moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Białe gwiazdy nad Polską

Nad okupowanym ziemiami polskimi podczas II wojny światowej operowało tysiące amerykańskich samolotów. Ich załogi bombardowały zakłady paliwowe III Rzeszy, aby zatrzymać niemiecką machinę wojenną. Operacja miała duże znaczenie dla skrócenia wojny. O tym mało znanym rozdziale historii przypomina wystawa w toruńskim Forcie I.

– To była największa i najważniejsza kampania powietrzna prowadzona nad ziemiami polskimi w czasie II wojny światowej – mówi Krzysztof Wielgus z Politechniki Krakowskiej o ofensywie bombowej lotnictwa USA wymierzonej w przemysł paliw syntetycznych III Rzeszy. O tej operacji opowiada wystawa „Białe Gwiazdy nad Polską” otwarta na terenie zabytkowego Fortu I w Twierdzy Toruń.

Wielgus, kurator wystawy, tłumaczy, że podczas II wojny Niemcy nie mieli dostępu do naturalnych źródeł ropy naftowej, zbudowali więc kompleks zakładów produkujących benzynę syntetyczną z węgla. Te obiekty przemysłowe wzięli na cel alianccy lotnicy, przede wszystkim ze Stanów Zjednoczonych. Główna bitwa o paliwo toczyła się m.in. nad ziemiami polskimi od lipca do grudnia 1944 roku, choć bombardowania prowadzone były także w innym okresie.

Nad obecnymi północnymi terenami naszego kraju działały głównie siły 8 Armii Powietrznej USAAF startujące z terenów Wielkiej Brytanii. Alianccy lotnicy przeprowadzili m.in. serię nalotów na fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Operacja była efektem akcji wywiadowczej Armii Krajowej pod kryptonimem „Synteza” i doprowadziła do ograniczenia produkcji, a później zniszczenia fabryki.

Z kolei lotnicy amerykańskiej 15 Armii Powietrznej operujący z baz we Włoszech bombardowali tereny na południu Polski, w tym np. rafinerie w Blachowni, Kędzierzynie, Zdzieszowicach czy Trzebini. W nalotach brały udział setki bombowców: „latające fortece” Boeing B-17 oraz B-24 Liberator.

W sumie 15 USAAF zrzuciła ponad 300 tys. ton bomb na cele w Europie Środkowej, m.in. w Niemczech, Austrii, na Słowacji i w okupowanej Polsce. – Podczas tych misji nad obecnymi terenami polskimi zostało zestrzelonych lub musiało przymusowo lądować ok. 100 maszyn USA, a co najmniej 1000 lotników poległo, trafiło do niemieckiej niewoli, zaginęło lub znalazło schronienie wśród partyzantów – wylicza Wielgus. Dodaje, że powietrzna operacja miała duże znaczenie dla skrócenia wojny. W efekcie zniszczeń produkcja benzyny na potrzeby niemieckich wojsk spadła o połowę. Mimo to ta historia jest mało znana. – Stąd nasza wystawa – dodaje Wielgus.

Na ekspozycję składają się unikatowe zdjęcia amerykańskich samolotów podczas nalotów i bombardowań. Wiele z nich pochodzi ze zbiorów Narodowego Muzeum Sił Powietrznych Stanów Zjednoczonych w Dayton. – Pokazujemy także fotografie zrobione w czasie wojny lub po jej zakończeniu maszynom, które rozbiły się na terenie Polski oraz zdjęcia upamiętnień miejsc katastrof – opowiada Anna Lamers z Centrum Kulturalno-Historycznego „Fort I”, kuratorka wystawy.

Takie upamiętnienie istnieje np. w Ochotnicy Górnej w Gorcach, gdzie w grudniu 1944 roku rozbił się amerykański bombowiec. Lotnicy wyskoczyli na spadochronach. Wszystkimi, oprócz dowódcy por. Williama J. Beimbrinka, którego nie udało się odnaleźć, zaopiekowali się polscy partyzanci.

Wystawa powstała dzięki współpracy kilku ośrodków i instytucji: Centrum Kulturalno-Historycznego „Fort I”, Fundacji „Forteczne Dziedzictwo w Toruniu”, a także Wiejskiego Ośrodka Kultury w Ochotnicy Górnej, skąd pochodzi część materiałów o amerykańskich samolotach, zestrzelonych nad Podhalem, Centrum Kultury Podgórza w Krakowie, które zbiera informacje o lądowaniu maszyny „Candie” koło krakowskiego Fortu 52 „Borek” oraz Grupy Badawczej Aircraft Missing in Action Project/Poland (AMIAP) dokumentującej losy zaginionych alianckich maszyn i załóg. – Merytorycznego wsparcia udzieliły nam Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie i Stowarzyszenia Seniorów Lotnictwa Wojskowego RP – dodaje Wielgus.

Wystawę można oglądać przez najbliższe pół roku. Towarzyszy jej prezentacja biogramów amerykańskich żołnierzy polskiego pochodzenia.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: aviation-images.com/Mary Evans Picture Library/East News, Krzysztof Wielgus

dodaj komentarz

komentarze


Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
 
Olimp gotowy na igrzyska!
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
Sejm podziękował za służbę na granicy
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Hala do budowy Mieczników na finiszu
Operacja „Wschodnia zorza”
Spadochroniarze na warcie w UE
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
Za zdrowie utracone na służbie
Jaki będzie czołg przyszłości?
Prezydent Zełenski w Warszawie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Medycy na poligonie
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
Londyn o „Tarczy Wschód”
„Armia mistrzów” – sporty walki
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Terytorialsi w gotowości do pomocy
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
Posłowie o efektach szczytu NATO
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
Partyzanci z republiki
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu
„Operacja borelioza”
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
Włoski Centauro na paryskim salonie
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
Pioruny dla sojuszników
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
Nie wierzę panu, mister Karski!
Silniejsza obecność sojuszników z USA
„Armia mistrzów” – sporty wodne
Feniks – następca Mangusty?
Formoza. Za kulisami
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
The Suwałki Gap in the Game
International Test
Roczny dyżur spadochroniarzy
Jak usprawnić działania służb na granicy
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
Z parlamentu do wojska
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Na ratunek… komandos
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Posłowie wybrali patronów 2025 roku
Most III, czyli lot z V2

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO