5 lutego w wieku 96 lat zmarł Juliusz Kulesza „Julek”. Artysta grafik, autor książek historycznych, żołnierz Armii Krajowej i kombatant powstania warszawskiego. Kapitan Wojska Polskiego. Jak mało kto potrafił barwnie i bez zbędnego patosu opowiadać o 63 dniach walk o wolną stolicę.
– Julek, bo tak mogę o nim mówić, kiedy gościł mnie w swym mieszkaniu na dziesiątym piętrze, zawsze wskazywał na okno balkonowe i mówił: „Piotrze, zobacz, ustawisz erkaem i pół dzielnicy masz pod kontrolą”. Prawdziwy powstaniec! – wspomina Piotr Korczyński, redaktor naczelny kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”. – Julek to żołnierz, a przy tym artysta o subtelnej wrażliwości, co czuje się, patrząc na jego prace graficzne. Był nie tylko świadkiem historii, weteranem, on przez cały czas był żołnierzem i artystą. Piękny człowiek, skromny bohater, wielki artysta, strażnik pamięci, kronikarz przedwojennej Warszawy. Jakże będzie go brak! Nie będzie w tym cienia przesady, gdy powiem, że wraz z Juliuszem odeszła aura przedwojennej Warszawy! Julek, dołączyłeś do oddziału! Kochałeś tych żołnierzy, a oni kochali ciebie! – dodaje Korczyński.
Juliusz Kulesza urodził się w 1928 roku w Warszawie. Podczas okupacji uczęszczał na tajne komplety i do wieczorowej szkoły poligraficznej. Od 1942 roku pracował jako rysownik w Polskiej Wytwórni Papierów Wartościowych (w czasie okupacji zakład funkcjonował pod nazwą Staatsdruckerei). Tam też – pod pseudonimem „Julek” – włączył się w działalność konspiracyjną.
W czasie powstania warszawskiego walczył w szeregach samodzielnej grupy PWB/17/S (Podziemna Wytwórnia Banknotów, która wcześniej zajmowała się m.in. fałszowaniem dokumentów na potrzeby Polskiego Państwa Podziemnego). Uczestniczył w zajęciu PWPW, a następnie w obronie tej reduty aż do końca sierpnia. Wraz z resztą swojego pododdziału wycofał się na Stare Miasto, gdzie kontynuował walkę. Po upadku dzielnicy i wyjściu z Warszawy w grupie cywilów znalazł się w obozie Dulag 121 w Pruszkowie, skąd udało mu się uciec.
Juliusz Kulesza z Piotrem Korczyńskim, redaktorem naczelnym kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia”.
Po wojnie ukończył Akademię Sztuk Pięknych i zajmował się grafiką, był członkiem Związku Polskich Artystów Plastyków. Pod koniec lat siedemdziesiątych zajął się dokumentacją przebiegu powstania warszawskiego. Jest autorem kilkunastu książek opisujących walki w stolicy, m.in. „Z Tasiemką na czołgi”, „Reduta PWPW” oraz „Przeciw konfidentom i czołgom”. Za tę ostatnią, napisaną wspólnie z Robertem Bieleckim, otrzymał w 1996 roku nagrodę Nike. Jest także współautorem „Encyklopedii powstania warszawskiego”.
Został odznaczony m.in. Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski, Krzyżem Kawalerskim OOP, Krzyżem Walecznych, Krzyżem Armii Krajowej, Warszawskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem Partyzanckim, Medalem za popularyzację Powstania Warszawskiego. Był członkiem Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej, Związku Powstańców Warszawskich i Polskiego Towarzystwa Historycznego. W 2018 roku został awansowany do stopnia kapitana Wojska Polskiego.
autor zdjęć: Michał Niwicz, Piotr Korczyński
komentarze