Uproszczenie i unowocześnienie dowodzenia siłami zbrojnymi – to główne założenia projektu ustawy przygotowanej przez resort obrony, a który zaakceptowała właśnie Rada Ministrów. Teraz dokumenty dotyczące reformy systemu dowodzenia wojskiem trafią do Sejmu.
Zgodnie z nowelizacją Ustawy o Urzędzie Ministra Obrony Narodowej oraz kilkunastu innych ustaw, dowodzenie Siłami Zbrojnymi zostanie przekazane dwóm, nowoutworzonym instytucjom. Powołani będą Dowódca Generalny Rodzajów Sił Zbrojnych oraz Dowódca Operacyjny Rodzajów Sił Zbrojnych. Pierwszy pokieruje armią w czasach pokoju, natomiast drugi będzie dowodził wojskiem w czasie wojny czy sytuacji kryzysowej. Dowódca operacyjny będzie też odpowiadał za dowodzenie żołnierzami na zagranicznych misjach.
Dowódcy generalnemu podlegać będą Wojska Lądowe, Siły Powietrzne, Marynarka Wojenna i Wojska Specjalne. Dowódca będzie odpowiedzialny za przygotowanie wojska do wykonywania zadań, realizację programów rozwoju armii, planowanie i prowadzenie szkoleń, „organizowanie mobilizacyjnego rozwinięcia wojsk”, szkolenie rezerw, reprezentowanie armii w organizacjach międzynarodowych, logistykę oraz kontrolę.
Z kolei dowódca operacyjny będzie dowodził wojskiem przekazanym mu zgodnie z decyzją Ministra Obrony Narodowej przez dowódcę generalnego. Do jego zadań będzie należało: planowanie, organizowanie i prowadzenie operacji polskiego wojska w czasie pokoju, zagrożenia i wojny.
Dowódca generalny i dowódca operacyjny, podobnie jak szef Sztabu Generalnego, będą podlegać ministrowi obrony. Podległość pozostałych instytucji w systemie dowodzenia zostanie określona rozporządzeniami.
Zmiany czekają także Sztab Generalny. Część kompetencji przejmą od szefa SG dowódcy generalny i operacyjny. Nowelizacja ustawy o Urzędzie Ministra zakłada też: „(…) zniesienie obowiązku opiniowania lub wnioskowania przez ten organ decyzji w sprawach związanych ze strukturą, organizacją i działalnością sił zbrojnych RP oraz określenie na nowo jego zakresu zadań”.
Szef Sztabu Generalnego nadal jednak będzie odpowiedzialny za sprawy dotyczące planowania, doradztwa i nadzoru strategicznego. Będzie też reprezentował Siły Zbrojne na szczeblach polityczno-wojskowych w organizacjach międzynarodowych, których Polska jest członkiem. W myśl nowelizacji zajmie się również „przygotowaniem i utrzymaniem stanowisk kierowania w rejonach rozwinięcia Zapasowych Stanowisk Kierowania Obroną Państwa dla Prezydenta RP, Prezesa RM oraz Ministrów i centralnych organów administracji rządowej wskazanych przez Prezesa RM.” Chodzi o zapewnienie ciągłości działania struktur państwa w sytuacji kryzysu.
Opracowana przez resort obrony reforma ma usprawnić system dowodzenia armią także poprzez połączenie dowództw wszystkich rodzajów Sił Zbrojnych. Takie rozwiązania stosują obecnie najnowocześniejsze armie. Tymczasem jedyną jednostką, która ma charakter dowództwa połączonego jest obecnie Dowództwo Operacyjne.
Reforma systemu dowodzenia armią wymaga zmian w ustawie o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej. W nowelizacji tej ustawy zostaną zapisane nowe uprawnienia prezydenta, który – zgodnie z Konstytucją – jest zwierzchnikiem Sił Zbrojnych. W myśl nowych przepisów głowa państwa będzie wskazywać (na wniosek premiera) kandydatów na stanowisko Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych w czasach wojny. Dzięki temu będzie możliwe przygotowanie określonych osób – jeszcze w czasach pokoju – do pełnienia obowiązków w czasie wojny. Wskazane osoby będą m.in. brać udział w krajowych ćwiczeniach systemu obronnego państwa.
Projektowane zmiany przewidują też zmiany w ustawie o działach administracji rządowej. Nowelizacja określi, że „Minister Obrony Narodowej kieruje działem administracji rządowej obrona narodowa oraz sprawuje w czasie pokoju, w imieniu Prezydenta Rzeczypospolitej Polskiej, zwierzchnictwo nad Siłami Zbrojnymi”. Na nowo zostanie zdefiniowany katalog dziedzin podlegających nadzorowi szefa resortu obrony, w ramach których powinny się znaleźć m.in. gospodarka finansowa, polityka kadrowa, działalność kontrolna i obsługi prawnej, polityka obronna i kontakty międzynarodowe, planowanie, programowanie i koordynacja pozamilitarnych przygotowań obronnych czy realizacja zadań inwestycyjnych określonych w Programie NSIP.
autor zdjęć: Bogusław Politowski
komentarze