moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Jak wzmocnić południową flankę NATO

Próżnia bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie i w Afryce Północnej może być długofalowym zagrożeniem dla NATO. Ekspansja Państwa Islamskiego, masowe migracje oraz próby odbudowania przez Rosję wpływów w opozycji do Zachodu będą nasilały zagrożenia dla całego Sojuszu, a także dla jego partnerów. Dlatego NATO powinno opracować nową politykę wobec regionu Morza Śródziemnego, która uwzględni nie tylko wzmacnianie zdolności do obrony i prowadzenia misji reagowania kryzysowego, lecz także umożliwi bliższą współpracę z państwami partnerskimi.

Nowe zagrożenia na południowej flance

Zagrożenia związane z destabilizacją Bliskiego Wschodu i Afryki Północnej są obok agresywnej polityki Rosji głównym wyzwaniem dla NATO. W związku z syryjską wojną domową Turcja trzykrotnie zwoływała konsultacje NATO (dwa razy w 2012 i raz w 2015 r.), powołując się na art. 4 traktatu waszyngtońskiego. Tzw. Państwo Islamskie (PI) działające na terenie Syrii i Iraku szerzy propagandę oraz prowadzi werbunek wśród społeczności muzułmańskich zamieszkujących m.in. Francję, Holandię, Danię, Belgię, Wielką Brytanię, Włochy, Hiszpanię i Niemcy. W szeregach tej organizacji walczy 5–6 tys. Europejczyków, głównie z Francji, Niemiec i Wielkiej Brytanii. Część z nich może po powrocie na Zachód kontynuować działalność terrorystyczną. Na takie zagrożenie wskazują inspirowane przez PI zamachy na terenie Francji, Belgii, Holandii i Turcji, a także rozbicie w Mołdawii siatki przestępczej, która była gotowa sprzedać PI materiały radioaktywne do produkcji tzw. brudnej bomby.

Negatywny wpływ na bezpieczeństwo państw NATO wywierają masowe migracje ludności podsycane zagrożeniem ze strony PI i wojną w Syrii, w której zginęło ponad 250 tys. osób. Turcja udzieliła schronienia ponad 2 milionom uchodźców z Syrii, z których część próbuje przedostać się dalej na Zachód przez Bałkany. Równocześnie fala migrantów z Afryki dociera do Europy przez Morze Śródziemne. Od początku 2015 r. szlakiem tym przedostało się 700 tys. osób, a 3 tys. utonęło. Chociaż uchodźcy i migranci trafiają najpierw do Turcji, Grecji, Włoch i Hiszpanii, wielu z nich próbuje się przedostać do innych państw zachodniej Europy.

Skalę zagrożeń rozszerzyło podjęcie przez Rosję operacji bojowej w Syrii w obronie reżimu Baszara al-Asada. Rosyjskie systemy obrony powietrznej i przeciwrakietowej utrudniają prowadzenie misji lotniczych koalicji pod przywództwem USA. Rosyjskie wojsko prowadzi prowokacyjne działania wobec Turcji (naruszanie przestrzeni powietrznej) oraz lotnictwa i okrętów Sojuszu na Morzu Śródziemnym. Rosja zaatakowała też cele w Syrii odpalonymi z Morza Kaspijskiego rakietami samosterującymi Kalibr, demonstrując zdolność do precyzyjnych uderzeń na cele w regionie. Dodatkowo, przeprowadzony w październiku 2015 roku przez Iran test rakiety balistycznej średniego zasięgu wskazuje, że mimo porozumienia w sprawie irańskiego programu nuklearnego Teheran kontynuuje ambitny program rakietowy, a NATO musi się liczyć z zagrożeniami związanymi z proliferacją broni masowego rażenia na Bliskim Wschodzie.

Potencjał NATO

W reakcji na zagrożenia z południa NATO zademonstrowało gotowość do militarnego wsparcia Turcji, rozmieszczając na jej terenie systemy obrony powietrznej i przeciwrakietowej Patriot, dostarczone przez Niemcy, Holandię, USA i Hiszpanię. Wszystkie państwa NATO przyłączyły się też do międzynarodowej koalicji pod przywództwem USA walczącej z PI (operacja Inherent Resolve). Większość sojuszników udziela wsparcia irackiej armii, syryjskim i irackim Kurdom oraz oddziałom umiarkowanej syryjskiej opozycji poprzez szkolenia, dostawy sprzętu i uzbrojenia. W lotniczej operacji, która obejmuje misje rozpoznawcze i ataki z powietrza, uczestniczy jednak tylko kilka państw Sojuszu: w Syrii – USA, Kanada, Francja i Turcja, w Iraku – USA, Kanada, Dania, Francja, Holandia i Wielka Brytania. Zdecydowaną większość misji kinetycznych prowadzą siły USA.

Jednocześnie NATO dysponuje znacznym potencjałem umożliwiającym prowadzenie misji na południu dzięki dowództwom w Neapolu i Izmirze, stałym siłom morskim oraz jednostkom szybkiego reagowania, które były lepiej dostosowane do misji ekspedycyjnych niż do obrony terytorium. Aby zwiększyć zdolność prowadzenia operacji na południu, NATO rozwija system zwiadu i rozpoznania (AGS) oparty na bezzałogowych systemach latających, które od 2016 roku będą rozmieszczane we włoskiej bazie Sigonella. Budowana przez NATO tarcza antyrakietowa, która ma bronić europejskich sojuszników przed atakiem z Bliskiego Wschodu, już zapewnia ochronę południowej części Europy dzięki radarowi w Turcji i amerykańskim niszczycielom rakietowym klasy Arleigh Burke z systemami obrony przeciwrakietowej AEGIS, stacjonującym w hiszpańskiej bazie Rota. Dodatkowo Sojusz wzmacnia bezpieczeństwo w regionie poprzez antyterrorystyczną operację Active Endeavour na Morzu Śródziemnym, misję antypiracką Ocean Shield u wybrzeży Somalii i na oceanie Indyjskim, misję KFOR w Kosowie (prawie 4800 żołnierzy) oraz misję Resolute Support w Afganistanie (12 tys. żołnierzy).

Zdolność do kształtowania bezpieczeństwa na południu zwiększają mechanizmy współpracy z partnerami: Dialog Śródziemnomorski (Algieria, Egipt, Izrael, Jordania, Mauretania, Maroko i Tunezja), Stambulska Inicjatywa Współpracy (Bahrajn, Katar, Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie) i tzw. partnerstwa globalne, do których włączono Irak i Afganistan. Dzięki tej współpracy NATO prowadzi działania szkoleniowe w Jordanii, Tunezji, Iraku i Afganistanie. Ma też możliwość wzmacniania bezpieczeństwa zarówno na terenie większości swoich państw członkowskich, jak i w ich sąsiedztwie poprzez współpracę z UE, blokowaną jednak przez weto Turcji i Cypru.

Co powinna zawierać polityka dla Południa

NATO musi się liczyć z długoterminową niestabilnością na Bliskim Wschodzie i w Północnej Afryce, która jest efektem próżni bezpieczeństwa powstałej po wojnach w Iraku i Libii oraz fali arabskich rewolucji. Dlatego konieczne będzie zwiększenie skuteczności reagowania na nowe zagrożenia z tego kierunku poprzez podjęcie skoordynowanych działań. Taka polityka wzmacniania bezpieczeństwa w regionie Morza Śródziemnego będzie musiała uwzględniać kilka kluczowych elementów, które pozwolą na lepsze wykorzystanie potencjału Sojuszu na południu, ale jednocześnie ułatwią reagowanie na zagrożenie z innych kierunków.

Sojusz powinien utworzyć nowe siły szkoleniowo-operacyjne na bazie żandarmerii wojskowej. Takie oddziały byłyby mniej kosztowne od sił bojowych, co ułatwiałoby ich sformowanie, ale także podjęcie decyzji o ich użyciu. W efekcie zwiększyłaby się zdolność NATO do reagowania na zagrożenia hybrydowe dla państw członkowskich w scenariuszach, które nie wymagają zastosowania art. 5 i wykorzystania nowo utworzonych sił bardzo wysokiej gotowości (VJTF). Poszerzyłyby się też możliwości wzmocnienia potencjału obronnego państw partnerskich w ramach przyjętej na szczycie w Walii inicjatywy Defence and Related Security Building. Polska – która współtworzy wielonarodowy batalion żandarmerii wojskowej (MNMPBAT), jest gospodarzem Centrum Eksperckiego Policji Wojskowych NATO w Bydgoszczy oraz przeszkoliła prawie 10 tys. żołnierzy i policjantów w Afganistanie – mogłaby opracować koncepcję nowych sił jako propozycję na szczyt NATO w Warszawie.

Aby zwiększyć zdolność całej Europy do wypełniania próżni bezpieczeństwa na Bliskim Wschodzie i w Północnej Afryce, NATO musi bliżej współpracować z UE, która na południu prowadzi zdecydowaną większość ze swoich misji, w tym m.in. operację wzmacniania ochrony granic w Libii (EUBAM), walki z przemytem ludzi na Morzu Śródziemnym (Sophia) i ochrony morskich granic Włoch (Triton). Chociaż odblokowanie współpracy przez Cypr i Turcję jest mało prawdopodobne, NATO może podjąć starania o utworzenie stałego mechanizmu koordynacji prowadzonych misji. Obie organizacje mogą też skoordynować prace nad doktrynami zwalczania zagrożeń hybrydowych i podpisać memorandum, które ułatwi praktyczną współpracę w tym obszarze.

W obliczu nowych zagrożeń niezbędny będzie dalszy rozwój systemów obrony powietrznej i przeciwrakietowej. Dzięki aneksji Krymu oraz zapowiedziom rozmieszczenia na półwyspie bombowców strategicznych TU-22M3 (2018 roku) i wyposażenia floty czarnomorskiej (rejon odpowiedzialności obejmuje Morze Śródziemne) w okręty nawodne i podwodne uzbrojone w rakiety manewrujące, wzrosną rosyjskie zdolności do precyzyjnego atakowania celów (baz i centrów dowodzenia) w regionie, w tym elementów tarczy antyrakietowej NATO. Takie zagrożenie może ograniczyć natowskie możliwości prowadzenia misji reagowania kryzysowego, a także osłabić polityczną wolę południowych państw NATO do udzielania wsparcia zagrożonym sojusznikom w innych regionach. Aby zapewnić sobie swobodę realizowania misji kolektywnej obrony i reagowania kryzysowego, Sojusz będzie musiał potraktować priorytetowo rozbudowę systemu warstwowej obrony przeciwrakietowej (Active Layered Theatre Ballistic Missile Deefence – ALTBMD).

Zagrożenia dla flanki południowej powinny być również dodatkowym argumentem za uaktualnieniem zdolności do odstraszania nuklearnego, które opiera się m.in. na obecności amerykańskich bomb B61 na terenie Włoch i Turcji w ramach NATO oraz narodowych potencjałach USA, Wielkiej Brytanii i Francji. Ponieważ Turcja, Hiszpania, Włochy, Francja, Grecja oraz stale obecne militarnie na południowej flance Wielka Brytania i USA należą do najsilniejszych konwencjonalnie członków Sojuszu, należy się liczyć z wykorzystywaniem przez Rosję ewentualnych luk w doktrynie nuklearnej NATO i próbami eskalacji napięć aż do poziomu nuklearnego, aby osłabiać wolę Sojuszu do działania.

Tekst ukazał się na stronach www.pism.pl.

Wojciech Lorenz , analityk Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych

dodaj komentarz

komentarze


Spadochroniarze na warcie w UE
 
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
Formoza. Za kulisami
Jaki będzie czołg przyszłości?
Posłowie o efektach szczytu NATO
Hala do budowy Mieczników na finiszu
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
International Test
Olimp gotowy na igrzyska!
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!
Jak usprawnić działania służb na granicy
„Armia mistrzów” – sporty walki
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
Operacja „Wschodnia zorza”
Na ratunek… komandos
Włoski Centauro na paryskim salonie
Partyzanci z republiki
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
Medycy na poligonie
Pioruny dla sojuszników
„Armia mistrzów” – sporty wodne
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
„Operacja borelioza”
Nie wierzę panu, mister Karski!
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
Feniks – następca Mangusty?
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
Roczny dyżur spadochroniarzy
Prezydent Zełenski w Warszawie
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Silniejsza obecność sojuszników z USA
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
Most III, czyli lot z V2
Posłowie wybrali patronów 2025 roku
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
The Suwałki Gap in the Game
Za zdrowie utracone na służbie
Z parlamentu do wojska
Terytorialsi w gotowości do pomocy
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
Londyn o „Tarczy Wschód”
Sejm podziękował za służbę na granicy

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO