moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Białe gwiazdy nad Polską

Nad okupowanym ziemiami polskimi podczas II wojny światowej operowało tysiące amerykańskich samolotów. Ich załogi bombardowały zakłady paliwowe III Rzeszy, aby zatrzymać niemiecką machinę wojenną. Operacja miała duże znaczenie dla skrócenia wojny. O tym mało znanym rozdziale historii przypomina wystawa w toruńskim Forcie I.

– To była największa i najważniejsza kampania powietrzna prowadzona nad ziemiami polskimi w czasie II wojny światowej – mówi Krzysztof Wielgus z Politechniki Krakowskiej o ofensywie bombowej lotnictwa USA wymierzonej w przemysł paliw syntetycznych III Rzeszy. O tej operacji opowiada wystawa „Białe Gwiazdy nad Polską” otwarta na terenie zabytkowego Fortu I w Twierdzy Toruń.

Wielgus, kurator wystawy, tłumaczy, że podczas II wojny Niemcy nie mieli dostępu do naturalnych źródeł ropy naftowej, zbudowali więc kompleks zakładów produkujących benzynę syntetyczną z węgla. Te obiekty przemysłowe wzięli na cel alianccy lotnicy, przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych. Główna bitwa o paliwo toczyła się m.in. nad ziemiami polskimi od lipca do grudnia 1944 roku, choć bombardowania prowadzone były także w innym okresie.

Nad obecnymi północnymi terenami naszego kraju działały głównie siły 8 Armii Powietrznej USAAF startujące z terenów Wielkiej Brytanii. Alianccy lotnicy przeprowadzili m.in. serię nalotów na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Operacja była efektem akcji wywiadowczej Armii Krajowej pod kryptonimem „Synteza” i doprowadziła do ograniczenia produkcji, a później zniszczenia fabryki.

Z kolei lotnicy amerykańskiej 15 Armii Powietrznej operujący z baz we Włoszech bombardowali tereny na południu Polski, w tym np. rafinerie w Blachowni, Kędzierzynie, Zdzieszowicach czy Trzebini. W nalotach brały udział setki bombowców: „latające fortece” Boeing B-17 oraz B-24 Liberator.

W sumie 15 USAAF zrzuciła ponad 300 tys. ton bomb na cele w Europie Środkowej, m.in. w Niemczech, Austrii, na Słowacji i w okupowanej Polsce. – Podczas tych misji nad obecnymi terenami polskimi zostało zestrzelonych lub musiało przymusowo lądować ok. 100 maszyn USA, a co najmniej 1000 lotników poległo, trafiło do niemieckiej niewoli, zaginęło lub znalazło schronienie wśród partyzantów – wylicza Wielgus. Dodaje, że powietrzna operacja miała duże znaczenie dla skrócenia wojny. W efekcie zniszczeń produkcja benzyny na potrzeby niemieckich wojsk spadła o połowę. Mimo to ta historia jest mało znana. – Stąd nasza wystawa – dodaje Wielgus.

Na ekspozycję składają się unikatowe zdjęcia amerykańskich samolotów podczas nalotów i bombardowań. Wiele z nich pochodzi ze zbiorów Narodowego Muzeum Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w Dayton. – Pokazujemy także fotografie zrobione w czasie wojny lub po jej zakończeniu maszynom, które rozbiły się na terenie Polski oraz zdjęcia upamiętnień miejsc katastrof – opowiada Anna Lamers z Centrum Kulturalno-Historycznego „Fort I”, kuratorka wystawy.

Takie upamiętnienie istnieje np. w Ochotnicy Górnej w Gorcach, gdzie w grudniu 1944 roku rozbił się amerykański bombowiec. Lotnicy wyskoczyli na spadochronach. Wszystkimi, oprócz dowódcy por. Williama J. Beimbrinka, którego nie udało się odnaleźć, zaopiekowali się polscy partyzanci.

Wystawa powstała dzięki współpracy kilku ośrodków i instytucji: Centrum Kulturalno-Historycznego „Fort I”, Fundacji „Forteczne Dziedzictwo w Toruniu”, a także Wiejskiego Ośrodka Kultury w Ochotnicy Górnej, skąd pochodzi część materiałów o amerykańskich samolotach, zestrzelonych nad Podhalem, Centrum Kultury Podgórza w Krakowie, które zbiera informacje o lądowaniu maszyny „Candie” koło krakowskiego Fortu 52 „Borek” oraz Grupy Badawczej Aircraft Missing in Action Project/Poland (AMIAP) dokumentującej losy zaginionych alianckich maszyn i załóg. – Merytorycznego wsparcia udzieliły nam Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie i Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP – dodaje Wielgus.

Wystawę można oglądać przez najbliższe pół roku. Towarzyszy jej prezentacja biogramów amerykańskich żołnierzy polskiego pochodzenia.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: aviation-images.com/Mary Evans Picture Library/East News, Krzysztof Wielgus

dodaj komentarz

komentarze


„Niedźwiadek” na czele AK
 
Rehabilitacja poprzez sport
Rekord w „Akcji Serce”
Wigilia ‘44 – smutek i nadzieja w czasach mroku
Fiasko misji tajnych służb
Jeniecka pamięć – zapomniany palimpsest wojny
Cele polskiej armii i wnioski z wojny na Ukrainie
Wyścig na pływalni i lodzie o miejsca na podium mistrzostw kraju
Chirurg za konsolą
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Nowa ustawa o obronie cywilnej już gotowa
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Zmiana warty w PKW Liban
21 grudnia upamiętniamy żołnierzy poległych na zagranicznych misjach
Prawo do poprawki, rezerwiści odzyskają pieniądze
Ustawa o zwiększeniu produkcji amunicji przyjęta
Wstępna gotowość operacyjna elementów Wisły
Druga Gala Sportu Dowództwa Generalnego
Miliardy dla polskiej zbrojeniówki
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Srebro na krótkim torze reprezentanta braniewskiej brygady
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Świąteczne spotkanie w POLLOGHUB
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Ochrona artylerii rakietowej
Wybiła godzina zemsty
Miliardowy kontrakt na broń strzelecką
Ciało może o wiele więcej, niż myśli głowa
Posłowie o modernizacji armii
Kosmiczny zakup Agencji Uzbrojenia
Więcej powołań do DZSW
Kluczowa rola Polaków
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Kluczowy partner
„Nie strzela się w plecy!”. Krwawa bałkańska epopeja polskiego czetnika
W obronie Tobruku, Grobowca Szejka i na pustynnych patrolach
Ryngrafy za „Feniksa”
Olimp w Paryżu
Sukces za sukcesem sportowców CWZS-u
Polskie Pioruny bronią Estonii
W Toruniu szkolą na międzynarodowym poziomie
Opłatek z premierem i ministrem obrony narodowej
Nowe łóżka dla szpitala w Libanie
Rosomaki i Piranie
Łączy nas miłość do Wojska Polskiego
Polska i Kanada wkrótce podpiszą umowę o współpracy na lata 2025–2026
Podchorążowie lepsi od oficerów
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Opłatek z żołnierzami PKW Rumunia
Estonia: centrum innowacji podwójnego zastosowania
Awanse dla medalistów
Zimowe wyzwanie dla ratowników
W hołdzie pamięci dla poległych na misjach
W drodze na szczyt
Podziękowania dla żołnierzy reprezentujących w sporcie lubuską dywizję
Olympus in Paris
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Świąteczne spotkanie pod znakiem „Feniksa”
Wiązką w przeciwnika
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Poznaliśmy laureatów konkursu na najlepsze drony
Czworonożny żandarm w Paryżu
Wkrótce korzystne zmiany dla małżonków-żołnierzy
Zrobić formę przed Kanadą
Świadczenie motywacyjne także dla niezawodowców

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO