnych o konflikcie między Ukrainą a Rosją – ale też z osłabionego postrzegania roli Stanów Zjednoczonych przez polskich respondentów jako gwaranta militarnej stabilności w naszym regionie. Polacy coraz mocniej czują, jak inni zresztą Europejczycy, że Amerykanie są coraz od nas dalej, że coraz poważniej się od nas różnią, także (a może przede wszystkim) KULTUROWO, i że zajęci są własnymi „pacyficznymi” sprawami.
Do tego system polityczno-kontrolny w Stanach postrzegany jest przez Polaków jako opresyjny, „napastliwy”, w odróżnieniu od coraz wyraźniej oswajanej przestrzeni instytucjonalnej i biurokratycznej UE. Polacy zaczynają dostrzegać, że nabieramy w Unii Europejskiej gospodarczej i politycznej „mocy” i to w Unii zaczynamy postrzegać gwaranta bezpieczeństwa międzynarodowego dla Polski. Poczuliśmy się w UE mocni, a poczucie bezpieczeństwa jest pochodną tej mocy polityczno-ekonomicznej. Niestety, UE nie dysponuje siłami zbrojnymi mogącymi sprawnie, jak armia USA, reagować. Polacy zatem, wyraźnie – na co wskazują badania – przestraszeni sytuacją na wschodzie, znajdują się w zawieszeniu jeśli chodzi o pokładanie zaufania w „mocarstwa”: Stany już się nami nie interesują, Unia Europejska zaś jest sprawna we wszystkich sferach – wszystkich poza tak istotnym w chwili obecnej bezpieczeństwem.
W wynikach badań widać zatem znaczące przesunięcie z NATO jako gwaranta bezpieczeństwa (mimo tego, że dwie trzecie respondentów nadal widzi rolę tej organizacji jako zasadniczą) na UE. Kłopot ze zmniejszającą się wiarą w to, że NATO zapewnia nam bezpieczeństwo, pojawia się w sytuacji nasilonej dyskusji medialnej (przenoszącej się później drogą „marketingu szeptanego” na portale społecznościowe) na temat ewentualnego braku reakcji NATO na bezpośrednie zagrożenie bezpieczeństwa granic Polski oraz na temat nieskutecznych (albo działających bardzo wolno) procedur, które utrudniają reakcję NATO w sytuacji napaści na Polskę i mniejsze „kraje graniczne” UE.
Taka nasilona dyskusja może podmywać poczucie bezpieczeństwa u Polaków. Wniosek z tego taki, że przekaz płynący ze strony instytucji państwa musi być tu JEDNOZNACZNY – w sytuacji bezpośredniego zagrożenia militarnego państwa, reakcja ze strony sojuszu będzie jednoznaczna, a do tego szybka.
(…)
Pełna wersja tekstu znajduje się na stronach www.bbn.gov.pl
Na zlecenie BBN w listopadzie 2014 roku CBOS przeprowadziło sondaż dotyczący oceny stanu bezpieczeństwa państwa. W ankiecie wzięło udział 934 osób.
Czy Pani/Pana zdaniem Polska jest krajem, w którym żyje się bezpiecznie?
- raczej tak – 67 proc.
- zdecydowanie tak – 10 proc.
- raczej nie – 18 proc.
- zdecydowanie nie – 3 proc.
- trudno powiedzieć – 2 proc.
Badanie CBOS na temat oceny stanu bezpieczeństwa państwa znajduje się na stronie www.bbn.gov.pl
komentarze