moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Operacja „Synteza”, czyli bomby nad Policami

80 lat temu alianckie samoloty zbombardowały niemiecką fabrykę benzyny syntetycznej w Policach. Rozpoczęła się druga fala nalotów na te zakłady, będące strategicznym zapleczem armii III Rzeszy. Naloty były możliwe dzięki operacji „Synteza” wywiadu Armii Krajowej. Seria bombardowań prowadzonych do marca 1945 roku doprowadziła do zniszczenia fabryki.

Zdjęcie z budowy zakładów uwodornienia Pölitz opublikowane w „Völkischer Observer” z 15 sierpnia 1939 r.

Zbrojąca się przed II wojną światową III Rzesza cierpiała na brak dostępu do źródeł ropy naftowej. Dlatego opracowała metodę upłynniania węgla i produkcji z niego paliw płynnych. W 1936 roku powstała w Niemczech pierwsza fabryka benzyny syntetycznej. Paliwo przeznaczone było przede wszystkim na potrzeby armii: lotnictwa, okrętów i czołgów.

Jednym z największych zakładów produkujących syntetyczne paliwo była fabryka Hydrierwerke Pölitz wzniesiona w Policach koło Szczecina, leżących wówczas na terenie III Rzeszy. Budowa kombinatu rozpoczęta w 1937 roku pochłonęła ponad 2 mld marek. – Dla Niemców był to strategiczny obiekt – mówi dr Mariusz Nowicki, historyk zajmujący się dziejami Armii Krajowej. Jak podaje, w czasach największego rozwoju fabryka produkowała 15 procent paliw syntetycznych używanych przez Niemców. Taka wydajność kombinatu była możliwa m.in. dzięki niewolniczej pracy przymusowych robotników z okupowanych krajów. Przez cały okres II wojny światowej pracowało w fabryce 30 tys. osób, a 13 tys. z nich, głównie Polaków, zmarło podczas robót z chorób, wycieńczenia lub zostało zabitych przez strażników.

Fabryka była strategicznym celem dla aliantów, dlatego została przez nich zbombardowana już jesienią 1940 roku. – Niestety naloty nie przyniosły większych rezultatów, a Niemcy wzmocnili ochronę zakładów, budując schrony i zapory balonowe – wyjaśnia historyk.

Aby dokładnie zlokalizować fabrykę i zdobyć więcej informacji o jej funkcjonowaniu, zaplanowano operację wywiadu AK pod kryptonimem „Synteza”. Akcję przeprowadzono w ramach podporządkowanej Oddziałowi II Komendy Głównej AK sieci wywiadu „Lombard” i jej pomorskiej ekspozytury „Bałtyk”, na czele której stał ppor. Bernard Kaczmarek „Wrzos”. Organizatorem operacji był Aleksy Jendryczka „Pomorski”, udział w niej brali także m.in. Edmund Czarnowski, Apolinary Łagiewski, Augustyn Träger, Leon Sowiński, Adam Sobolewski i Alfons Warszczyński. – Wywiadowcy AK prowadzili obserwację fabryki, korzystali z informacji okolicznych mieszkańców, nawiązali kontakt z polskimi robotnikami przymusowymi, a nawet wprowadzili na teren zakładu agenta – wylicza dr Nowicki. Dzięki tym zabiegom akowcy zdobyli szczegółowe plany fabryki i informacje o jej produkcji. Te dane dostarczono brytyjskiemu wywiadowi, co umożliwiło lotnictwu alianckiemu przeprowadzenie w latach 1944–1945 szeregu coraz dokładniejszych nalotów na zakłady w Policach.

Zdjęcie lotnicze zbombardowanych zakładów uwodorniania w Pölitz w 1945 roku.

Pierwsze bombardowanie z drugiej fali alianckich nalotów rozpoczęło się 20 kwietnia 1944 roku. Potem alianci zrzucali bomby na Hydrierwerke Pölitz jeszcze kilkukrotnie, m.in. 13 stycznia 1945 roku w ciągu 14 minut na fabrykę spadło 1600 bomb z 250 samolotów. Naloty doprowadziły do ograniczenia produkcji, ale fabryka zakończyła działalność dopiero 8 marca 1945 roku po ostatnim, jedenastym nalocie, w którym brali udział polscy lotnicy z 300 Dywizjonu Bombowego Ziemi Mazowieckiej.

Niestety po zniszczeniu zakładów w Policach Gestapo wpadło na trop akowców i rozbiło polską siatkę wywiadowczą. Aresztowano większość uczestników operacji. – Podczas doraźnych procesów w Berlinie wydano wyroki śmierci na Jendryczkę, Sowińskiego, Sobolewskiego i Warszczyńskiego – podaje dr Nowicki. Stracono ich pod koniec kwietnia 1945 roku, kilkanaście dni przed zakończeniem II wojny światowej.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Pancerni z Braniewa i ich Czarne Pantery
 
Wojskowe emerytury w górę
Strzelanie w Orzyszu, czyli Leopardy w akcji
Mieliśmy rok rekordowych podwyżek. Czy będzie powtórka?
Zasady doręczania powołań – co się zmieniło?
Sojusz na niepewne czasy
Niezawiniona śmierć niezłomnego gen. Fieldorfa
Pokój w Ukrainie bliżej? Amerykanie są dobrej myśli
Pilnujemy bezpieczeństwa na Bałtyku
Polskie holowniki dla szwedzkiego wojska
„Aleo Mout”, czyli odzyskać miasto
Wicepremier Kosiniak-Kamysz na spotkaniu z samorządowcami
Medalowy weekend reprezentantów Wojska Polskiego
Adam Małysz i Sebastian Chmara o współpracy z wojskiem
Polska i Litwa – łączy nas bezpieczeństwo
WOT uczy się wspinaczki od kpr. Mirosław
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Nowe odkrycia na Westerplatte
Podziękowania dla niezwyciężonych
Nowy inspektorat w Dowództwie Generalnym
Niewiadów na amunicyjnym szlaku
Zginęli, bo walczyli o wolną Polskę
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Budynki jak z klocków
Przerwany lot „Orlika”
Pod polskim dowództwem
Szwedzkie Gripeny włączą się w ochronę sojuszników
Szachownica dla F-35 w nowej odsłonie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Misje w pigułce
Czas przełomu
Potrzeba wsparcia i dialogu
Pierwsze drony MALE w Wojsku Polskim
1 Brygada Pancerna zdobywa teren zurbanizowany
AMW rozwija się
Czas na armię rezerwistów
UBM trafi do Jarocina
„Feniks” w Niedźwiedzicy
Trio na medal
Wojsko zaprasza na poligon
Walka w półcieniu
Różne oblicza Warmate’a
„Ostatnia szarża”, czyli ułani kończą w wielkim stylu
„Baltic Sentry” na polskich wodach
30 mld zł z KPO na wydatki na obronność
Pierwszy szwedzki okręt w natowskim zespole
Inżynierowie od UBM
Szefowie obrony debatowali w Paryżu
Polski rząd z dyplomatyczną ofensywą
Wicepremier Kosiniak-Kamysz na spotkaniu ministrów obrony E5
Hugin, podpora Kormorana
Premier Tusk: Zaczynamy wyścig o bezpieczeństwo
Waszyngton mówi Moskwie „sprawdzam”. Co zrobi Władimir Putin?
Szer. rez. Jakub Szymański mistrzem Europy
Kłopotliwe pamiątki na morskim dnie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Panczeniści nie zawiedli
Nowa brygada na horyzoncie
Szybkość reakcji i bezpieczeństwo to podstawa
Fabryki schronów wzmocnią „Tarczę Wschód”
Foch stawia warunki
Prezydent Duda z wizytą w NATO
Zmiana warty na Sycylii
Inwestycja MON-u szansą dla lokalnej społeczności
Transport 12 czołgów K2 w Polsce
Zapiski z „Dzika” – unikat w Muzeum MW

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO