moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Pamiętamy krwawy powstańczy zryw

Choć od jego wybuchu mija dziś dokładnie 150 lat, ocena powstania styczniowego nadal budzi emocje. Według części opinii to jedna z największych klęsk, jakie Polacy ponieśli w historii. Jednak bez tej tragedii nie byłoby możliwe odbudowanie polskiej państwowości w 1918 roku – twierdzą inni. Niezależnie od ocen, 150. rocznica zrywu jest obchodzona w większości polskich miast, a Senat ogłosił 2013 Rokiem Powstania Styczniowego.

Zwycięska dla powstańców bitwa pod Żyrzynem, stoczona 8 sierpnia 1863 roku.

– Spór o to, czy bić się, czy pracą wzmacniać narodową substancję, toczył się przed wybuchem powstania styczniowego i właściwie trwa do dzisiaj – uważa historyk Tomasz Leszkowicz, doktorant z Instytutu Historii Polskiej Akademii Nauk. Jego zdaniem, powstanie i jego ocena są stałym punktem dyskusji o polskich dziejach. – Dobrze, że nadal stawiane są pytania o cel i znaczenie tego zrywu, bo zawsze warto dyskutować o historii naszego państwa – dodaje historyk. Taka dyskusja jest tym cenniejsza, że zanika wiedza o powstaniu. Według styczniowego sondażu TNS Polska tylko 19 procent Polaków potrafi podać datę jego wybuchu, a 70 procent nie zna ani jednego nazwiska jego przywódców.

Powstanie styczniowe, największy z naszych zrywów niepodległościowych, wybuchło 22 stycznia 1863 roku, ogłoszone „Manifestem Tymczasowego Rządu Narodowego”. Jego bezpośrednią przyczyną było zarządzenie przez rosyjskie władze branki, czyli przymusowego poboru Polaków do carskiego wojska. Walki, które przybrały formę wojny partyzanckiej, objęły tereny zaboru rosyjskiego: Królestwo Polskie oraz Litwę, Białoruś i część Ukrainy.

Stoczono około 1200 bitew i potyczek, w których wzięło udział prawie 200 tys. powstańców. Mimo początkowych sukcesów, zryw zakończył się klęską na jesieni 1864 roku. Najdłużej, bo do grudnia, walczył oddział księdza generała Stanisława Brzóski na Podlasiu.

Bilans insurekcji był tragiczny – kilkadziesiąt tysięcy powstańców zginęło w walkach, prawie tysiąc stracono, a około 38 tys. zesłano na Syberię. Władze rosyjskie skonfiskowały majątki uczestników powstania, nasiliły represje wobec Polaków i zlikwidowały resztki odrębności państwowej Królestwa Polskiego. – Powstanie pod względem wojskowym nie miało szans, było źle przygotowane, a powstańcom brakowało broni i amunicji – tłumaczy Tomasz Leszkowicz.

Mimo to na legendzie powstania wychowało się wiele pokoleń Polaków. Szczególną czcią otaczano powstańców w okresie międzywojennym. W 1919 roku Józef Piłsudski przyznał weteranom styczniowym stałą pensję, stopień podporucznika, prawo noszenia specjalnych mundurów, a salutować im jako pierwsi musieli nawet generałowie. Niepodległości Polski doczekało ponad 3,5 tys. weteranów powstania, a 70. rocznicy jego wybuchu – 365 z nich. Najdłużej żyjącym powstańcem był Feliks Bartczuk, który zmarł w 1946 roku.

– W PRL-u starano się pokazywać powstanie nie jako walkę z rosyjskim zaborcą o niepodległość, lecz jako antykapitalistyczne powstanie rewolucyjne przeciwko caratowi – wyjaśnia Tomasz Leszkowicz.

W wolnej Polsce nie zapomniano o obchodach rocznic tego zrywu. W ubiegłym roku Senat ustanowił 2013 Rokiem Powstania Styczniowego. „Poświęcenia powstańców doprowadziły do odrodzenia naszej państwowości po 123 latach niewoli w 1918 roku, a legenda i etos Powstania Styczniowego legły u podstaw odrodzonej Polski” – napisano w uzasadnieniu uchwały. Rocznicę upamiętnią wystawy, seminaria naukowe, koncerty, promocje książek, gry historyczne oraz konkursy dla młodzieży.


Wypowiedź prezydenta Bronisława Komorowskiego w związku ze 150. rocznicą wybuchu Powstania Styczniowego. Źródło: prezydent.pl.

Niestety, politykom nie udało się pogodzić w kwestii obchodów rocznicy. Oddzielnie świętuje ją prezydent i rząd, oddzielnie Prawo i Sprawiedliwość. Partia zarzuca rządzącej ekipie, że Sejm nie ogłosił 2013 Rokiem Powstania Styczniowego. Parlament zaś podjął taką decyzję, ponieważ uznał, że już wcześniej uchwałę tę przyjął Senat.

„Powstanie Styczniowe, tak jak wszystkie ruchy powstańcze, miało na celu odbudowę państwa polskiego, wiązało się z ambicją nowoczesnego, dobrego państwa polskiego” – podkreślił, inaugurując obchody, prezydent Bronisław Komorowski.

Państwowe uroczystości rozpoczęły się 21 stycznia capstrzykiem żołnierskim na stokach Cytadeli Warszawskiej, w miejscu stracenia w 1864 roku pięciu członków rządu narodowego sprawującego władzę nad powstaniem, na czele z Romualdem Trauguttem. Natomiast 22 stycznia na grobach powstańców styczniowych na cmentarzu Wojskowym na Powązkach zapłoną znicze. Tego dnia na Jasnej Górze zostanie oddany salut armatni ku czci powstańców.



Senat ogłosił rok 2013 Rokiem Powstania Styczniowego, ale polityczna dyskusja wokół upamiętnienia okrągłej rocznicy jego wybuchu jest bardzo gorąca. Na portalu polska-zbrojna.pl także rozmawiamy o tym, w jaki sposób oddać hołd powstańcom.

  Czcijmy powstańców, a nie powstania

Grupa parlamentarzystów PiS chce, by rok 2013 ustanowić Rokiem Powstania Styczniowego. Z drugiej strony są ci, którzy nie widzą sensu w świętowaniu klęsk. Mam swój pomysł na rozwiązanie tego konfliktu – pisze Andrzej Fąfara, publicysta portalu polska-zbrojna.pl.
  Przegrali, ale ich zryw miał sens

Nie można czcić powstańców w oderwaniu od ich powstań – uważa mjr Andrzej Łydka z 10 Opolskiej Brygady Logistycznej, znawca historii wojskowości.


Nie tylko powstanie styczniowe wywołuje po latach gorące spory. Powstanie Warszawskie także nie może doczekać się jednoznacznej oceny.

  Powstańczy zryw wciąż
wywołuje dyskusje


Polacy od lat dyskutują o tym, czy Powstanie Warszawskie było potrzebne. W 68. rocznicę tamtych wydarzeń poprosiliśmy o opinie dwóch uznanych historyków: prof. dr hab. Tadeusza Paneckiego, wykładowcę Akademii Humanistycznej im. A Gieysztora, oraz prof. Wojciecha Roszkowskiego, członka rady programowej Muzeum Powstania Warszawskiego.
Anna Dąbrowska

dodaj komentarz

komentarze

~aaa
1358981160
MON, Prezydent, Premier, Sejm i Senat tacy zapracowani, że nie znaleźli minutki by uczcić pamięć bohaterskich obrońców ZAOLZIA z 1919roku? Czy coś mi umknęło? Dzisiaj 23 stycznia mija 94 rocznica czechosłowackiej napaści na Polskę w 1919roku. Ich armia siłą zajęła administrowane i zamieszkane w większości przez Polaków Zaolzie i całe tzw. Księstwo Cieszyńskie aż po Wisłę. Były liczne ofiary, a nawet jak czytam w historii konfliktu armia czechosłowacka miała dopuścić się zbrodni wojennych.
50-17-5A-36

Bezzałogowce w Wojsku Polskim – serwis specjalny
 
Rozejm na Morzu Czarnym? Tak przynajmniej twierdzi Biały Dom
Tuzin rekordów Wojska Polskiego w pływaniu
Wyrok za tragiczny wypadek
Zmiany w organizacji bazy logistycznej w Jasionce
Wielka lekcja
Wielkie czyszczenie poligonów
Motocykliści na weterańskim szlaku
Pamięć ofiar
Więcej na mieszkanie za granicą
Bliżej wojska
Power is Here
Viva Polaki! Viva liberatori!
Pracowity dyżur Typhoonów
Miliardy na wzmocnienie bezpieczeństwa
Kadisz za bohaterów
Niezawiniona śmierć niezłomnego gen. Fieldorfa
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Blekinge znaczy duch
Priorytety dla Tarczy Wschód
Kolejowy sabotaż udaremniony
Czy z „zetek” będą żołnierze?
Tysiące świątecznych kartek dla żołnierzy
„Pułaski” na Atlantyku
Szef MON-u złożył życzenia żołnierzom w Krakowie
Pokój nie obroni się sam
Parlamentarzyści UE o bezpieczeństwie Europy
PKW Łotwa – sojusznicze zaangażowanie
Bez technologii nie ma bezpieczeństwa
Medale Pucharu Świata zdobyte przez żołnierzy na ringu
Uroczyste pożegnanie żołnierzy, którzy niebawem wylecą do Libanu
Polskie rakiety do Homara-K już za trzy lata
Spartakiadowe zmagania w Łasku
Żołnierze walczą z ogniem w Biebrzańskim Parku
Sport kształtuje mentalność
Spokojnych świąt na granicy!
Musimy być gotowi na najtrudniejsze scenariusze
Poszukiwania ofiar rzezi wołyńskiej
Pod żaglami – niepokonani z AMW
Szef MSZ do Rosji: Nigdy więcej nie będziecie tu rządzić
Tarcza Wschód. Porozumienia z Lasami i KOWR-em
Nowi generałowie Wojska Polskiego
Double Eagle – podwodny tropiciel
Walka z ogniem trwa
Żołnierze usuwają skutki nawałnicy
GROM pod ostrzałem
USA wycofają się z działań na rzecz pokoju w Ukrainie?
Hercules wydobyty, załoga nie żyje
Pierwsza misja Gripenów
„Wojskowe” przepisy budowlane do zmiany
Herculesy pod lepszą opieką w Poznaniu
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Uważaj, gdzie robisz selfie!
Podniebne wsparcie sojuszników
Test wytrzymałości
Rodzina na wagę złota
Więcej polskiego trotylu dla USA
Ocalić resztki światła ukryte w sercu
Polskie F-16 w służbie NATO
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Polska i Norwegia zacieśniają stosunki
Pani oficer za sterami Jastrzębia
Strażnik nieba
Razem w walce ze skażeniami

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO