moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Piłsudski, jakiego nie znacie

Publicysta, który znakomicie władał piórem, autor prozy reportażowej wysokiej próby i mów, które jak żadne inne trafiały do serc żołnierzy. Książka „Piłsudski do czytania” to zbiór tekstów Marszałka napisanych na przestrzeni ponad 30 lat. W antologii znalazły się i płomienne wystąpienia, i prywatne listy. Czytelnik – dzięki tej lekturze – będzie mógł z pewnością poznać mniej znane oblicze Józefa Piłsudskiego.

Józef Piłsudski był nie tylko działaczem PPS, lecz także publicystą i redaktorem „Robotnika”. Doświadczenia z tego okresu zawarł w „Bibule”, wspomnieniu opisującym kolportaż nielegalnych wydawnictw – nazwanych przez niego „córkami swobody”. Co ciekawe, w stanie wojennym „Bibuła” doczekała się wznowienia. Antologia „Piłsudski do czytania” zawiera wstęp do „ Bibuły” i jeden z jej rozdziałów.

O Piłsudskim czasem się mówi (niektórzy również jemu przypisują tę wypowiedź), że z czerwonego tramwaju wysiadł na przystanku niepodległość. Zrobił to już po rewolucji z lat 1905-1907, kiedy to zaangażował się w tworzenie kadr wojska polskiego. Nie mogła to być sprawa tylko robotników, lecz całego narodu. Piłsudski przed wyruszeniem na akcję pod Bezdanami (zorganizowany przez PPS napad na rosyjski pociąg pocztowy przewożący pieniądze z Kongresówki do Sankt Petersburga. Akcją przeprowadzoną 26.09.1908 roku dowodził Piłsudski), napisał do Feliksa Perla swoisty autonekrolog: „Walczę i umrę jedynie dlatego, że w wychodku, jakim jest nasze życie, żyć nie mogę, to ubliża – słyszysz! – ubliża mi jako człowiekowi z godnością nie niewolniczą”.

Marzenie Piłsudskiego o wojsku polskim ma swoje źródło w kulcie, jakim Naczelny Wódz otaczał powstańców styczniowych. I chociaż w pismach i wykładach mówił o przywódcach powstania i dowódcach oddziałów, to nie w nich widział wyjątkowość. „Gdzie wielkich w podobnych czasach zabraknie, ludzie szukają symbolu siły, symbolu swej wartości. (…) W roku 1863 istniał taki symbol, który silnie – ba, wszechwładnie – panował nad ludźmi. Była nim pieczęć – pieczęć Rządu Narodowego”. Piłsudskiego fascynowało, że rozkazy i polecenia sygnowane tą pieczątką, były – jak pisał – powszechnie uznawane i wykonywane.

6 sierpnia 1914 roku wyruszyła z krakowskich Oleandrów Kompania Kadrowa, rozpoczynając polski czyn zbrojny w I wojnie światowej. W wygłoszonym wówczas przemówieniu Piłsudski zwracał się do żołnierzy: „Odtąd nie ma strzelców i drużyniaków. Wszyscy, co tu jesteście zebrani, jesteście żołnierzami polskimi. Znoszę wszystkie odznaki specjalnych grup. Jedynym waszym znakiem jest odtąd Orzeł Biały”.

Oddziały strzeleckie Piłsudskiego były pierwszym wojskiem polskim od czasów powstania styczniowego. Rok później dowódca I Brygady wyjaśniał w rozkazie, do czego dążył i dlaczego organizował kadry wojska polskiego. „Nie chciałem pozwolić, by w czasie, gdy na żywym ciele naszej ojczyzny, miano wyrąbywać nowe granice państw i narodów, samych tylko Polaków przy tym brakowało”.

Świetnym przykładem literackich umiejętności Piłsudskiego jest zamieszczone w antologii wspomnienie „Ulina Mała”. Widząc, że armia austriacka cofa się z ziem polskich, zaryzykował marsz swoich żołnierzy korytarzem między armią austriacką i rosyjską w stronę Krakowa. Zakładał, że jeśli trzeba, pójdzie na Podhale i tam będzie się bronić do upadłego. Okazało się, że jego oddział znalazł się między kolumnami wojsk rosyjskich i w każdej chwili groziła mu zagłada.

Piłsudski w świetnym reportażu historycznym, pisanym podczas uwięzienia przez Niemców w twierdzy magdeburskiej, wspomina o swoich rozterkach, niepewności, złudnych rachubach i szczęściu – tak przecież ważnym na wojnie – które mu sprzyjało podczas marszu przez Ulinę Małą. „Otwarcie też wyznaję, że dopiero po Ulinie zacząłem sobie ufać i wierzyć w swoje siły. Ale była rzecz ważniejsza: Słyszałem nieraz potem słowa moich żołnierzy: »Teraz za Komendantem pójdziemy wszędzie. Jeżeli on nas wyprowadził z Uliny, to już jesteśmy spokojni«”.

Józef Piłsudski wielokrotnie z uznaniem i dumą pisał o żołnierzach Legionów, ochotniczym wojsku, które - wbrew obawom (również samego Marszałka) – wykazało się męstwem, odwagą, nieustępliwością w boju. „Legiony stworzyły w Polsce, odrodziły na nowo typ dobrego żołnierza. Ta zdobycz może w przyszłej historii stanowić będzie więcej, niż te, czy inne przewagi w tych, czy innych bojach”. Mówił o tym w przemówieniu wygłoszonym w 1923 roku. Legenda czynu żołnierskiego Legionów ukształtowała patriotyzm znacznej części młodego pokolenia Polaków wychowanego w II Rzeczpospolitej. To właśnie ta młodzież znalazła się później w szeregach Armii Krajowej. Był wśród nich syn legionisty, poeta Krzysztof Kamil Baczyński.

Gdy w 1923 roku Józef Piłsudski odchodził z wojska, wygłosił w hotelu „Bristol” przemówienie, w którym przypominał obelgi i insynuacje, jakich nie szczędzono mu w pierwszych latach niepodległości: „Był cień, który biegł koło mnie (…) Zapluty, potworny karzeł na krótkich nóżkach, wypluwający swą brudną duszę, opluwający mnie zewsząd, nieszczędzący niczego, co szczędzić trzeba – rodziny, stosunków, bliskich mi ludzi”.

W maju 1926 roku na ulicach Warszawy rozegrały się bratobójcze walki między żołnierzami wiernymi Piłsudskiemu i tymi, którzy stanęli w obronie rządu. Piłsudski nie chciał przelewu krwi. Miał nadzieję, że zbrojna demonstracja wystarczy do obalenia rządu. Stało się inaczej. Po zakończeniu walk Marszałek wydał rozkaz, w którym pisał, nawiązując do zażartych politycznych sporów dzielących Polaków: „ A jednak chcę być pewnym, że żołnierz polski pierwszy się ocknie, pierwszy do zgody i braterstwa stanie. (…) Niech nad grzechami litościwy nam odpuści i rękę karzącą odwróci, a my stańmy do pracy, którą ziemię naszą wzmacnia i odradza”.

Józef Piłsudski był zafascynowany poezją Juliusza Słowackiego. Wielokrotnie w swoich mowach i pismach przywoływał słowa z jego wierszy. Gdy w 1927 roku sprowadzono z Paryża prochy poety, by je pochować w katedrze na Wawelu, Marszałek wygłosił tam jedno z najsłynniejszych swoich przemówień. „Są ludzie i są prace ludzkie, tak silne i tak potężne, że śmierć przezwyciężają, że żyją i obcują między nami”. Miał na myśli Słowackiego, ale my te słowa możemy odnieść także do Pierwszego Marszałka Polski.

Zdzisław Najder i Roman Kuźniar (red.), „Piłsudski do czytania”, Znak Horyzont, Kraków 2016 

Tomasz Stańczyk , dziennikarz zajmujący się tematyką historyczną

dodaj komentarz

komentarze

~Kasjer
1474958700
A jest coś o napadzie na pociąg w Bezdanach i czy wspomnienia obejmują co wysyłał do wywiadów :niemieckiego, rosyjskiego i japońskiego ?
DB-3F-9C-53

Polacy bezkonkurencyjni w górskich zmaganiach we Włoszech
 
Gen. Szkutnik o planach 18 Dywizji
Podejrzane manewry na Bałtyku
Polska natowskim liderem
Strażnicy polskiego nieba
„Baltops” – co potrafią bezzałogowce
Wschodnia flanka walczy w przeciwnikiem
Nasi czołgiści najlepsi
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Apache’e z szachownicą
Historyczne zwycięstwo ukraińskiego F-16
Rosjanom wyciekły dwa miliony tajnych dokumentów
Terytorialsi z Dolnego Śląska najlepiej wysportowani
Letni wypoczynek z MON-em
Dzień, który zmienił bieg wojny
„Swift Response ‘25”, czyli lekka piechota w ciężkim terenie
K2. Azjatycka pantera
Generał, olimpijczyk, postać tragiczna
Śmierć gorsza niż wszystkie
DNA GROM-u
Podróż w ciemność
Nie żyje żołnierz PKW Irak
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
Budowa Muzeum Bitwy Warszawskiej na ostatniej prostej
Kadeci z NATO i z Korei szkolili się w Karkonoszach
Droga do zespołu bojowego GROM
Prawo dla kluczowych inwestycji obronnych
Nowy rozdział w historii Mesko
Żołnierze z 10 Brygady Kawalerii Pancernej powalczą w IV lidze
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Donald Tusk: W kwestii bezpieczeństwa słowa zamieniliśmy w czyny
Abrams M1A2SEPv3 – wzorzec nowoczesnych czołgów
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Nowa dostawa Homarów-K
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
100-lecie Szkoły Orląt w Dęblinie – serwis specjalny
Umarł król, niech żyje król!
Ewakuacja Polaków z Izraela
Planowano zamach na Zełenskiego
Pogrom rosyjskiego lotnictwa strategicznego
Kajakami po medale
Ewakuowani Polacy już bezpieczni w kraju
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Wyższe stawki dla niezawodowych
Wykuwanie interoperacyjności
Srebrni wioślarze, brązowa szablistka
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
Setka lotów w „Akcji Serce” za nimi!
Flyer, zdobywca przestworzy
Na RBN o jedności w kwestiach bezpieczeństwa
Polki wicemistrzyniami Europy w szabli
Militarny kask z misją
O ochronie infrastruktury i morskich szlaków
Misja PKW „Olimp” doceniona
Gen. Sosabowski upamiętniony
Kolejni Polacy ewakuowani z Bliskiego Wschodu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Współpraca MON-u z weteranami i rezerwistami
Kręgosłup dowodzenia Wojskiem Polskim
Święto sportów walki w Warendorfie
„Baltops” także na lądzie

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO