moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

„Grot” aresztowany

30 czerwca 1943 roku w Warszawie w ręce gestapo wpadł gen. Stefan Rowecki „Grot”, Komendant Główny Armii Krajowej. Aresztowanie było wynikiem donosu konfidentów ulokowanych w szeregach wywiadu AK. Generał odrzucił niemiecką propozycję współpracy i został uwięziony w obozie Sachsenhausen. Zamordowano go tam po wybuchu Powstania Warszawskiego.


Wnętrze jednego z wagonów przeznaczonych dla dziennikarzy jadących na manewry. Widoczni m.in.: komendant kwatery prasowej płk Stefan Rowecki (siedzi przy stole 1. z lewej), por. Mieczysław Lepecki (stoi 1. z lewej).

Był 30 czerwca 1943 roku. Około 9.30 niepozorny mężczyzna zjawił się w mieszkaniu nr 10 przy ul. Spiskiej 14 na warszawskiej Ochocie. Nie zauważył, że od dłuższej chwili był na ulicy śledzony. Niedługo potem budynek otoczyły niemieckie samochody policyjne. W kenkarcie zatrzymanego mężczyzny widniało nazwisko Jerzy Malinowski, jednak oficerowie gestapo rozpoznali w nim gen. Stefana Roweckiego „Grota”, Komendanta Głównego Armii Krajowej. Został aresztowany i przewieziony do siedziby Gestapo przy al. Szucha, gdzie przeprowadzono wstępne przesłuchania.

Gen. Rowecki był legionistą, walczył w wojnie polsko-bolszewickiej, a we wrześniu 1939 roku bił się z Niemcami na Lubelszczyźnie na czele Warszawskiej Brygady Pancerno-Motorowej. Potem przedostał się do Warszawy i na początku października 1939 roku został zastępcą komendanta konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski, gen. Michała Tokarzewskiego-Karaszewicza. Niedługo potem stanął na czele Obszaru Warszawskiego Związku Walki Zbrojnej, który powołano w miejsce SZP. Od 30 czerwca 1940 roku „Grot” kierował ZWZ jako Komendant Główny, był także dowódcą Sił Zbrojnych w Kraju. – Jego umiejętności organizacyjne umożliwiły scalenie najważniejszych organizacji konspiracyjnych w kraju w jedno podziemne wojsko – mówi dr Tadeusz Kaliski, historyk zajmujący się dziejami Polskiego Państwa Podziemnego. 14 lutego 1942 roku rozkazem gen. Władysława Sikorskiego, Naczelnego Wodza Polskich Sił Zbrojnych, przekształcono ZWZ w Armię Krajową, na której czele stanął gen. Rowecki. „Stworzył on organizację o rozmiarach dotąd niespotykanych i wprowadził zgoła nieznane przedtem metody walki” – napisał gen. Tadeusz Bór-Komorowski, następca „Grota” na stanowisku dowódcy AK, w książce „Armia podziemna”.

REKLAMA

Pod dowództwem gen. Roweckiego AK prowadziła działania zbrojne, dywersyjne i propagandowe. Z jego polecenia w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej AK utworzono specjalną komórkę „N”, przekształconą potem w Samodzielny Podwydział N zajmujący się wojną psychologiczną i propagandą wymierzoną przeciwko Niemcom. „Grot” utworzył także organizację dywersyjną „Wachlarz”. – Generał był twórcą i budowniczym Armii Krajowej – podkreśla historyk.

Gestapo bardzo intensywnie poszukiwało dowódcę AK. Zajmowała się tym specjalna grupa pod dowództwem Ericha Mertena, szefa warszawskiej komórki kontrwywiadowczej Gestapo. Schwytanie „Grota” było też celem Ludwiga Hahna, szefa SD i policji bezpieczeństwa na dystrykt warszawski. – Generał był na pierwszym miejscu listy poszukiwanych Polaków – dodaje dr Kaliski. Mimo zagrożenia gen. Rowecki poruszał się po mieście bez obstawy żołnierzy AK. Na ochronę osobistą godził się tylko podczas spotkań służbowych. – Uważał, że ma większe szanse uniknąć aresztowania dzięki wtopieniu się w tłum mieszkańców Warszawy, zmianie wyglądu i legitymowaniu się doskonale podrobioną kenkartą poświadczającą pracę w instytucjach niemieckich – tłumaczy historyk. 

Niestety, „Grot” został wydany Niemcom przez zdrajców, agentów Gestapo ulokowanych w szeregach wywiadu AK: Ludwika Kalksteina, jego żonę Blankę Kaczorowską i szwagra Eugeniusza Świerczewskiego. Kalkstein w kwietniu 1942 roku wpadł w ręce gestapowców i zgodził się na współpracę z Niemcami, wciągnął w to też żonę i szwagra. Bezpośrednim sprawcą aresztowania gen. Roweckiego był Świerczewski, który znał osobiście „Grota”, rozpoznał go na ulicy i śledził do konspiracyjnego lokalu. Świerczewski został postawiony przed sądem podziemnym, skazany na śmierć, a wyrok wykonano 20 czerwca 1944 roku. Po aresztowaniu gen. Roweckiego Niemcy, obawiając się, że AK zorganizuje akcję jego odbicia, już następnego dnia przetransportowali generała samolotem do Berlina. Tam zaproponowano mu współpracę, jednak Komendant Główny AK odmówił. W połowie lipca umieszczono go w specjalnym więzieniu Zellenbau na terenie obozu koncentracyjnego Sachsenhausen.

– Nie są znane dokładne okoliczności jego śmierci – podaje dr Kaliski. Według ustaleń Instytutu Pamięci Narodowej gen. Rowecki został zamordowany między 2 a 7 sierpnia 1944 roku na specjalny rozkaz Heinricha Himmlera, szefa SS w ramach zemsty za wybuch Powstania Warszawskiego. Egzekucję przeprowadzono prawdopodobnie na terenie krematorium obozu w Sachsenhausen. Do dziś nieznane jest miejsce pochówku generała.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


Wstępna gotowość operacyjna elementów Wisły
 
Prawo do poprawki, rezerwiści odzyskają pieniądze
Wigilia ‘44 – smutek i nadzieja w czasach mroku
Łączy nas miłość do Wojska Polskiego
Jeniecka pamięć – zapomniany palimpsest wojny
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
W Toruniu szkolą na międzynarodowym poziomie
Podchorążowie lepsi od oficerów
Ryngrafy za „Feniksa”
Zimowe wyzwanie dla ratowników
Fiasko misji tajnych służb
Zrobić formę przed Kanadą
Wkrótce korzystne zmiany dla małżonków-żołnierzy
Posłowie o modernizacji armii
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Świadczenie motywacyjne także dla niezawodowców
Rosomaki i Piranie
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Estonia: centrum innowacji podwójnego zastosowania
Kluczowa rola Polaków
Kosmiczny zakup Agencji Uzbrojenia
Ochrona artylerii rakietowej
Nowa ustawa o obronie cywilnej już gotowa
Sukces za sukcesem sportowców CWZS-u
Opłatek z żołnierzami PKW Rumunia
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Poznaliśmy laureatów konkursu na najlepsze drony
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
W drodze na szczyt
Olimp w Paryżu
Miliardowy kontrakt na broń strzelecką
Polska i Kanada wkrótce podpiszą umowę o współpracy na lata 2025–2026
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
„Niedźwiadek” na czele AK
Rehabilitacja poprzez sport
Kluczowy partner
Czworonożny żandarm w Paryżu
Olympus in Paris
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Chirurg za konsolą
Wiązką w przeciwnika
Nowe łóżka dla szpitala w Libanie
Wyścig na pływalni i lodzie o miejsca na podium mistrzostw kraju
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Opłatek z premierem i ministrem obrony narodowej
Więcej powołań do DZSW
Świąteczne spotkanie w POLLOGHUB
21 grudnia upamiętniamy żołnierzy poległych na zagranicznych misjach
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Zmiana warty w PKW Liban
Wybiła godzina zemsty
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Świąteczne spotkanie pod znakiem „Feniksa”
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
W hołdzie pamięci dla poległych na misjach
Polskie Pioruny bronią Estonii
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki
Srebro na krótkim torze reprezentanta braniewskiej brygady
Rekord w „Akcji Serce”
Awanse dla medalistów
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO