Większość widzi w rosyjskim konwoju konia trojańskiego, a skala tego nieodgadnionego co może on zawierać nabiera coraz czarniejszych kolorów. A według mnie sprawa konwoju wiozącego z Rosji na Ukrainę pomoc humanitarną przypomina klasyczne zagranie ze środków chętnie używanych przez Rosjan w ramach wojennoj chitrosti – odciągają uwagę od zasadniczego celu operacyjnego. A cóż nim tak naprawdę było? Stawiam na to, że Władimir Putin przeładowuje swoje biologiczne akumulatory i daje czas swojemu sztabowi na opracowanie nowego scenariusza – pisze kmdr rez. dr Wiesław Topolski ze Stowarzyszenia Oficerów Marynarki Wojennej RP.

W rosyjskim słowniku wojskowym istnieje pojęcie „wojennaja chitrost”, której polskim odpowiednikiem jest „zagłobowski fortel”. Sienkiewiczowski bohater jest znany ze swoich podstępów i talentów dyplomatycznych, ale i ze skłonności do warcholstwa. Gdyby nie wspomniane talenty, ale i te typowo ludzkie słabości, mógłby nie stać się tak lubianą postacią dla kolejnych pokoleń Polaków. Nikt do końca nie jest w stanie wytłumaczyć pewnego fenomenu polegającego na tym, że we współczesnym świecie ważną rolę spełniają fikcyjni bohaterowie. I to taką samą dla ludności całej Ziemi, jak i poszczególnych położonych na niej państw. Dzięki komiksom, filmom i Internetowi prawie wszyscy znają określonych bohaterów i wiedzą, którzy są dobrzy, a którzy spośród  nich są źli. Nikt nie jest w stanie zmienić tego socjalnego fenomenu, bo one na stałe wpisały się w obraz i kulturę naszej cywilizacji. I dzięki temu jedni z nas lubią Supermana, a inni Doktora Zło. Każdy ma prawo do swojego bohatera, zgodnie z jego własnym wyborem i sumieniem oraz osobistymi potrzebami, ukrywanymi skłonnościami i kompleksami.

Żyrinowski – klaun rosyjskiej polityki

W polityce XXI wieku mamy jednak prawdziwych bohaterów i tych złych, i tych dobrych, bo świat nie jest i nigdy nie był jednorodny, różowy i puszysty. Dzisiaj cały świat wsłuchuje się w to, co mają do powiedzenia odpowiednicy Supermana i Doktora Zło. Media są w tym bardzo pomocne, bo to one tworzą przekaz, kształtują atmosferę i wzmacniają napięcie albo cyzelują wypowiedzi (czytaj – dokonują niezbędnych korekt i montaży, by wszystkie założone cele były odpowiednio zrealizowane). Władimir Żyrinowski w tym tygodniu przestrzegł świat, a bliżej Europę poza linią Bugu, o tym, że III wojna jest nieunikniona i że to właśnie rosyjski Doktor Zło podejmie ostateczną decyzję, w wyniku której „Polska i inne karlikowe państwa regionu zostaną zmiecione”.

Oczywiście, wszyscy usłyszeli to, co powiedział ten spec od działań socjotechnicznych, którego jedni określają jako klauna rosyjskiej sceny politycznej, a inni zastanawiają się od lat nad fenomenem funkcjonowania tej postaci w tamtejszym systemie politycznym. A przecież demokracja, do której Rosja tak stara się dążyć własną i specyficznie pojmowaną drogą, stwarza możliwości wchodzenia tego rodzaju postaci w wielki świat wielkiej polityki. O tym wczoraj powiedział Doktor Zło, odnosząc się do wypowiedzi Żyrinowskiego, podkreślając, że wyraził on własne poglądy, a przecież w Rosji, państwie demokratycznym, jest wolność słowa! Oj to rosyjskie poczucie humoru (coś w stylu: ci, co są „za”, mogą odejść od ściany o opuścić ręce!). Według mnie celnie spuentowane wykreowanej przez rosyjskich speców od wojny psychologicznej sytuacji, która przed wizytą na Krymie i zapowiadanym „strasznie ważnym wystąpieniem” miała sprawić, że świat powinien się poważnie zastanowić, czy aby jednak Kreml ustami Żyrinowskiego nie wysłał ostatecznego przesłania dla Zachodu.

Podgrzewanie atmosfery

I tu wracam do wojennoj chitrosti. Mamy dwie składowe: podgrzanie atmosfery przez wypowiedź, której nie wolno traktować jako przypadkowej, a jednocześnie nie do końca należy ją przyjmować jako oficjalne stanowisko Kremla. Druga składowa to przebieg wizyty na Krymie, spotkanie w Jałcie i przesłanie, które miało z niej popłynąć. Wszystko to odbywa się w szumie medialnym związanym z nieszczęsnym „białym konwojem”, który jadąc – niejadąc pojawia się i znika, ale trzyma w napięciu wszystkich. Publicyści, wojskowi, eksperci – wszyscy wymądrzają się co do tego, cóż to Doktor Zło wymyślił. Większość widzi w konwoju konia trojańskiego, a skala tego nieodgadnionego co może on zawierać nabiera coraz czarniejszych kolorów. A według mnie to konwój przypomina klasyczne zagranie ze środków chętnie używanych przez Rosjan w ramach wojennoj chitrosti – odciągają uwagę od zasadniczego celu operacyjnego. A cóż nim tak naprawdę było? Stawiam na to, że Władimir Putin przeładowuje swoje biologiczne akumulatory i daje czas swojemu sztabowi na opracowanie nowego scenariusza. Dlaczego?

Wspomniane zestrzelenie malezyjskiego Boeinga wyraźnie naruszyło wewnętrzny spokój rosyjskiego prezydenta, o czym pisałem w poprzednim materiale. Teraz, po prawie miesiącu, mamy do czynienia z powrotem Wodza do równowagi, ale spece od PR pracujący dla Kremla wyraźnie poradzili ostrożność w bezpośrednich wypowiedziach, by nie było kolejnych wpadek. I tu odpowiedź na to, z czym mieliśmy do czynienia w ostatnich dniach. Konwój wiezie kaszę i cukier oraz inne produkty, czyli strona rosyjska wskazuje na to, że rozumie skomplikowaną sytuację i chce pomóc. Chce pomóc Ukraińcom z terenów objętych walkami, bo przecież nie zastrzeżono, że konwój wiezie pomoc tylko dla „rosyjskojęzycznych”. Mamy więc kolejny polityczny spektakl pełen tak dobrze nam znanego rosyjskiego cynizmu – niby gest dobrej woli wobec wszystkich „ofiar” na obszarze, gdzie ludzie nie chcą żadnej wojny, a chcą pokoju. A przecież wszyscy wiedzą, że to „zielone ludziki” wniosły ten chaos i zniszczenie. Teraz, kiedy Kijów z narastającą stopniowo determinacją stara się wypchnąć nieproszonych gości poza granice, niosąc coraz większe straty ludzkie, społeczne, ekonomiczne i polityczne w operacji zwanej antyterrorystyczną, nagle Kreml dostrzega na Ługańszczyźnie i w Donbasie widmo katastrofy humanitarnej.

Wojenny fortel

Wróćmy jednak do naszego głównego tematu, czyli fortelu. Konwój odwrócił uwagę mediów, a Dr Zło w Jałcie nie mówił bezpośrednio do kamer, wbrew pierwotnym zapowiedziom. Potem nieliczne wypowiedzi, czy wręcz jedynie cytaty, które pojawiły się w rosyjskich mediach, raczej nie wnosiły niczego szczególnego. Nie było sensacyjnego oświadczenia, nie było niczego nowego poza jednym, które mówiło, że Rosja może wycofać się z zawartych traktatów i porozumień. Poza tym było jak zwykle pełno głośnych zapewnień i deklaracji, tak w odniesieniu do poprawy losu Krymu pod rosyjską kontrolą, jak i w odniesieniu do rosyjskiego potencjału militarnego. Znowu, jak na miesiąc przed ostatnimi wyborami na prezydenta w 2012 r., Putin nakreślił potężny budżet dla sił zbrojnych i pochwalił się, że Rosja ma nowoczesne systemy broni, których analogów nikt w świecie nie ma… Dziwnie to zabrzmiało, szczególnie, że na spotkanie w Jałcie ściągnięto nie tylko elitę polityczną, ale ludzi kultury, a także biznesu, przy czym w stosunku do niego środowiska jakoś rosyjskie media nikogo szczególnie nie wyróżniły. Kolejny spektakl władzy – jedność wybrańców narodu wobec spraw narodu.

Jednak analizując postawę, zachowanie i krótkie wypowiedzi, jakie pokazały rosyjskie media, było już widać, że Dr Zło doszedł do siebie. Minęło już kilka tygodni po szoku związanym z upadkiem jego pozytywnego wizerunku w oczach opinii świata. Chociaż według mnie bardziej po zrozumieniu, że to on mógł być celem systemu Buk-1M. Te kilka tygodni zostało wykorzystanych na wspomnianą regenerację sił, przemyślenie co dalej i stąd działania PR-owskie, o których było wyżej. Jak zauważył minister Michał Boni w jednym z programów telewizyjnych: Putin wyprzedza wszystkie wydarzenia o krok. Oznacza to, że sprawa zestrzelonego samolotu naruszyła pierwotny plan i harmonogram działań. Musiano więc na cito przegrupować rosyjskie siły, przepracować przygotowane scenariusze. I to zostało zrobione.

Zachód boi się Rosji

Jak w marcowej ocenie stwierdził Paweł Feldengauer, jeżeli Rosja nie zaatakuje do maja to wojny nie będzie. Czyżby ten najbardziej uznany i najlepiej poinformowany, a przy tym niezaliczany do ulubionych przez Kreml rosyjskich analityków spraw wojskowych miał rację?  Czyżby faktycznie Rosjanie chcieli uderzyć, ale potem sprawy się skomplikowały? A może jednak reakcja świata, początkowo podzielonego, nagle zaczęła dryfować w nieplanowaną przez kremlowskich kierowców stronę? A może jednak sankcje wyzwoliły opór silnych rosyjskich oligarchów, którego my z perspektywy nie widzimy, bo jest on podskórny i coraz bardziej narastający, a którego pomruki wreszcie dotarły do gabinetów Kremla?

Jeden z rosyjskich ekspertów, odnosząc się do sytuacji z wypowiedzią W. Żyrinowskiego, stwierdził 12.08.2014 r., że strach Zachodu przed wymuszonym działaniem Rosji w postaci rozpoczęcia wojny wymusza powściągliwość w jego polityce. Przejawem tego jest np. niewprowadzanie wojsk NATO na Ukrainę. Jednocześnie Zachód podejmuje próby wyizolowania Rosji i wyłączenia jej spośród grupy tych państw, które mają wpływ na kluczowe decyzje w sprawach świata. W tym wypadku Kreml, widząc te zamiary, stara się wzmóc obawy Zachodu, ale nie zamierza walczyć, a tylko za pomocą strachu wygrać określone ustępstwa. Rosjanin pokreślił co należy zaakcentować, że coraz wyraźniej w zachodniej przestrzeni informacyjnej rysuje się problem III wojny światowej jako realnego zagrożenia, a strach przed Rosją staje się ważnym czynnikiem napędowym w działaniach podejmowanych w USA i w Europie.

Wracając do Żyrinowskiego. My, na polskiej scenie politycznej, też mamy kilku takich, których zdrowa część społeczeństwa raczej widziałaby w obiektach położonych po prawej stronie ulicy Sobieskiego przed skrzyżowaniem z Wilanowską w Warszawie. Jednak demokracja stwarza szansę ich medialnego istnienia. A tę możliwość zapewniają im i z niej też korzystają ci, którzy starają się za ich pomocą testować reakcję tych idei i pomysłów, które rodzą się w ich politycznych główkach oraz przekazywać określone komunikaty. Niestety, komiksowy Superman jest zdecydowanie bardziej prohumanistyczny niż autorzy niektórych chorych scenariuszy. A Doktor Zło wygrał kolejną partię, o czym się już wkrótce dowiemy. Ot wsja wojenna ja chitrost…