moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

ABC ustawy o obronie

Uatrakcyjnienie służby wojskowej, zmiany w polityce kadrowej i większe nakłady na wojsko – to jedne z założeń obowiązującej od roku ustawy o obronie ojczyzny. Nowe przepisy wprowadziły zmiany w niemal wszystkich aspektach funkcjonowania sił zbrojnych. Zyskali żołnierze zawodowi, podchorążowie i ochotnicy do armii.

Ustawa o obronie ojczyzny weszła w życie 23 kwietnia 2022 roku. Skonsolidowała ona regulacje dotychczas znajdujące się w 14 innych ustawach, w tym o powszechnym obowiązku obrony RP, służbie wojskowej żołnierzy zawodowych, dyscyplinie, a także o przebudowie i modernizacji technicznej oraz finansowaniu Sił Zbrojnych RP. Celem nowej ustawy było nie tylko uporządkowanie wojskowych przepisów, ale także wprowadzenie rozwiązań mających zwiększyć i unowocześnić polską armię, odtworzyć system rezerw, podnieść atrakcyjność służby i zwiększyć nakłady na obronność. 

Nowe rodzaje służby

Jednym z priorytetów Ministerstwa Obrony Narodowej jest zwiększenie liczebności armii. Dlatego, aby zachęcić ochotników do wstępowania do wojska, został wprowadzony nowy system rekrutacji. Na początek reformę przeszła terenowa administracja wojskowa: zamiast wojewódzkich sztabów wojskowych i wojskowych komend uzupełnień powstało Centralne Wojskowe Centrum Rekrutacji oraz jego 16 zamiejscowych oddziałów, a także 86 wojskowych centrów rekrutacji (WCR) w całej Polsce. Teraz wniosek o powołanie ochotnik może złożyć w dowolnym WCR-ze, bez względu na miejsce zamieszkania, a dzięki wejściu w struktury WCR-ów rejonowych komisji lekarskich oraz pracowni psychologicznych także na tym poziomie przechodzi niezbędne badania lekarskie i psychologiczne do służby.

Innym instrumentem zwiększającym liczebność armii stała się dobrowolna zasadnicza służba wojskowa. Co do zasady, obejmuje ona 28-dniowe szkolenie podstawowe (choć w tym roku ma ono trwać 27 dni) oraz trwające do 11-miesięcy szkolenie specjalistyczne. Ci, którzy przejdą wyłącznie pierwszy etap, mogą ubiegać się o zostanie terytorialsem lub o służbę w rezerwie, a osoby po pełnym cyklu szkolenia zyskują dodatkowo możliwość aplikowania do armii zawodowej. Atrakcyjne jest też wynagrodzenie – już na starcie ochotnik dostaje 4960 zł brutto miesięcznie, czyli tyle, ile zarabia szeregowy zawodowy w wojsku. Oferta dobrowolnej służby cieszy się dużym zainteresowaniem. Od dnia wejścia w życie ustawy o obronie ojczyzny do 19 kwietnia tego roku dobrowolną zasadniczą służbę wojskową pełniło w ramach szkolenia podstawowego i specjalistycznego około 25 tys. żołnierzy. Jednocześnie blisko 9 tys. spośród nich zostało powołanych do zawodowej służby wojskowej.

Zmiany dotyczą też rezerwistów. Przepisy wprowadziły podział służby pełnionej w rezerwie na pasywną (żołnierze PR) i aktywną (żołnierze AR). Pierwszą stanowią osoby zakwalifikowane do rezerwy bez złożonej przysięgi (np. po kwalifikacji wojskowej) oraz ci, którzy złożyli przysięgę, ale nie są zainteresowani wojskową karierą zawodową. Jako rezerwiści pasywni pełnią służbę w ramach ćwiczeń, a w razie konieczności mogą także brać udział w zwalczaniu klęsk żywiołowych i likwidacji ich skutków oraz w akcjach poszukiwawczych. Natomiast aktywną rezerwę tworzą osoby po przeszkoleniu i przysiędze, które wyraziły chęć przystąpienia do takiej służby. Pełnią ją wówczas na podstawie powołania na czas nieokreślony: żołnierz musi stawić się w koszarach raz na kwartał na co najmniej dwa dni w czasie wolnym od pracy oraz jednorazowo na 14 dni co najmniej raz na trzy lata. Służba ta może być też pełniona w trybie natychmiastowego stawiennictwa.

