moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Powrót Komendanta

Odzyskanie niepodległości przez Polskę z reguły wiąże się z powrotem brygadiera Józefa Piłsudskiego z więzienia w Magdeburgu i z niewytłumaczalnym wybuchem entuzjazmu w rusyfikowanym dotychczas społeczeństwie. Tradycyjnie, choć błędnie, przypisujemy jednej postaci niewyobrażalną moc sprawczą, powodującą radykalną zmianę w historii państwa. Mimo wszystko procesy historyczne wymagają czegoś więcej niż wysiłku jednej osoby. Niemniej mamy tendencję do personalizowania tego jednego i jedynego ojca sukcesu, zapominając o całej rzeszy bezimiennych, szeregowych uczestników wydarzeń.

Entuzjazm po przyjeździe Piłsudskiego do Warszawy jest faktem. Do czasu powrotu miał wielu wrogów i przeciwników. Odsądzano go od czci i wiary i wyzywano od „socjalistów” i „czerwonych bandytów”. Według jednego z obserwatorów, późniejszego ppłk. Mariana Romeyki, 10 listopada „jak za pociągnięciem różdżki w społeczeństwie warszawskim nastąpiła kompletna zmiana uczuć w stosunku do Piłsudskiego. W tym dniu Piłsudski nie miał już wrogów, a tylko oddane mu, wierne tłumy ludzi o różnych poglądach politycznych, ludzi z różnych klas społecznych. Wydaje się, że właśnie w tej psychologii oszalałego z radości tłumu szukać należy klucza do zrozumienia sukcesu Piłsudskiego. […] ten szczęśliwy, pijany wolnością tłum przeniósł cały swój entuzjazm na osobę Piłsudskiego tym bardziej, że wracał on do Warszawy jako więzień znienawidzonych Niemców, wracał człowiek, który istotnie był przez Niemców prześladowany, który cierpiał za ideę. Tłum instynktownie szukał przywódcy. W tym dniu duża część społeczeństwa uznała Piłsudskiego za zbawcę ojczyzny, za wodza narodu. I my, młodzi oficerowie, przeważnie dowborczycy, z miejsca zaraziliśmy się tym ogólnym entuzjazmem. Zapomnieliśmy o wszystkim. W tym dniu staliśmy się szczerymi jego zwolennikami, ślepo gotowymi wypełnić jego rozkazy z pełną wiarą w przyszłość”.

Jednak Piłsudski po powrocie z Magdeburga miał siłę większą niż rozentuzjazmowany jego widokiem i obecnością tłum. 11 listopada miał do dyspozycji na terenie Europy strukturę liczącą kilkadziesiąt tysięcy wyszkolonych w konspiracji żołnierzy oraz kilkanaście tysięcy regularnego wojska. Mam na myśli Polską Organizację Wojskową, budowaną już od sierpnia 1914 roku jako wariant „B” (wariantem „A” były Legiony). Działając w konspiracji, POW opanowała wiele jawnych organizacji, np. Związek Harcerstwa Polskiego (większość funkcyjnych Związku była jednocześnie w POW), Warszawskie Koło Sportowe, Warszawskie Towarzystwo Wioślarskie, Gniazdo Sokoła, Związek Sportowy Słuchaczy Uniwersytetu Warszawskiego oraz Towarzystwo Cyklistów. To podobno od tamtego czasu stało się słynne powiedzenie, że „wszystkiemu winni są cykliści”. POW powołała również do życia Towarzystwa Strzelecko-Sportowe „Piechur” w Warszawie i Lublinie jako swoją fasadę. Organizacją kierował Konwent A w składzie 15 członków. Było również przygotowane alternatywne dowództwo POW, czyli Komenda Główna z Rydzem-Śmigłym na czele. Wspomniana Komenda Główna „robiła” za ówczesny rząd Polski Podziemnej. Kwatera tego rządu była ukryta w zakamarkach podziemi zamku wawelskiego. Jak wspominał jeden z peowiaków, Bogusław Miedziński, „niepodobna tam było trafić bez specjalnego przewodnika”.

Obszar odpowiedzialności POW został podzielony na cztery Komendy Naczelne: nr 1 w Warszawie, nr 2 w Krakowie, nr 3 w Kijowie i nr 4 w Lublinie. W maju 1918 roku Komenda Główna na podstawie raportów oceniała stan organizacji na około 50 tysięcy członków i sympatyków. W POW działało również około 20 oddziałów żeńskich zrzeszających ponad 1000 członkiń. Ich głównym zadaniem był wywiad, działalność kurierska, prowadzenie prac biurowych w sztabach oraz produkcja fałszywych dokumentów w biurach paszportowych. Organizacja posiadała własną służbę bezpieczeństwa, żandarmerię i sądy.

21 maja 1918 roku kijowska POW z Lisem-Kulą na czele usiłowała wywołać bunt w 1 Korpusie Polskim w Rosji gen. Dowbora-Muśnickiego w celu zapobieżenia kapitulacji i skierowania go do walki przeciwko Niemcom. Dowbor zdławił bunt, „buntowszczyków” oddał pod sąd i doprowadził do kapitulacji Korpusu przed Niemcami. Kilkanaście lat później jeden z „buntowszczyków”, były praporszczyk, a późniejszy literat, Melchior Wańkowicz, opublikował recenzję wspomnień Dowbora, nadając jej tytuł „Rozkoszna pała”.

Jesień 1918 roku to okres akcji antyniemieckich: palenie tartaków (Niemcy ogołacali lasy), napad na przewożący pieniądze „Ekspress Bąkowiecki” i zdobycie 1,8 mln koron, „krwawa środa” 16 października i likwidacja prawie 200 niemieckich żandarmów.

Utworzona w wyniku postanowień aktu 5 listopada 1916 roku Polska Siła Zbrojna (Polnische Wehrmacht) pod dowództwem gen. Hansa von Belesera w wyniku perturbacji związanych z kryzysem przysięgowym liczyła w październiku 1918 roku ponad 9 tysięcy żołnierzy. Byli to głównie legioniści z Królestwa, którzy wbrew Piłsudskiemu złożyli w lipcu 1917 roku przysięgę na wierność państwom centralnym. Formacja ta posiadała zalążki wszystkich rodzajów broni, a także opracowane regulaminy oraz materiał kadrowy.

11 listopada 1918 roku POW została rozwiązana, a kilkadziesiąt tysięcy jej członków przekazano Sztabowi Wojsk Polskich. Ci wyszkoleni wojskowo ochotnicy stanowili o sile organizowanego wtedy wojska. Na terenie całego Królestwa powstawały wtedy z inicjatywy POW bataliony piechoty, stanowiące realną siłę młodego państwa. Za typowy przykład niech posłuży sformowany w listopadzie V batalion strzelców olkuskich im. płk. Francesco Nullo (dwie kompanie piechoty i kompania ckm) składający się prawie wyłącznie z peowiaków i młodzieży szkolnej Olkusza i okolic. Z Polnische Wehrmacht zorganizowano 7, 8 i 9 pułk piechoty Legionów, z których w kwietniu 1919 roku powstała 3 DPLeg.

11 listopada Rada Regencyjna uchwaliła dokument oddający Piłsudskiemu władzę wojskową i naczelne dowództwo wojsk polskich. Dzięki efektom pracy peowiaków już następnego dnia faktycznie miał czym dowodzić.

ppłk Andrzej Łydka z Dowództwa Operacyjnego Rodzajów Sił Zbrojnych, pasjonat historii

dodaj komentarz

komentarze


Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
 
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Londyn o „Tarczy Wschód”
Włoski Centauro na paryskim salonie
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
Partyzanci z republiki
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
Spadochroniarze na warcie w UE
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Pioruny dla sojuszników
Medycy na poligonie
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
„Operacja borelioza”
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Posłowie o efektach szczytu NATO
Za zdrowie utracone na służbie
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
Jaki będzie czołg przyszłości?
Prezydent Zełenski w Warszawie
Olimp gotowy na igrzyska!
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
Jak usprawnić działania służb na granicy
Feniks – następca Mangusty?
Terytorialsi w gotowości do pomocy
Nie wierzę panu, mister Karski!
„Armia mistrzów” – sporty wodne
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
Silniejsza obecność sojuszników z USA
Sejm podziękował za służbę na granicy
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone
Most III, czyli lot z V2
Hala do budowy Mieczników na finiszu
Operacja „Wschodnia zorza”
Formoza. Za kulisami
Na ratunek… komandos
Z parlamentu do wojska
Posłowie wybrali patronów 2025 roku
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
The Suwałki Gap in the Game
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
„Armia mistrzów” – sporty walki
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
Roczny dyżur spadochroniarzy
International Test

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO