Nasi sojusznicy z NATO, Stany Zjednoczone, Wielka Brytania oraz Niemcy, mają swoje programy modernizacji 155 mm samobieżnych armatohaubic. Amerykanie Paladinów, Niemcy PzH 2000, Anglicy zaś chcą zastąpić AS-90 Braveheart nowym sprzętem. Polska powinna uważnie się przyglądać tym pracom i ich efektom. Choć nasze Kraby dopiero rozpoczynają służbę, ich wieże to konstrukcje sprzed 20 lat, dlatego Ministerstwo Obrony Narodowej za 10 – 15 lat będzie musiało poważnie rozważyć ich modernizację. Warto więc wiedzieć wcześniej, w jakim kierunku poszły siły zbrojne wyposażone w podobne rozwiązania. Czy postanowiły kupić nową broń – jak Brytyjczycy, czy może stopniowo ulepszać to, co mają – jak Amerykanie. Ich doświadczenia mogą być naprawdę cenne.
Prezentowane z dumą na narodowych defiladach 155 mm armatohaubice Krab robią na postronnych obserwatorach ogromne wrażenie. Trudno się dziwić – to potężna wielotonowa konstrukcja, która ma spore możliwości bojowe. Kraby potrafią w ciągu minuty wystrzelić sześć pocisków, a w trybie „szybkostrzelnym” – trzy w dziesięć sekund. Kiedy weźmie się pod uwagę, że maksymalna donośność Kraba to 40 kilometrów, jedno jest pewne: Tam gdzie uderzy, ziemia się zatrzęsie.
Nie będę ukrywał, że sam jestem zagorzałym fanem ciężkiej artylerii, a polski Krab jest jednym z moich ulubieńców. Owszem, mam świadomość, że jego historia to opowieść o 20 latach pracy badawczo-rozwojowej, która jak w soczewce pokazuje, że droga którą nowoczesne uzbrojenie trafia do Wojska Polskiego jest czasami (bo nie zawsze! – co chce bardzo mocno podkreślić) długa i skomplikowana. Na szczęście ta opowieść kończy się happy endem. Tylko czy aby na pewno to samo będę mógł powiedzieć za 10 lat?
Wiem, że mówienie o przyszłości Kraba w momencie, gdy nasza armia nie odebrała jeszcze wszystkich dywizjonowych modułów ogniowych tych dział, może budzić zdziwienie. Naprawdę jednak uważam, że właśnie teraz jest dobry czas, by zacząć się zastanawiać nad tym, co dalej. Zwłaszcza, że nasi sojusznicy nie zasypiają gruszek w popiele. Stany Zjednoczone, Wielka Brytania i Niemcy, realizują obecnie program modernizacji 155 mm samobieżnych armatohaubic. Amerykanie Paladinów, Anglicy AS-90 Braveheart, a Niemcy PzH 2000. Polska zdecydowanie powinna uważnie się przyglądać tym pracom i ich efektom.
Wieże naszych Krabów to licencyjne brytyjskie AS-90, czyli jakby nie patrzeć, są konstrukcją sprzed 20 lat. I choć nasze AHS-y dopiero wchodzą do służby, a żołnierze dopiero doskonalą się w ich używaniu, to za 10 – 15 lat Ministerstwo Obrony Narodowej będzie musiało poważnie rozważyć ich modernizację. Warto więc śledzić już teraz, w jakim kierunku poszły siły zbrojne, które mają w wyposażeniu podobne rozwiązania.
USA, UK i Niemcy musiały zdecydować, czy kupić nową broń – ten wariant wybrali Brytyjczycy, czy może stopniowo ulepszać to, co się ma – jak zdecydowali Amerykanie i Niemcy. W przypadku Polski niemal na pewno pójdziemy śladem US Army i naszych zachodnich sąsiadów, gdyż nie stać nas na zastąpienie Krabów zupełnie nową konstrukcją. Zresztą uważam, że gdyby Brytyjczycy skłaniali się ku konstrukcji gąsienicowej, postąpiliby podobnie. A tam jest tak, że miejscowy przemysł mocno lobbuje za rozwiązaniem kołowym (bo ma je już ma w ofercie – system Archer z BAE System). Miejscowa armia zaś skłania się zdecydowanie w tym kierunku, gdyż teraz udział AS-90 w misjach zagranicznych jest mocno utrudniony (nie można wysłać ich samolotem).
Amerykanie chcą ulepszać swoje Paladiny, tyle że stopniowo. Najpierw wymienią w nich podwozie – na konstrukcję od Bradleya (żeby była kompatybilna ze sprzętem brygad zmechanizowanych), elektronikę i automat ładowania. Kolejny pakiet modernizacji obejmie wymianę jednostki ogniowej – może nawet całej wieży – na konstrukcję z dłuższą lufą, która będzie nie tylko strzelać dalej, bo na około 80-90 kilometrów, ale także nowymi typami amunicji precyzyjnej, nad którymi pracuje przemysł zbrojeniowy.
Najmniej precyzyjne są plany Niemców. Wprawdzie nasi sąsiedzi zapowiadają, że proces ulepszania PzH 2000 (aby mogły one korzystać z nowoczesnej amunicji zwieszającej ich zasięg do 70 km) rozpocznie się w najbliższych latach, to na razie konkretów brak. I tu warto wrócić do Brytyjczyków. Ich plany są zdecydowanie zaawansowane, niedawno opublikowali wymagania techniczne dotyczące następców AS-90. I na ich podstawie można żartem (a może całkiem serio) powiedzieć, że powinni kupić naszego Kraba, który ma wszystkie ulepszenia, jakie chcą wprowadzić – czyli zasięg około 40 km, zdolność seryjnego strzelania, by pociski spadły na cel w tym samym momencie.
To może zawalczymy o ten kontrakt? Raczej nie. Realna ocena możliwości naszego przemysłu ściąga na ziemię. Huta Stalowa Wola musi się bowiem uporać najpierw z dostawami dla polskiej armii, aby mogła myśleć o podbojach zagranicznych rynków, które przecież chcą kupić nie kilka a kilkaset dział.
Dostawy Krabów do polskiej armii zakończą się w 2024 roku. Dla wielu osób oznacza to, że o ich modernizacji powinniśmy myśleć gdzieś około 2030 roku. Uważam, że to poważny błąd. Już teraz zbierajmy w tej kwestii wnioski i doświadczenia! A unowocześnianie dział mogłoby się zacząć już w 2025 roku, tak aby HSW nie utraciła ich zdolności produkcyjnych i ludzi, którzy przy budowie Kraba pracowali.
autor zdjęć: sierż. Patryk Cieliński/CC DORSZ
komentarze