„Rok 1920 w obrazie i dokumencie. Wojna z bolszewikami w zbiorach archiwów polskich” – to najnowsza publikacja przygotowana przez Wojskowy Instytut Wydawniczy i Archiwum Akt Nowych. Dziś w siedzibie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” odbyła się premiera albumu. – Takich zdjęć, dokumentów i archiwaliów nie znajdą państwo nigdzie indziej – zapewniali autorzy.
W setną rocznicę zwycięstwa Wojska Polskiego nad bolszewikami Archiwum Akt Nowych i Wojskowy Instytut Wydawniczy przygotowały wyjątkową publikację. W liczącym ponad 500 stron albumie zostały zaprezentowane unikatowe fotografie i dokumenty z okresu wojny polsko-bolszewickiej – począwszy od bitwy pod Dyneburgiem, poprzez Bitwę Warszawską, aż po traktat pokojowy w Rydze.
– Dysponujemy dokumentacją i fotografiami odnoszącymi się do niemal każdego wydarzenia związanego z polską historią od 1918 roku – mówił dziś w siedzibie Stowarzyszenia „Wspólnota Polska” dr Mariusz Olczak, dyrektor Archiwum Akt Nowych, a także współautor albumu. Dodał, że część dokumentów umieszczonych w albumie dopiero niedawno ujrzała światło dzienne, np. świadectwa dotyczące traktatu ryskiego. – Rodzina Jana Dąbskiego, który przewodniczył polskiej delegacji w czasie rozmów pokojowych, przekazała nam non profit duży zbiór rodzinnych fotografii i dokumentów dotyczących podpisanego porozumienia – zaznaczył dr Mariusz Olczak.
Zdaniem Jarosława Stryjka z Archiwum Akt Nowych, który jest jednym z autorów publikacji, najciekawsza cześć albumu to ta, która dotyczy Bitwy Warszawskiej. Znalazły się w niej niepublikowane dotąd materiały, takie jak odręczne notatki byłego legionisty, a późniejszego pułkownika WP, Franciszka Studzińskiego na temat pracy ówczesnego naczelnego wodza Józefa Piłsudskiego czy gen. Tadeusza Rozwadowskiego. – Te zapiski były prowadzone z dnia na dzień. One przenoszą nas w tamten świat i pokazują atmosferę ówczesnej Warszawy, wojska i samych sztabów – mówił.
Film: Paweł Sobkowicz
Do zapoznania się z albumem zachęcała także Anna Putkiewicz, redaktor naczelna kwartalnika „Polska Zbrojna. Historia” i portalu Polska-zbrojna.pl. – Takich zdjęć, dokumentów, archiwaliów nie znajdą państwo nigdzie indziej. Autorzy dobierali je z wielkim pietyzmem – mówiła redaktor Anna Putkiewicz. – Na tych fotografiach widać nie tylko żołnierzy, którzy walczyli w polu, ale czuć też grozę, jaką przeżywali Polacy oczekujący na rozstrzygnięcie wielkiej bitwy na przedpolach stolicy. Ta książka jest nie tylko dowodem heroizmu żołnierzy, lecz także naszej postawy wobec historii. Powinna się znaleźć na półce w każdym polskim domu – zaznaczyła.
Za redakcję publikacji odpowiadali dr Jacek Żurek i dr Robert Sendek z Wojskowego Instytutu Wydawniczego. – Praca nad albumem jest bardzo wdzięczna, ale także pracochłonna i wymagająca wnikliwości. Polega przede wszystkim na merytorycznej kontroli nad poprawnością podpisów, zweryfikowaniu czy na danej fotografii znajduje się na pewno opisywana osoba i czy jej nazwisko nie zostało przekręcone – opisywał pracę nad albumem Jacek Żurek, redaktor prowadzący. Nieraz było trudno, ale zawsze ciekawie. – Zaskoczyło mnie, że zachowało się tak dużo zdjęć rodzinnych z tamtego okresu – dodał.
Dr Mariusz Olczak przyznał, że dyskusje na temat szczegółów związanych z albumem często toczyły się do późna w nocy. – Ale pracowaliśmy z redaktorem prowadzącym, który nie tylko był świetnie przygotowany merytorycznie, ale także któremu nie było wszystko jedno – zaznaczył.
Album „Rok 1920 w obrazie i dokumencie. Wojna z bolszewikami w zbiorach archiwów polskich” autorstwa Mariusza Olczaka, Tadeusza Krawczaka, Jarosława Stryjka liczy ponad 540 stron. Opublikowane materiały pochodzą z Archiwum Akt Nowych, Centralnej Biblioteki Wojskowej, Wojskowego Biura Historycznego i Instytutu Józefa Piłsudskiego w Ameryce. Publikację można kupić w sklepie internetowym „Polski Zbrojnej”.
autor zdjęć: Paweł Sobkowicz
komentarze