Nowości dla żołnierzy

Sporo zmian pojawiło się w odniesieniu do służby żołnierzy zawodowych. Ustawa zlikwidowała służbę kontraktową, a pełniący ją wcześniej mundurowi (głównie szeregowi) stali się żołnierzami zawodowymi na czas nieokreślony. Dzięki temu zyskali oni większą stabilizację zawodową, możliwość zaplanowania rozwoju czy bardziej korzystne rozwiązania w zakresie uprawnień mieszkaniowych.

Nie były to jedyne zmiany dotyczące żołnierzy najmłodszego w wojsku korpusu. Pojawił się też bowiem nowy stopień – starszego szeregowego specjalisty. Zostały również wprowadzone zmiany w kursach podoficerskich dla szeregowych. Miało to na celu likwidację tzw. szklanego sufitu, związanego przede wszystkim ze ściśle określonymi limitami na szkoleniach. Skrócono procedury rekrutacji na kurs i zmodyfikowano program, równocześnie poszerzono bazę szkoleniową, m.in. o centra szkolenia i jednostki wojskowe. Rozwiązanie szybko przyniosło efekty: liczba szeregowych zawodowych, którzy po ukończeniu kursu zostali kapralami, wzrosła. O ile w 2021 roku było ich 3059, o tyle już w 2022 roku ponaddwukrotnie więcej – 7380, w styczniu i lutym tego roku zaś na stopień kaprala zostało awansowanych już niemal 2 tys. żołnierzy.

W zakresie polityki kadrowej wiele ułatwiło też wprowadzenie awansów liniowych w obrębie tego samego stanowiska. W efekcie pozwala to żołnierzowi na zdobycie większego doświadczenia w danej specjalności bez konieczności zmiany etatu.

Rewolucyjne zmiany wprowadzono w odniesieniu do podchorążych wojskowych akademii. Ustawa zlikwidowała pojęcie służby kandydackiej i wprowadziła zapis, zgodnie z którym podchorążowie I roku są żołnierzami dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, a od II roku studiów zyskują status żołnierzy zawodowych i takie samo jak oni wynagrodzenie. W okresie kształcenia w akademii nie dotyczą ich jednak niektóre z uprawnień przysługujących zawodowcom. Chodzi np. o prawo do świadczenia mieszkaniowego, dodatku za rozłąkę czy zasady dotyczące czasu służby.

Finanse na plus

Dzięki ustawie o obronie ojczyzny nakłady na obronność zwiększyły się do 3% PKB, powstał też Fundusz Wsparcia Sił Zbrojnych przy Banku Gospodarstwa Krajowego, będący nowym źródłem finansowania zakupów modernizacyjnych (jest on zasilany m.in. wpływami ze skarbowych papierów wartościowych, obligacji BGK oraz wpłat z budżetu państwa).

Zwiększenie wydatków na obronność pozwoliło zadbać nie tylko o zakupy nowoczesnego sprzętu, ale także o finansowe aspekty służby żołnierzy. Ustawa wprowadziła świadczenie motywacyjne, wypłacane w dwóch wysokościach. 1500 zł dostają żołnierze z co najmniej 25-letnim stażem, a ci z wysługą powyżej 28 lat i 6 miesięcy mogą liczyć na 2500 zł miesięcznie. Nowe przepisy wprowadziły również kolejne dodatki, w tym za służbę w jednostkach bojowych, a także motywacyjny, który zastąpił wcześniejszą należność dla posiadających klasy kwalifikacyjne szeregowych i podoficerów. Wzrosły też niektóre dodatki wypłacane np. żołnierzom Żandarmerii Wojskowej, Agencji Uzbrojenia czy pilotom. Aby zachęcić żołnierzy do jak najdłuższej służby, zostało też przewidziane świadczenie za długoletni staż. Jest ono wypłacane żołnierzom zawodowym po osiągnięciu 15 lat służby w wysokości 5% należnego uposażenia zasadniczego miesięcznie i zwiększane corocznie o 1% (nie więcej jednak niż do wysokości 15% po 25 latach tej służby).

Korzystne rozwiązania

Ustawodawcy, wychodząc naprzeciw oczekiwaniom społecznym, zdecydowali się też na wprowadzenie do ustawy zapisów umożliwiających podjęcie służby w armii osobom niepełnosprawnym. Ideą tego rozwiązania było pozyskanie ochotników, którzy choć posiadają unikatowe kompetencje przydatne w armii, np. te z zakresu cyberbezpieczeństwa, informatyki, to ze względu na stan zdrowia i obowiązujące wcześniej przepisy nie mogli wstąpić do wojska. Z myślą o takich osobach została wprowadzona nowa specjalność, oznaczona jako 99Z10. Jest stosowana jako druga specjalność obok tej, która wiąże się z wykonywaniem zadań i obowiązków na konkretnym stanowisku.

W ustawie o obronie ojczyzny znalazły się dodatkowe regulacje dyscyplinujące, antykorupcyjne i antynepotyczne, m.in. obowiązek poddania się przez żołnierza, na wniosek dowódcy, badaniu na obecność środków odurzających, ograniczenia w zatrudnieniu, posiadaniu akcji lub zasiadaniu w radach nadzorczych lub zarządach przez trzy lata od zakończenia służby, a także zakaz podległości służbowej małżonków lub członków rodziny.

Wśród innych zmian znalazły się m.in. przejęcie przez MON zadań związanych z udzieleniem zgody na służbę w obcym wojsku oraz tych związanych z kwalifikacją wojskową, znacznie szersza niż dotąd pomoc prawna dla żołnierzy zawodowych w określonych przepisami sytuacjach, korzystne zapisy dotyczące gratyfikacji urlopowej dla wojskowych małżeństw oraz program stypendialny dla studentów cywilnych zainteresowanych służbą wojskową.

Uzupełnieniem ustawy ma być około 160 rozporządzeń. Spora część z nich już obowiązuje, pozostałe są stopniowo wdrażane. Mają wejść w życie w ciągu pół roku, czyli w terminie 18 miesięcy od dnia obowiązywania ustawy o obronie ojczyzny.

Paulina Glińska

autor zdjęć: plut. Aleksander Perz, kpr. Sławomir Kozioł, st. chor. sztab. mar. Arkadiusz Dwulatek/CC DORSZ

dodaj komentarz

komentarze


Operacja „Feniks”. Żołnierze wzmocnili most w Młynowcu zniszczony w trakcie powodzi
 
Nasza broń ojczysta na wyjątkowej ekspozycji
Jaka przyszłość artylerii?
Olimp w Paryżu
Czworonożny żandarm w Paryżu
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Pożegnanie z Żaganiem
Trzy medale żołnierzy w pucharach świata
Selekcja do JWK: pokonać kryzys
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Wybiła godzina zemsty
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Mniej obcy w obcym kraju
Trudne otwarcie, czyli marynarka bez morza
Donald Tusk po szczycie NB8: Bezpieczeństwo, odporność i Ukraina pozostaną naszymi priorytetami
Aplikuj na kurs oficerski
Co słychać pod wodą?
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Bój o cyberbezpieczeństwo
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Sejm pracuje nad ustawą o produkcji amunicji
Terytorialsi zobaczą więcej
Czarna Dywizja z tytułem mistrzów
„Szpej”, czyli najważniejszy jest żołnierz
Trzynaścioro żołnierzy kandyduje do miana sportowca roku
Polskie „JAG” już działa
Polsko-ukraińskie porozumienie ws. ekshumacji ofiar rzezi wołyńskiej
„Siły specjalne” dały mi siłę!
Jesień przeciwlotników
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
„Jaguar” grasuje w Drawsku
Szwedzki granatnik w rękach Polaków
Ostre słowa, mocne ciosy
Transformacja dla zwycięstwa
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Rekordowa obsada maratonu z plecakami
Więcej pieniędzy za służbę podczas kryzysu
Olympus in Paris
Norwegowie na straży polskiego nieba
Zyskać przewagę w powietrzu
Nowe Raki w szczecińskiej brygadzie
Fundusze na obronność będą dalej rosły
Wojskowi kicbokserzy nie zawiedli
Transformacja wymogiem XXI wieku
Wielkie inwestycje w krakowskim szpitalu wojskowym
„Szczury Tobruku” atakują
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Wojsko otrzymało sprzęt do budowy Tarczy Wschód
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Zmiana warty w PKW Liban
Święto podchorążych
Setki cystern dla armii
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Od legionisty do oficera wywiadu
Karta dla rodzin wojskowych
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO