moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Zidentyfikowano Żołnierzy Wyklętych

Nazwiska dwunastu kolejnych żołnierzy antykomunistycznego podziemia, zidentyfikowanych w wyniku prac Instytutu Pamięci Narodowej, ogłoszono w Belwederze w przeddzień Narodowego Dnia Pamięci Żołnierzy Wyklętych. Wszyscy byli pochowani w bezimiennych grobach na warszawskich Powązkach. Dotąd IPN zidentyfikował 28 pochowanych tam osób.


– Dzisiejsza uroczystość to początek działania na rzecz trwałego upamiętnienia bohaterów powojennego dramatu – mówił prezydent Bronisław Komorowski podczas uroczystości w Belwederze, w trakcie której ogłoszono nazwiska ofiar terroru komunistycznego.

Wszyscy zostali zamordowani w latach 40. i 50. w więzieniu przy ul. Rakowieckiej w Warszawie i pochowani w bezimiennych grobach w kwaterze „Ł", tzw. Łączce Cmentarza Wojskowego na Powązkach w Warszawie. W okresie stalinowskim grzebano tam zamordowanych przywódców Polskiego Państwa Podziemnego, powstańców warszawskich i żołnierzy powojennego podziemia niepodległościowego.

Prezydent w czasie uroczystości wspominał odsłonięcie pomnika na „Łączce" w 1990 r. w miejscu domniemanego pochówku ofiar represji komunistycznych. – Dzisiaj mamy pewność, że właśnie tam chowano zamordowanych więźniów oraz pewność, że pomnik stanął w odpowiednim miejscu – dodał. Zaznaczył też, że prace ekshumacyjne i identyfikacyjne na Powązkach muszą być doprowadzone do końca.

To samo podkreślał prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński. – Ci powojenni bohaterowie zostali skazani nie tylko na śmierć, ale też zapomnienie. Od dwóch lat udowadniamy, że możliwe jest odnalezienie ich szczątków i ich identyfikacja – mówił.

Natomiast minister obrony Tomasz Siemoniak podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do przywracania pamięci ofiarom powojennego terroru. – Żołnierze Wyklęci potrzebni są dziś polskiemu wojsku jako legendy i symbole niezłomności w dochowaniu wojskowej przysięgi – zaznaczył szef MON.


W trakcie spotkania w Belwederze dr Krzysztof Szwagrzyk, pełnomocnik prezesa IPN ds. poszukiwań miejsc pochówku ofiar terroru komunistycznego opowiadał, że wszyscy więźniowie zostali zamordowani metodą katyńską, czyli strzałem w tył głowy, i pochowani w zbiorowych dołach. Dotąd w trakcie prac ekshumacyjnych na Powązkach wydobyto szczątki ok. 200 ofiar terroru komunistycznego.

– Jestem szczęśliwa, że po tylu latach będziemy mogli złożyć szczątki dziadka w grobie i kłaść na nim kwiaty – mówiła Janina Bogusławska, wnuczka kmdr. Zbigniewa Przybyszewskiego, pomocnika szefa Oddziału Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Po wojnie został on skazany na śmierć pod fałszywym zarzutem szpiegostwa.

– Dziś po raz pierwszy nie czujemy się obywatelami II kategorii – dodał Witold Mieszkowski, który od 60 lat poszukiwał miejsca spoczynku ojca – kmdr Stanisława Mieszkowskiego. Oficer, po wojnie szef Sztabu Głównego MW, został zamordowany w tym samym procesie, co kmdr Przybyszewski.

Podczas uroczystości prezydent mówił też o potrzebie nadania odpowiedniego charakteru „Łączce”. – Powinno to być miejsce, które przypominałoby bolesną kartę historii i było postrzegane jako zbiorowy grób nieznanego żołnierza – dodał. Zdaniem Bronisława Komorowskiego pochówek żołnierzy zidentyfikowanych po ekshumacjach na Powązkach powinien mieć charakter uroczystości państwowej.

Szczątki pomordowanych za zgodą rodzin mają tam spocząć w zbiorowym grobowcu. – Ojciec powinien pozostać na Powązkach wśród swoich kolegów – uważa Leszek Kita, syn ppłk. Aleksandra Kity, dyrektora Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile. Pułkownik został zamordowany po sfingowanym procesie o udział w spisku w armii.

Według dotychczasowych planów monument na Powązkach miał być gotowy na 27 września tego roku. Wtedy, w 75. rocznicę powstania Polskiego Państwa Podziemnego, planowano uroczysty pogrzeb ofiar. – Ta data nie może być świętą, ale nie powinniśmy czekać aż do końca identyfikacji ofiar, bo nie wiemy, kiedy ona nastąpi – tłumaczył dziś prezydent.

Innym miejscem pamięci o Żołnierzach Wyklętych i innych ofiarach komunizmu będzie więzienie na Rakowieckiej, gdzie ma powstać muzeum. W latach 40. i 50. zamordowano tam od 350 do nawet 1000 osób.

Dr Szwagrzyk mówił też o kolejnym odnalezionym w Warszawie miejscu pochówku ofiar komunizmu. – Dzięki zdjęciom lotniczym z 1947 r., udostępnionym przez Centralne Archiwum Wojskowe, zidentyfikowaliśmy miejsce na cmentarzu przy ul. Wałbrzyskiej – poinformował. Jak dodał, w tym roku IPN chce przebadać znajdujące się tam ponad 90 grobów, w których pochowano kilkuset więźniów czasów stalinowskich.

Ekshumacje ofiar terroru komunistycznego, straconych w więzieniu na ulicy Rakowieckiej w Warszawie w latach 1948-1956 i pogrzebanych na cmentarzu powązkowskim, trwają od 2012 r. W pierwszym roku badań odnaleziono szczątki 117 osób. W drugim badacze wydobyli 83 ofiary reżimu komunistycznego. Trzeci i ostatni etap prac rozpocznie się wiosną tego roku. Do przeszukania został obszar, na którym leży około 90 osób. – To najtrudniejszy teren, ponieważ w latach 80-tych na dawnych grobach postawiono pomniki. Musimy znaleźć metodę dotarcia do leżących głębiej szczątków – tłumaczy prof. Szwagrzyk. Dzięki badaniom DNA specjaliści z Polskiej Bazy Genetycznej Ofiar Totalitaryzmów, która powstała przy Pomorskim Uniwersytecie Medycznym w Szczecinie, zidentyfikowali 28 z pomordowanych. W bazie zgromadzono materiał porównawczy DNA od blisko 400 krewnych ofiar. Wśród zidentyfikowanych są m.in.: mjr Zygmunt Szendzielarz „Łupaszka", dowódca V Brygady Wileńskiej AK i mjr Hieronim Dekutowski „Zapora", dowódca Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość". Nadal poszukiwane są szczątki gen. Augusta Emila Fieldorfa „Nila", szefa Kedywu Komendy Głównej AK czy płk Witolda Pileckiego, dobrowolnego więźnia Auschwitz.


Sylwetki zidentyfikowanych żołnierzy

Mjr Jan Czeredys we wrześniu 1939 r. walczył w obronie Twierdzy Modlin, był też żołnierzem AK. Po wojnie został szefem sekcji eksploatacyjnej w Departamencie Kwaterunkowo-Budowlanym Ministerstwa Obrony Narodowej. W 1948 r. padł ofiarą czystek politycznych. Aresztowany i niesłusznie oskarżony o udział w „monopolu prywatnych firm na dostawy do wojska” został skazany na karę śmierci. Wyrok wykonano 28 grudnia 1948 r.
Adam Gajdek „Agata”, podoficer Wojska Polskiego, żołnierz Armii Krajowej i Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Był łącznikiem i referentem gospodarczym AK na terenie Rzeszowszczyzny. W październiku 1944 r. został powołany do ludowego Wojska Polskiego, kontynuował jednak działalność niepodległościową. W IV Zarządzie Głównym WiN objął funkcję szefa siatki wywiadowczej. Stracony 14 stycznia 1949 r.
Por. Roman Groński „Żbik” walczył w oddziale WiN mjr. Hieronima Dekutowskiego „Zapory”. 16 września 1947 r. w Nysie został zatrzymany przez UB w trakcie próby przedostania się na Zachód wraz z „Zaporą” i towarzyszami. Wyrok śmierci wykonano 7 marca 1949 r.
Ppłk Aleksander Kita w 1939 r. dowodził kompanią ckm 1 batalionu 45 Pułku Piechoty 13 Dywizji Piechoty. Okupację niemiecką spędził w jenieckich obozach. Po wojnie powołany do wojska, służył w Sztabie Generalnym WP i był dyrektorem Oficerskiej Szkoły Samochodowej w Pile. Aresztowany pod nieprawdziwym zarzutem udziału w tzw. spisku w wojsku został rozstrzelany 3 grudnia 1952 r.
Ppor. Jerzy Miatkowski „Zawada” walczył w Powstaniu Warszawskim, a po jego upadku dostał się do niewoli niemieckiej. Po powrocie do Polski wstąpił do oddziału mjr. „Zapory” i został jego adiutantem. Zatrzymany w 1947 r. w Nysie. Karę śmierci wykonano 7 marca 1949 r.
Kmdr Stanisław Mieszkowski był oficerem artylerii na niszczycielach „Grom” i „Błyskawica”. We wrześniu 1939 r. walczył w obronie Helu. Przez całą okupację przebywał w niemieckich obozach, a w 1945 r. rozpoczął służbę jako kapitan portu w Kołobrzegu. Potem był m.in. dowódcą flotylli trałowców i szefem Sztabu Głównego Marynarki Wojennej. Aresztowany w 1950 r. pod nieprawdziwym zarzutem szpiegostwa został rozstrzelany 16 grudnia 1952 r.
Ppłk Antoni Olechnowicz „Krzysztof”, ostatni komendant Wileńskiego Okręgu AK. Potem kontynuował samodzielnie walkę jako dowódca eksterytorialnego Okręgu Wileńskiego AK. W grudniu 1945 r. podporządkował sobie oddziały partyzanckie dowodzone przez mjr. Zygmunta Szendzielarza „Łupaczkę”. Został stracony 8 lutego 1951 r.
Ppłk Marian Orlik wojnę obronną w 1939 r. rozpoczął w 2 pułku 1 Dywizji Piechoty Legionów. Na początku października dostał się do niewoli, w której przebywał do końca okupacji. Po powołaniu do służby wojskowej trafił do 6 Dywizji Piechoty w Chrzanowie, a następnie Centrum Wyszkolenia Medycznego w Łodzi. Zatrzymany pod nieprawdziwym zarzutem udziału w spisku w wojsku został zamordowany 3 grudnia 1952 r.
Kmdr Zbigniew Przybyszewski w 1939 r. dowodził baterią im. Helidora Laskowskiego na Helu. Do 1945 r. przebywał w niemieckich obozach jenieckich. Potem powołano go jako wykładowcę do służby wojskowej w Szkole Specjalistów Morskich. Był też dowódcą dywizjonu ścigaczy i pomocnikiem szefa Oddziału Sztabu Głównego MW. Aresztowany pod nieprawdziwym zarzutem szpiegostwa został stracony 16 grudnia 1952 r.
Karol Rakoczy był żołnierzem AK i Narodowych Sił Zbrojnych. W październiku 1947 r. wspólnie z oddziałem podporządkował się działającej na terenie Mazowsza 11 Grupie Operacyjnej NSZ dowodzonej przez por. Stefana Bronarskiego „Liścia”. Aresztowany po walce z grupą operacyjną UB. Karę śmierci wykonano 29 marca 1950 r.
Por. Edmund Tudruj „Mundek”, dowódca jednego z patroli oddziału mjr. Dekutowskiego. Aresztowany w 1947 r. w Nysie. Stracono go 7 marca 1949 r. wraz z „Zaporą” i pięcioma współtowarzyszami.
Por. Arkadiusz Wasilewski „Biały”, żołnierz oddziału partyzanckiego w Obwodzie Sokołów Podlaski AK, a następnie zgrupowania „Zapory” na terenie Lubelszczyzny. Schwytany podczas nieudanej próby przedostania się na Zachód został stracony 7 marca 1949 r.
AD

autor zdjęć: chor. Artur Zakrzewski/ DPI MON

dodaj komentarz

komentarze


Film o Feniksie i terytorialsach
 
Żołnierze z dodatkiem od czerwca
Specjalsi opanowali amerykański okręt
Pilecki. Do końca walczył z tyranią
W wakacje wstąp do WOT-u!
ASzWoj na warcie od pokoleń
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Trzy okręty, jeden zespół
Ogniem i tarczą
W strategicznym miejscu o bezpieczeństwie Polski
Są wszędzie tam, gdzie stawką jest bezpieczeństwo
Generał, olimpijczyk, postać tragiczna
Donald Tusk: W kwestii bezpieczeństwa słowa zamieniliśmy w czyny
100 samolotów na 100-lecie Szkoły Orląt
Po medale z okazji 100-lecia LAW-u
Na Wiejskiej o wydatkach na obronność i weteranach
DNA GROM-u
Nowe cele obronne NATO
Najlepsi snajperzy wśród specjalsów
Żołnierz influencer?
Jeśli przerzut, to tylko z logistykami
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Dzień, który zmienił bieg wojny
Podejrzane manewry na Bałtyku
Kierunek Karkonosze
Tak uczyły się latać orlęta
Wojsko zmodyfikowało program śmigłowcowy
Letni wypoczynek z MON-em
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Dodatkowe kamizelki dla żołnierzy
Pogrom rosyjskiego lotnictwa strategicznego
Droga do zespołu bojowego GROM
Wojskowi dyplomaci wsparli weteranów II wojny
Judocy Czarnej Dywizji najlepsi w Wojsku Polskim
PGZ na nowo
Unijni ministrowie podpisali SAFE
W Dęblinie tylko do przodu
Rosjanom wyciekły dwa miliony tajnych dokumentów
Nowy rozdział w historii Mesko
Kręgosłup dowodzenia Wojskiem Polskim
Historyczne zwycięstwo ukraińskiego F-16
Typhoony i Gripeny nad Bałtykiem
100-lecie Lotniczej Akademii Wojskowej w Dęblinie
Kajakarze i ratownicy wodni z workiem medali
100 lat historii Szkoły Orląt
Dezamet rośnie w siłę
Misja PKW „Olimp” doceniona
Nasi czołgiści najlepsi
Badania z WAT-u na misji AX-4
Uczelnia wysokich lotów
Podróż w ciemność
„Zapad’ 25” przenosi się dalej od polskiej granicy
Zmagania sześcioosobowych armii
Kolejny krok ku wypowiedzeniu konwencji ottawskiej
Wyzwanie, które integruje
Droga pełna emocji
Sportowcy z „armii mistrzów” na podium wioślarskich ME
Piloci na straży bezpieczeństwa
Walczmy mądrze
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Karol Nawrocki wybrany na prezydenta RP
Współpraca MON-u z weteranami i rezerwistami
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
Prawo dla kluczowych inwestycji obronnych
Robotyka to przyszłość medycyny
Czterej pancerni przeciw wyklętym
Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
Od chaosu do wiktorii
ZMU dla marynarzy
Prace nad kadłubem dla kolejnego Husarza
Szukasz pomysłu na wakacje? Może szkolenie wojskowe?
Nowe garaże dla Leopardów w Świętoszowie

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO