Najczęściej spotykaną obelgą, jaką obrzucani są na internetowych forach nasi przebywający na misjach żołnierze, to „najemnik”. Zabawne jest to, że poza polskimi stronami nie spotkałem się z tym określeniem nigdzie indziej na świecie. Przeciwnicy wojny w Afganistanie z innych krajów raczej winią i obrzucają obelgami rządy, które wysłały tam żołnierzy, a nie samych żołnierzy – pisze Dawid Karbowiak, tłumacz, podróżnik, felietonista, pasjonat wojskowości, współpracownik portali poświęconych siłom specjalnym.
Ot, kolejna polska specjalność. Ale ja dziś nie o tym. Najemnik. Czy obiektywnie rzecz biorąc nasi misjonarze chociaż odrobinę podpadają pod to określenie? Czy „hejterzy" mają trochę racji, czy jak zwykle plotą androny? Otóż nie tylko plotą androny, ale i wykazują się elementarnym brakiem wiedzy na temat, który poruszają. Najemnik to ktoś, kto walczy dla obcego kraju za pieniądze. Podstawowymi warunkami bycia najemnikiem jest: dobrowolność służby oraz fakt pobierania od obcego rządu, organizacji czy osoby prywatnej żołdu.
Gdy rząd RP podjął decyzję o wysłaniu żołnierzy do Afganistanu Amerykanie zaoferowali się, że będą polski kontyngent współfinansować. Polski rząd stanowczo odmówił, co było chyba jedną z najmądrzejszych i najbardziej dalekowzrocznych decyzji, jakie podjęły władze w Warszawie przez cały czas trwania wojny afgańskiej. Dzięki tej decyzji polscy żołnierze walczący w Afganistanie są opłacani i finansowani z polskiego budżetu (co ma też swoje ujemne strony, ale o tym kiedy indziej). Tacy więc z nich najemnicy jak ze świnki morskiej ryba.
Nasi żołnierze najemnikami nie byli i nie są, ale nie oznacza to, że ta profesja istnieje tylko w książkach i filmach z Dolphem Lundgrenem. Słowo najemnik ma w obecnej nomenklaturze oddźwięk bardzo pejoratywny (może właśnie stąd bierze się jego popularność w zestawie obelg serwowanych przez kanapowych obrońców „narodu talibskiego” i „afgańskiej ropy”). Kojarzy się z mniej lub bardziej zorganizowanymi bandami rabusiów, gwałcicieli, wyrzutków społecznych, ludzi bez zasad, psów wojny. Tymczasem żołnierz do wynajęcia to zawód równie stary jak sama wojna, jak ludzkość. Najemników do obrony swoich państw-miast wynajmowali już starożytni Grecy, wojska najemne były w armii Aleksandra Wielkiego, najemnikami byli przecież wynajęci przez Watykan gwardziści szwajcarscy. Najemne (zaciężne) regimenty szkockie czy szwedzkie walczyły dla I Rzeczpospolitej. Nawet nasi lisowczycy, z których tak jesteśmy dumni, najwspanialsza lekka jazda ówczesnego świata to również byli najemnicy. Najemnikami byli także tak podziwiani ludzie jak były pilot Dywizjonu 303 Jan Zumbach, czy działacz antykomunistyczny zapraszany u schyłku swojego życia na uniwersytety, Rafał Gan-Ganowicz.
Paradoksalnie złoty wiek dla wojsk najemnych to wiek o najdłuższym okresie pokoju na świecie, czyli wiek XX. Wojny domowe w Afryce prowadzone i wspierane niejednokrotnie nie przez rządy, a przez prywatne korporacje, koniec II wojny światowej oraz rozpad świata kolonialnego, które zaowocowały pojawieniem się na „rynku” ogromnych rzesz świetnie wyszkolonych i zaprawionych w bojach żołnierzy. Ich jedyną profesją była wojna. Jednak nagle stracili oni ideologiczne i patriotyczne powody do walki. Wtedy też zrodziła się legenda kondotierów, psów wojny. Po trosze romantyczna, po trosze deprecjonująca ten zawód.
Ponownie słowo najemnik świat usłyszał na przełomie XX i XXI wieku. Oczywiście jak przystało na świat ery globalizacji i postępującej komercjalizacji wszelkich aspektów życia społecznego i politycznego, także i współcześni najemnicy w niczym nie przypominają już tych z czasów awanturniczych wojen w Kongo, Katandze czy Angoli. Dzisiejsze „psy wojny” to świetnie zorganizowane i nowocześnie zarządzane przedsiębiorstwa. Prywatne firmy ochroniarskie lub PMC â Private Military Companies. Zatrudniają wysokiej klasy specjalistów, fachowców od współczesnej żołnierki. Nie każdy może sobie pozwolić na ich wynajęcie, ale ci, którzy to zrobią, mają do dyspozycji świetnie wyposażoną i wyszkoloną prywatną armię.
Fenomen prywatnych firm najemniczych oraz postępująca globalizacja wszystkiego skłaniają do zastanowienia się, jaka będzie przyszłość. Czy nastąpi marginalizacja armii obywatelskich i narodowych? Czy wojny przyszłości będą toczone nie przez państwa czy narody, ale przez ponadnarodowe korporacje mające do dyspozycji własne prywatne armie? Jeżeli po współczesnych polach bitew jeżdżą czołgi, których korpus powstał w jednym kraju, wieża w drugim, a całość poskładano w trzecim; jeżeli samoloty i śmigłowce bojowe produkowane są przez wielonarodowe koncerny to, dlaczego globalizacja i tzw. „swobodny przepływ ludzi i środków” nie miałaby dotknąć również żołnierzy? Wojna to przecież doskonały biznes…
komentarze