moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Polska wiktoria pod Kałuszynem

To była jedna z najcięższych i najkrwawszych bitew wojny obronnej 1939 roku. W nocy z 11 na 12 września oddziały 1 Dywizji Piechoty Legionów dowodzone przez gen. Wincentego Kowalskiego zdobyły Kałuszyn opanowany wcześniej przez wojska III Rzeszy. Następnie wyrwały się z niemieckiego okrążenia. Dzięki zwycięstwu dywizja mogła kontynuować walkę.

Jubileusz dwudziestopięciolecia 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie i piętnastolecia 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie. Defilada przed prezydentem RP Ignacym Mościckim (na trybunie z prawej). Fot. NAC

„Wpadliśmy w pierwsze opłotki Kałuszyna – było tu więcej Niemców, uciekali jak króliki przez płoty w ogrody i sady. […] Przed nami uciekała duża gromada Niemców – z kilkudziesięciu. Usiłował ich zatrzymać niemiecki oficer – krzyczał coś. Kilku Niemców odwróciło się i zaczęło do nas strzelać” – tak por. Andrzej Żyliński, dowódca szwadronu ułanów z 1 Dywizji Piechoty Legionów, opisywał szarżę na Kałuszyn w nocy z 11 na 12 września 1939 roku.

REKLAMA


Podczas wojny obronnej 1 Dywizja Piechoty pod dowództwem gen. Wincentego Kowalskiego walczyła w składzie Grupy Operacyjnej „Wyszków”. Jednostka rozpoczęła swój szlak bojowy w rejonie Narwi i Wyszkowa. Uczestniczyła potem w starciach o Pułtusk i Gnojno. Następnie została wycofana na linię Bugu i toczyła bój o Wyszków. 11 września gen. Kowalski otrzymał rozkaz odwrotu znad dolnego Bugu na południowy wschód.


Na drodze 1 Dywizji znalazł się Kałuszyn, miasteczko położone niedaleko Mińska Mazowieckiego, około 50 km na wschód od Warszawy. Niestety, jak ustaliły polskie patrole, miejscowość została zajęta przez oddziały niemieckie. – Były to nacierające z północy jednostki 44 Pułku Piechoty 11 Dywizji Piechoty oraz oddziały Dywizji Pancernej „Kempf” – mówi Jarosław Jagodziński, historyk, badacz dziejów II wojny światowej.


Wrogie jednostki odcięły drogę odwrotu polskim oddziałom – 1 Dywizja znalazła się w okrążeniu. Gen. Kowalski postanowił przebić się nocą przez niemiecki kordon w rejonie Kałuszyna. Walki rozpoczęły się od nocnej szarży 4 szwadronu 11 Pułku Ułanów pod dowództwem por. Żylińskiego. Była ona sygnałem do ataku piechoty.


Za ułanami ruszył 6 Pułk Piechoty Legionów. Jednak żołnierze, wobec silnego oporu przeciwnika, nie dali rady przebić się przez niemiecką obronę. „W tym samym czasie III batalion 6 Pułku Piechoty pod dowództwem ppłk. Jana Kasztelowicza atakował górujące nad okolicą wzgórze 194,8” – opisuje historyk. O świcie 12 września wzgórze zdobyto, co umożliwiło rozpoczęcie generalnego szturmu na Kałuszyn. „Cicho szliśmy w stronę miasteczka. Na przedmieściach dostaliśmy rozkaz: przygotować granaty i bagnet na broń. Chwilę później zaczął się tam sądny dzień – gwałt, jęk, strzelanina. Jak weszliśmy na rynek, to strach było patrzeć na zwały niemieckich trupów” – relacjonował uczestnik walk szer. Ludwik Skrebutenas w audycji Polskiego Radia z 1970 roku.

Jubileusz dwudziestopięciolecia 1 Dywizji Piechoty Legionów w Wilnie i piętnastolecia 14 Pułku Ułanów Jazłowieckich we Lwowie. Uroczystości na placu Łukiskim, sierpień 1939 r.

Po całonocnych zaciętych zmaganiach miasto znalazło się w rękach Polaków. – 1 Dywizja jednak nadal była w okrążeniu i dopiero w nocy z 12 na 13 września po kolejnych walkach przerwała otaczający ją pierścień wojsk niemieckich – podkreśla Jagodziński. W walkach 6 Pułk Piechoty stracił jedną trzecią swojego stanu, czyli około 600 żołnierzy. Po niemieckiej stronie poległo prawie tysiąc żołnierzy, a niemiecki 44 Pułk Piechoty został prawie całkowicie rozbity.


Bitwa pod Kałuszynem była jedną z niewielu zwycięskich batalii wojny obronnej. Dzięki wydostaniu się z okrążenia 1 Dywizja mogła kontynuować walkę. Jej żołnierze bili się jeszcze pod Seroczynem, Oleśnicą i Krasnobrodem. Resztki formacji zostały rozbite 23 września w okolicach Tomaszowa Lubelskiego. – Bohaterska postawa tej jednostki podczas kampanii 1939 roku wzbudziła szacunek Niemców, którzy określali ją mianem „Żelaznej Dywizji” – mówi historyk.


Polegli w bitwie polscy żołnierze spoczywają na cmentarzu wojennym w Kałuszynie. W 1986 roku zostały tam pochowane także prochy zmarłego w USA gen. Kowalskiego. Walki z 1939 roku upamiętnia pomnik Złotego Ułana, który ufundował w 75. rocznicę bitwy Jan Żyliński, syn por. Żylińskiego.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


MON podsumowało 10 miesięcy rządów koalicji
 
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
O bezpieczeństwie na Warsaw Security Forum
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
Szturm na radar
Coraz bardziej niebezpiecznie na Bliskim Wschodzie
Skuteczność kompaktowego Grota
Olympus in Paris
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Tajfun, czyli czasami mniej znaczy więcej
Widzenie przyszłości
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Znamy najlepsze wydarzenia historyczne roku
Wyższe świadczenie mieszkaniowe dla żołnierzy
Od satyry Tuwima do piekła
Wojsko Polskie w oczach zagranicznych mediów
Album o żołnierzach-olimpijczykach
Dzięki wsparciu sojuszników wiele rzeczy da się zrobić szybciej
Podwyżki dla niezawodowych
Najlepsi sportowcy wśród terytorialsów to …
Konspiracja na gruzach Warszawy
Olimp w Paryżu
25 km na 25 lat Polski w Sojuszu
Projekt wsparcia dla pracodawców żołnierzy
Tanecznym krokiem na ringu po srebro
Mistrzowie włożyli mundury, teraz szkolą ich żołnierze
NATO silniejsze niż kiedykolwiek
Czworonożny żandarm w Paryżu
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Szef MON-u nagrodzony przez Forum Ekonomiczne
Realizm dowodzenia
Ukoić ból po stracie
Odznaczenia państwowe za medale paryskich igrzysk
„Gaudeamus igitur” w ASzWoj-u
Tłumy biegły po nóż komandosa
WAT po raz 74 zainaugurował rok akademicki
Żołnierze generała Kleeberga pokonują czerwonoarmistów
„Kieszonkowy” okręt podwodny
Ostre słowa, mocne ciosy
Rusza „Misja na Marsa”
Adm. Bauer: NATO jest na właściwej ścieżce
Szef amerykańskiej dyplomacji w Warszawie
Pomoc w głębinach
Zagraniczne wsparcie „Feniksa”
Polskie rakiety do Homara-K
Polska i Turcja – od wojen do szacunku i sympatii
Underwater Academy
Pod Kockiem walczyli do końca
Żołnierze PKW UNIFIL w Libanie są bezpieczni
Na zapleczu Feniksa
Żołnierze z NATO wesprą „Feniksa”
Ocean dronów
Northern Coasts: „Pułaski” na czele zespołu zadaniowego
Cyniczna gra Bacha
Więcej wojska wesprze powodzian
Trójstronne porozumienie
„Feniks” rozwija skrzydła

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO