Ustawa o obronie ojczyzny wprowadza wiele nowych rozwiązań, dlatego MON uruchomiło cykl szkoleń kaskadowych w jednostkach, by wszyscy żołnierze mieli pełną wiedzę na temat zmienionych przepisów. Na naszych łamach regularnie publikujemy odpowiedzi na najczęściej zadawane pytania. Udzielają ich eksperci z Ministerstwa Obrony Narodowej.

Żołnierz DZSW zwolnił się z części specjalistycznej na swój wniosek. Służył ponad 30 dni i nabył prawo do 2 dni urlopu wypoczynkowego. Jako żołnierzowi niezawodowemu nie przysługuje mu ekwiwalent za niewykorzystany urlop wypoczynkowy. Czy poza stwierdzeniem zwolnienia z odbywania DZSW w rozkazie dziennym wystawia się mu dodatkowo jakiekolwiek dokumenty, tj. świadectwo służby, zaświadczenia lub inne, potwierdzające fakt nabytych uprawnień i wysługi?

Zaświadczenie potwierdzające odbycie DZSW w określonym wymiarze czasu oraz dodatkowo dokumentujące nabyte uprawnienia, uzyskane odznaczenia, nagrody itp. (obok wpisu i stempla w książeczce wojskowej) byłoby przydatne np. w wypadku wliczania okresu odbywania dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej do okresu zatrudnienia w rozumieniu przepisów prawa pracy (art. 149 ust. 2 ustawy). Żołnierz, jeżeli uzna, że chce mieć takie zaświadczenie, powinien zwrócić się z prośbą do organu kadrowego jednostki wojskowej, z której jest zwalniany, o jego sporządzenie.

Czy żołnierzowi DZSW przysługuje dzień wolny za służbę dyżurną w weekend?

Zarówno ustawa z 11 marca 2022 roku o obronie ojczyzny, jak i rozporządzenie ministra obrony narodowej z 18 maja 2022 roku w sprawie dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, które reguluje m.in. kwestię sposobu odbywania tej służby, nie odnoszą się do czasu służby żołnierzy pełniących dobrowolną zasadniczą służbę wojskową i nie przewidują możliwości udzielania dni wolnych za pełnioną służbę dyżurną.

Do żołnierzy niezawodowych odnosi się jedynie rozporządzenie ministra obrony narodowej z 26 maja 2022 roku w sprawie urlopów żołnierzy niebędących żołnierzami zawodowymi. Ono jednak także, poza kwestią urlopów, nie zawiera regulacji dotyczących dodatkowych dni wolnych dla żołnierzy DZSW.

Przepisy regulujące kwestię dni wolnych za pełnione służby dyżurne znajdują się w § 9 rozporządzenia ministra obrony narodowej z 26 czerwca 2008 roku w sprawie czasu służby żołnierzy zawodowych (Dz.U. z 2019 roku, poz. 1044 ze zm.) i dotyczą wyłącznie żołnierzy zawodowych.

W latach 2006–2008 byłem funkcjonariuszem CBA. 23 marca 2022 roku zostałem powołany do zawodowej służby wojskowej. Czy obowiązują mnie „stare” przepisy emerytalne, czy aby uzyskać „wojskową” emeryturę muszę przesłużyć w wojsku 25 lat?

Zasady przyznawania emerytury wojskowej dla żołnierzy powołanych do zawodowej służby wojskowej po raz pierwszy lub służby kandydackiej po 31 grudnia 2012 roku zostały określone w rozdziale 1a ustawy z 10 grudnia 1993 roku o zaopatrzeniu emerytalnym żołnierzy zawodowych oraz ich rodzin.

Zgodnie z art. 18b cytowanej ustawy tej grupie żołnierzy zawodowych emerytura wojskowa przysługuje w sytuacji posiadania w dniu zwolnienia co najmniej 25 lat służby wojskowej w Wojsku Polskim.
W myśl art. 18a ust. 2 cytowanej ustawy tych regulacji nie stosuje się do żołnierza:
1) pełniącego służbę kandydacką 1 stycznia 2013 roku, w przypadku powołania do zawodowej służby wojskowej bezpośrednio po ukończeniu służby kandydackiej;
2) powołanego do zawodowej służby wojskowej po 31 grudnia 2012 roku, jeżeli przed tym powołaniem pełnił służbę w Policji, Urzędzie Ochrony Państwa, Agencji Bezpieczeństwa Wewnętrznego, Agencji Wywiadu, Służbie Kontrwywiadu Wojskowego, Służbie Wywiadu Wojskowego, Centralnym Biurze Antykorupcyjnym, Straży Granicznej, Biurze Ochrony Rządu, Państwowej Straży Pożarnej lub Służbie Więziennej, do której został powołany przed 1 stycznia 2013 roku.

Czy w świetle postanowień rozporządzenia ministra obrony narodowej z 5 sierpnia 2022 roku w sprawie dodatku za pracowniczy przydział mobilizacyjny przysługującego pracownikowi resortu obrony narodowej przedmiotowy dodatek przysługuje pracownikom, którym został nadany taki przydział, ale którzy: przebywają kilka miesięcy na urlopie bezpłatnym, mają udzielony urlop wychowawczy (nawet rok lub dłużej), przebywają na zwolnieniu lekarskim (nawet kilka miesięcy), pobierają świadczenie rehabilitacyjne?

Dodatek przysługuje każdej osobie, która spełnia łącznie warunek pozostawania w zatrudnieniu w resorcie obrony narodowej i posiadania nadanego pracowniczego przydziału mobilizacyjnego. Pozostawanie w zatrudnieniu nie jest tożsame ze świadczeniem pracy. Pracownik, mimo że nie wykonuje pracy, pozostaje w dalszym ciągu w zatrudnieniu. Podkreślić należy, że zaistnienie wskazanych sytuacji nie wpływa na obowiązki wynikające z nadanego pracowniczego przydziału mobilizacyjnego.

Jak wyglądają kwestie wypłaty równoważnika pieniężnego dla żołnierza dobrowolnej zasadniczej służby wojskowej, który przebywając na przepustce, uda się do lekarza i otrzyma zwolnienie lekarskie? Czy w takiej sytuacji okres nieobecności należy traktować jako przepustkę (żołnierz będzie miał wystawioną przepustkę przez komendanta garnizonu na okres zwolnienia lekarskiego) i wypłacić żołnierzowi równoważnik pieniężny? Czy jednak należy zaprzestać wypłaty równoważnika pieniężnego, ponieważ w rozporządzeniu brak jednoznacznej przesłanki, jakoby przebywanie żołnierza na zwolnieniu lekarskim uprawniało do nabycia równoważnika pieniężnego?

Rozporządzenie ministra obrony narodowej z 13 maja 2022 roku w sprawie umundurowania i wyżywienia oraz innych należności wydawanych żołnierzom niebędącym żołnierzami zawodowymi (§ 47 pkt 3) mówi, że równoważnik pieniężny przysługuje żołnierzowi w przypadku przebywania na całodobowej przepustce lub urlopie – w wysokości równej wartości pieniężnej przysługującej normy wyżywienia.

W myśl regulacji Regulaminu Ogólnego Sił Zbrojnych RP zaś komendant garnizonu ma prawo i obowiązek przedłużać w razie potrzeby terminy ważności dokumentów podróży (do 5 dni lub na okres zwolnienia lekarskiego), w tym i przepustek. Nie ma więc przesłanek formalnoprawnych, aby pozbawić żołnierza, który będąc na zwolnieniu lekarskim, ma przedłużoną przepustkę, prawa do równoważnika pieniężnego.

Ćwiczenie wojskowe odbywa się w terenie przygodnym, tj. poza miejscem stałej dyslokacji pododdziału, ale w ramach wydzielonego terenu wojskowego używanego do prowadzenia ćwiczeń i szkoleń, z obiektami infrastruktury stacjonarnej lub polowej. Teren ten nie jest jednak ośrodkiem poligonowym. Czy w takiej sytuacji dopuszczalne jest przyznanie tzw. dodatku poligonowego żołnierzom zawodowym odbywającym ćwiczenia i szkolenia trwające powyżej 24 godzin?

Jeżeli ćwiczenie lub szkolenie poligonowe realizowane jest poza miejscowością stałej dyslokacji jednostki wojskowej, to żołnierze w nim uczestniczący są uprawnieni – na podstawie § 10 ust. 4 pkt 1 rozporządzenia MON-u z 6 lipca 2022 roku w sprawie należności pieniężnych żołnierzy zawodowych za przeniesienia, przesiedlenia i podróże służbowe – do otrzymania diety z tytułu podróży służbowej (czyli tzw. dodatku poligonowego). Ćwiczenie lub szkolenie poligonowe musi być w takiej sytuacji realizowane poza miejscowością stałej dyslokacji jednostki wojskowej, albowiem warunkiem koniecznym jest bycie w podróży służbowej, celem udziału w ćwiczeniu lub szkoleniu poligonowym.

Nie ma tu znaczenia, czy ćwiczenie lub szkolenie odbywa się na terenie poligonu, czy też terenu przygodnego. Dieta przysługuje – zgodnie z przywołanym wyżej § 10 ust. 4 rozporządzenia MON-u – za czas krajowej podróży służbowej odbywanej w celu uczestniczenia w ćwiczeniach i szkoleniach poligonowych. Przepis ten nie wskazuje, aby ćwiczenie i szkolenie miało się odbywać na terenie poligonu.

Uprawnienie do należności za ćwiczenia i szkolenia zostało opisane powyżej, niemniej jednak należy potwierdzić, że prawo do diety żołnierzy odbywających to samo ćwiczenie będzie się różnić w zależności od tego, czy odbywają je oni poza miejscowością stałego stacjonowania jednostki wojskowej (będą wówczas w podróży służbowej celem uczestnictwa w ćwiczeniach i szkoleniach poligonowych), czy też na terenie jednostki (w tym przypadku nie będą w podróży służbowej i dieta im nie będzie przysługiwać).

Należy też podkreślić, że za czas odbywania ćwiczeń i szkoleń nie przysługują tzw. nadgodziny – zgodnie z art. 275 ust. 4 ustawy o obronie ojczyzny. Nie ma tu znaczenia, czy są to ćwiczenia i szkolenia – poligonowe, z wojskami, dowódczo-sztabowe, szkieletowe, wspomagane komputerowo czy też jeszcze inne – na terenie jednostki, poza terenem jednostki, na poligonie czy też w terenie przygodnym.

Żołnierza zawodowego można zwolnić z zawodowej służby wojskowej na skutek upływu 12 miesięcy od dnia zaprzestania pełnienia służby, np. z powodu zwolnienia lekarskiego. Czy ten okres 12 miesięcy przebywania na zwolnieniu lekarskim powinien być nieprzerwany? Czy sytuacja, kiedy są przerwy w zwolnieniu (zaznaczam weekendowe), mimo że dotyczą czasu wolnego od służby, wykluczają możliwość zastosowania tego artykułu wobec żołnierza przebywającego na długotrwałym zwolnieniu lekarskim?

Art. 228 ust. 1 pkt 11 ustawy o obronie ojczyzny mówi, że żołnierza zawodowego można zwolnić z zawodowej służby wojskowej wskutek upływu 12 miesięcy od dnia zaprzestania pełnienia służby z powodu choroby lub pobytu w szpitalu albo innym podmiocie leczniczym wykonującym działalność leczniczą w rodzaju stacjonarne i całodobowe świadczenia zdrowotne oraz niewystępowania przesłanek, o których mowa w art. 18 ustawy z 25 czerwca 1999 roku o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa. W przywołanym zapytaniu jest mowa o ciągłym okresie 12 miesięcy. Nie przewiduje się odejmowania od tego okresu weekendów i innych dni będących czasem wolnym od służby. Okres zwolnienia lekarskiego obejmuje więc przedział czasu, nie przyjmując wyłączeń weekendów.