W największych od kilku lat ćwiczeniach NATO „Steadfast Jazz 2013” gotowość do podjęcia wspólnej akcji doskonaliło sześć tysięcy żołnierzy.

Wspólne działania w polu, takie jak ćwiczenia „Steadfast Jazz 2013”, najskuteczniej pokazują, że podstawową zasadą funkcjonowania NATO jest solidarność”, ocenił prezydent Bronisław Komorowski, który obserwował na poligonie drawskim szkolenie wielonarodowego batalionu Sił Odpowiedzi NATO. Anders Fogh Rasmussen, sekretarz generalny NATO, dodał, że Siły Odpowiedzi to pewnego rodzaju „włócznia sojuszu północnoatlantyckiego”, którą trzeba testować, aby być pewnym, że jest gotowa do użycia. Minister Tomasz Siemoniak podkreślał natomiast, że po 2014 roku, czyli zakończeniu misji w Afganistanie, takie manewry będą potrzebne sojuszowi, aby nie stracił spójności i zdolności do wspólnego działania.

Odparcie ataku

Organizatorem największych od kilku lat manewrów NATO „Steadfast Jazz 2013” było Sojusznicze Dowództwo Sił Połączonych (Joint Force Command, JFC) z Brunssum. Ćwiczenia zgromadziły na terenie Polski i państw bałtyckich sześć tysięcy żołnierzy z 25 państw – 22 natowskich i trzech partnerskich – Szwecji, Finlandii i Ukrainy. Wśród ćwiczących najwięcej było Polaków – prawie tysiąc żołnierzy Wojsk Lądowych, tyle samo z Sił Powietrznych i pół tysiąca polskich marynarzy.

Część wojska ćwiczyła na poligonach morskich i lądowych, a część w sztabach w bazie Ādaži w okolicach Rygi na Łotwie oraz w dowództwach na terenie państw sojuszniczych, między innymi w Belgii, Norwegii, we Włoszech i w Holandii. W Polsce główną część manewrów zorganizowano na poligonie w Drawsku Pomorskim oraz na Morzu Bałtyckim.

Zgodnie ze scenariuszem trwających od 2 do 9 listopada manewrów na Estonię napadały wojska fikcyjnego państwa Bothania. W odpowiedzi NATO, zgodnie z artykułem V traktatu północnoatlantyckiego, mówiącym o kolektywnej obronie, postanowiło skierować tam swoje siły szybkiego reagowania. Ćwiczenia podzielono na trzy etapy – lądowy, noszący kryptonim „Land Livex”, morski „Maritime Livex” oraz powietrzny „Air Livex”. Zasadniczy etap pierwszej części rozgrywał się na poligonie w Drawsku Pomorskim. Wielonarodowy batalion Sił Odpowiedzi NATO, którego trzon tworzyli polscy żołnierze, przede wszystkim z 12 Brygady Zmechanizowanej ze Szczecina, sprawdzał zdolności dowództwa i pododdziałów do działania w międzynarodowej strukturze. Oddziały uzbrojone między innymi w transportery Rosomak, czołgi Leopard 2A4, wyrzutnie rakietowe WR-40 Langusta i litewskie transportery M-113 zatrzymały atak nieprzyjaciela, a potem wyparły go z zajętego terenu.

W morską część manewrów zaangażowano 12 okrętów, dwa śmigłowce i dwa samoloty z dziewięciu państw. Niszczyciele min, na których czele stanął polski okręt dowodzenia siłami obrony przeciwminowej ORP „Kontradmirał Xawery Czernicki”, ćwiczyły oczyszczanie z min szlaków wodnych. Fregata ORP „Generał Tadeusz Kościuszko”, holenderski okręt dowodzenia HNLMS „De Ruyter” i włoski niszczyciel ITS „Caio Duilio” odpierały natomiast ataki okrętów podwodnych. W sumie polska marynarka skierowała na manewry cztery okręty i dwa śmigłowce, a Siły Powietrzne myśliwce F-16, MiG-29 i Su-22, transportowe C-295M Casa oraz śmigłowce, w tym Mi-17, Mi-24 i W-3 Sokół.

Rodzime zaplecze

Polska jako jedno z państw gospodarzy, obok Litwy, Estonii i Łotwy, odpowiadała za zabezpieczenie logistyczne „Steadfast Jazz 2013” – zapewniła ćwiczącym ochronę, zakwaterowanie, transport i opiekę medyczną. Na drawski poligon logistycy dostarczyli ponad 27 tysięcy posiłków, 2500 ton paliwa i ponad 115 ton amunicji. W pomoc zaangażowane były też służby cywilne: Policja, Straż Graniczna i Państwowa Straż Pożarna. Dzięki temu nasz kraj sprawdził funkcjonalność systemu wsparcia przez państwo gospodarza (Host Nation Support, HNS).

Jak zapowiedział minister Siemoniak, „Steadfast Jazz 2013” to pierwsze z serii manewrów, które będą się odbywały co dwa lata w państwach natowskich. Kolejne zorganizują w 2015 roku Hiszpania i Portugalia.