Józef Piłsudski chciał budować nowoczesną armię w oparciu o wojska samochodowe, radiotechnikę czy pojazdy pancerne. Marszałek był też twórcą nowatorskich koncepcji militarnych np. strategii pełnego powietrza zrywającej z dominującą podczas I wojny strategią okopów. O innowacyjnych rozwiązaniach Piłsudskiego mówili uczestnicy spotkania w Centralnej Bibliotece Wojskowej.
Marszałek Józef Piłsudski idzie na czele grupy oficerów. Fot. NAC
– Józef Piłsudski nie był niepoprawnym romantykiem, dla którego liczyły się tylko „konik i szabelka”, ale tworzył nowe rozwiązania. Przykładem są chociażby zagony pancerno-motorowe, które wprowadził do boju po raz pierwszy podczas wojny polsko-bolszewickiej – mówiła Małgorzata Gosiewska, wicemarszałek Sejmu, podczas debaty o nowatorskich koncepcjach militarnych Piłsudskiego. Spotkanie odbyło się we wtorek z inicjatywy Centralnej Biblioteki Wojskowej w Warszawie oraz Urzędu do Spraw Kombatantów i Osób Represjonowanych z okazji imienin Marszałka, twórcy i patrona głównej książnicy wojskowej.
Przykłady nowoczesnych rozwiązań wprowadzonych do wojska dzięki Piłsudskiemu podawał dr Jan Tarczyński, dyrektor CBW. – Marszałek doceniał znaczenie motoryzacji i to właśnie Piłsudskiemu zawdzięczamy jej rozwój w Polsce międzywojennej – podkreślił szef CBW. – W latach 1919 i 1920 Piłsudski poprowadził do ataku wojska konne i piesze na podwodach razem z kolumnami samochodów ciężarowych i pancernych – wyliczał dr Tarczyński. Nowością zastosowaną przez Piłsudskiego w walce o niepodległość Polski było odejście od systemu okopowego z czasów I wojny światowej właśnie na rzecz działań nazywanych przez marszałka strategią pełnego powietrza. Polegała ona na błyskawicznym przerzucaniu sił na duże odległości i na atakach wyprzedzających. Była całkowitym zaprzeczeniem dominującej w czasie I wojny strategii okopów.
Szerzej mówił o tym prof. Grzegorz Nowik, zastępca dyrektora Muzeum Józefa Piłsudskiego w Sulejówku. Historyk pracuje w zespole badawczym publikującym polskie dokumenty operacyjne i strategiczne dotyczące wojny 1920 roku. – Te dokumenty są świadectwem, że Piłsudski, choć nie był zawodowym wojskowym i zasady sztuki wojennej wypracował na polu walki, wszystkie operacje planował bardzo szczegółowo – zaznaczył prof. Nowik.
Profesor Nowik jako przykład strategii pełnego powietrza podał m.in. manewr na Żytomierz z kwietnia 1920 roku, kiedy pułk piechoty przemieszczono na front na samochodach ciężarowych. – To była absolutna nowość, nikt tego wcześniej nie robił – zaznaczył historyk. Innym przykładem nowatorskiego podejścia Piłsudskiego było dowodzenie kontrofensywą znad Wieprza w 1920 roku przy pomocy radiostacji z samochodów, które podążały za frontem.
Jak wyjaśniał prof. Nowik legenda, iż dla Piłsudskiego liczyła się tylko kawaleria, podtrzymywana była w PRL-u, aby zdyskredytować Marszałka jako wojskowego. – A tak naprawdę najważniejsze były dla niego nowoczesne rozwiązania: wojska samochodowe, transport motorowy, radiotechnika, samochody pancerne. Wyprzedzał w tym współczesnych o dwie dekady, a jego manewry studiowano w szkole wojskowej West Point w USA – opowiadał historyk.
Z kolei Jan Józef Kasprzyk, szef UdSKiOR, przypomniał, że Piłsudski ukształtował i wychował wiele pokoleń Polaków. Marszałek wyznaczał też cele, które początkowo mogły się wydać nierealne. – Tak jak w 1914 roku, kiedy wyruszył z grupą 167 strzelców z krakowskich Olendrów przeciwko wielotysięcznej armii rosyjskiej – mówił szef Urzędu. Dodał także, że Marszałek chciał Polski silnej i wzbudzającej respekt u wrogów.
Podczas spotkania dr Tarczyński opowiedział także o samochodzie Cadillac 355D, który Marszałek otrzymał w marcu 1935 roku z okazji imienin. Auto było lekko opancerzone, miało kuloodporne szyby, a w drzwiach blachy pancerne. Niestety, mocno schorowany już Piłsudski odbył nim tylko 2–3 przejazdy. Potem auta używał gen. Edward Rydz-Śmigły jako Generalny Inspektor Sił Zbrojnych i Naczelny Wódz. Po II wojnie samochód przejęło Ministerstwo Bezpieczeństwa Publicznego. – Po 1956 roku Cadillac bez silnika, osprzętu i wyposażenia trafił do Muzeum Techniki w Warszawie – opowiadał dyrektor CBW. Auto zostało odrestaurowane pod kierunkiem dr. Tarczyńskiego i 11 listopada 2014 roku wzięło udział w paradzie z okazji Święta Niepodległości.
Elementem uroczystości w CBW było także wręczenie medali przyznanych przez dr. Tarczyńskiego, ministra Kasprzyka i Józefa Melaka, wiceprezesa Związku Piłsudczyków RP. Spotkanie zakończyła projekcja filmu dokumentalnego „Nie tylko koń i szabla”, goście zapoznali się także z wystawą „Najciekawsze nabytki CBW 2019-2021”.
autor zdjęć: NAC, UdsKiOR, Anna Dąbrowska
komentarze