moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Proces pierwszych przywódców WiN-u

75 lat temu w Warszawie zapadł wyrok w procesie I Zarządu Głównego Zrzeszenia „Wolność i Niezawisłość”. Sądzono dziesięciu przywódców WiN-u, m.in. prezesa organizacji płk. Jana Rzepeckiego. To był pierwszy z głośnych procesów pokazowych w Polsce Ludowej, który został propagandowo wykorzystany do kompromitowania podziemia niepodległościowego.


płk. Jan Rzepecki jako major WP

Po II wojnie światowej komunistyczne służby bezpieczeństwa z całą zaciętością zwalczały niepodległościowe organizacje, które działały w Polsce. Na celowniku znalazło się m.in. Zrzeszenie „Wolność i Niezawisłość” założone 2 września 1945 roku jako kontynuacja Armii Krajowej i Delegatury Sił Zbrojnych na Kraj. – Członkowie organizacji chcieli doprowadzić do wolnych i demokratycznych wyborów w Polsce, domagali się opuszczenia kraju przez wojska radzieckie i sprzeciwiali prześladowaniom politycznym – mówi dr Dariusz Siwek, historyk zajmujący się najnowszymi dziejami Polski.

Tropiąc działaczy i żołnierzy WiN-u, funkcjonariusze UB w ciągu kilku miesięcy – na przełomie 1945 i 1946 roku – aresztowali członków I Zarządu Głównego organizacji. W więzieniu znaleźli się m.in.: płk Jan Rzepecki „Ożóg”, prezes WiN-u; jego zastępca płk Antoni Sanojca „Cis”; ppłk Jan Szczurek-Cergowski „Sławbor”, prezes Obszaru Zachodniego; kpt. Marian Gołębiewski „Ster”, szef sztabu Okręgu Lublin oraz kpt. Emilia Malessa „Marcysia”, kierowniczka łączności zagranicznej.

Do śledztwa skierowano najważniejszych funkcjonariuszy Ministerstwa Bezpieczeństwa Publicznego, m.in. mjr. Józefa Różańskiego kierującego pracą pionu śledczego tego urzędu. Stosowano długie, wyczerpujące przesłuchania połączone z presją psychiczną i manipulacją. Aresztowanym podawano błędne informacje i składano fałszywe obietnice. – W efekcie część przesłuchiwanych z płk. Rzepeckim na czele przyznała się do winy i potępiła swoją działalność – mówi historyk.

4 stycznia 1947 roku przed Wojskowym Sądem Rejonowym w Warszawie rozpoczął się proces przywódców WiN-u. Na ławie oskarżonych zasiadło 10 osób związanych ze zrzeszeniem. Zarzucono im m.in. działalność antypaństwową, organizowanie dywersji, akty terroru, szpiegostwo, zabójstwa działaczy komunistycznych, rabunki i uchylanie się od służby wojskowej.

Był to pierwszy z głośnych procesów pokazowych stalinowskiej Polski. Jego celem było skompromitowanie i osłabienie konspiracji niepodległościowej, a rozprawy relacjonowane były szeroko w komunistycznych mediach. – Głównym aktorem procesu był płk Rzepecki, który potępił własną działalność, kierowaną przez siebie organizację i polskie władze na emigracji – podaje dr Siwek.

Wyroki ogłoszono 3 lutego 1947 roku. Większość oskarżonych skazano na kary od 2 do 12 lat więzienia. Tylko kpt. Gołębiewski otrzymał karę śmierci. Prezydent Bolesław Bierut skorzystał jednak z prawa łaski i zamienił wyrok na karę więzienia. Pozostałym skazanym także zmniejszono kary. Potem jednak część z nich ponownie trafiała do więzień. Płk Rzepecki był więziony z przerwami do 1955 roku, kpt. Gołębiewski do 1956 roku, a kpt. Malessa złamana ubeckimi metodami w 1949 roku popełniła samobójstwo.

Mimo tych represji „Wolność i Niezawisłość” kontynuowała działalność i stała się największą organizacją niepodległościową po II wojnie. Według szacunków historyków, przewinęło się przez nią ok. 30 tys. działaczy i żołnierzy. Oddziały partyzanckie WiN-u szczególnie mocno działały na Białostocczyźnie i Lubelszczyźnie. Atakowały posterunki milicji, likwidowały osoby współpracujące z władzą komunistyczną i uwalniały więźniów politycznych.

W latach 1945–1947 władze komunistyczne aresztowały kolejne cztery zarządy główne zrzeszenia. Ostatni prezes WiN-u, ppłk Łukasz Ciepliński i jego współpracownicy 1 marca 1951 roku zostali zamordowani strzałem w tył głowy w więzieniu na warszawskim Mokotowie.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Prezydent Zełenski w Warszawie
 
Posłowie o efektach szczytu NATO
Nie wierzę panu, mister Karski!
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
Operacja „Wschodnia zorza”
Sejm podziękował za służbę na granicy
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
Formoza. Za kulisami
Na ratunek… komandos
The Suwałki Gap in the Game
Roczny dyżur spadochroniarzy
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
Feniks – następca Mangusty?
Terytorialsi w gotowości do pomocy
Spadochroniarze na warcie w UE
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
„Operacja borelioza”
Silniejsza obecność sojuszników z USA
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
Most III, czyli lot z V2
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!
Pioruny dla sojuszników
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
Włoski Centauro na paryskim salonie
Jaki będzie czołg przyszłości?
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Medycy na poligonie
Hala do budowy Mieczników na finiszu
„Armia mistrzów” – sporty walki
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
„Armia mistrzów” – sporty wodne
Posłowie wybrali patronów 2025 roku
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
International Test
Jak usprawnić działania służb na granicy
Olimp gotowy na igrzyska!
Z parlamentu do wojska
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
Londyn o „Tarczy Wschód”
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Za zdrowie utracone na służbie
Partyzanci z republiki
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO