moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

75 lat temu powstało Polskie Państwo Podziemne

27 września 1939 roku w walczącej Warszawie powołano Służbę Zwycięstwu Polski. Stała się ona zalążkiem tajnych struktur państwa i ich zbrojnego ramienia – Armii Krajowej. Rocznica tego wydarzenia obchodzona jest jako Dzień Polskiego Państwa Podziemnego, struktury będącej ewenementem w okupowanej Europie.



„Dane mi przez Naczelnego Wodza pełnomocnictwo dowodzenia w wojnie z najazdem na całym obszarze państwa przekazuję gen. bryg. Michałowi Tokarzewskiemu-Karaszewiczowi z zadaniem prowadzenia dalszej walki o utrzymanie niepodległości i całości granic” – brzmiał rozkaz gen. Juliusza Rómmla, dowódcy obrony Warszawy, z 27 września 1939 r. powołujący konspiracyjną Służbę Zwycięstwu Polski.

Kraj w konspiracji

Powstała w oblężonej przez Niemców Warszawie organizacja miała toczyć w konspiracji walkę przeciw okupantowi, odtworzyć armię polską oraz powołać tymczasowe ośrodki władzy podporządkowane emigracyjnemu rządowi polskiemu. „Oświadczyłem gotowość podjęcia się odpowiedzialności za zorganizowanie zbrojnego oporu przeciw okupantom i wszczęcia otwartej walki, gdy na to pozwoli położenie wojenne” – wspominał po wojnie gen. Tokarzewski.

Jak tłumaczy Przemysław Krukowski, historyk II wojny, Służba Zwycięstwu Polski była zalążkiem późniejszych tajnych struktur państwa polskiego podległych Rządowi RP na uchodźstwie. – Na terenach okupowanych przez Niemców i Rosjan powołano podziemny rząd i parlament, a najwyższą władzę sprawował Delegat Rządu na Kraj kierujący zakonspirowaną administracją cywilną – wyjaśnia historyk. Jak dodaje, wszystkie te organy były podporządkowane legalnym polskim władzom emigracyjnym w Londynie – prezydentowi, rządowi i Naczelnemu Wodzowi. – Powstałe w ten sposób podziemne państwo było ewenementem w skali okupowanej Europy i nie miało swojego odpowiednika w żadnym innym kraju – podkreśla Krukowski.

Ruch oporu objął prawie wszystkie dziedziny życia. Działały konspiracyjne sądy, zorganizowano sieć tajnego nauczania, która od poziomu podstawowego do uczelni wyższych objęła ponad 1,6 mln uczniów. W tajnych drukarniach wydawano prasę i literaturę. W czasie okupacji ukazywało się około 1500 czasopism, wśród nich „Biuletyn Informacyjny”, późniejszy centralny organ Komendy Głównej Armii Krajowej.

Podziemna armia

Polskie Państwo Podziemne miało też własne siły zbrojne. Służbę Zwycięstwu Polski przekształcono w 1940 r. w Związek Walki Zbrojnej, a 14 lutego 1942 r. w Armię Krajową. Jej komendantem został gen. Stefan Rowecki „Grot”, a po jego aresztowaniu w czerwcu 1943 r. Tadeusz Komorowski „Bór”.

W 1942 r. AK liczyła ok. 100 tys. żołnierzy, a latem 1944 r. jej siły wzrosły do ok. 380 tys. osób. Stała się w ten sposób największą podziemną armią w okupowanej Europie.

Najważniejszym celem AK było prowadzenie walki z Niemcami, działalność dywersyjna oraz przygotowywanie żołnierzy do jawnego wystąpienia przeciw okupantowi. W ramach AK działał wywiad i kontrwywiad wojskowy, a podziemny przemysł zbrojeniowy produkował dla żołnierzy broń, materiały wybuchowe i amunicję.

Największym działaniem zbrojnym Armii Krajowej było Powstanie Warszawskie i akcja „Burza” toczona na wschodnich obszarach kraju. Jej celem było występowanie żołnierzy przeciwko niemieckim okupantom przed wkroczeniem Armii Czerwonej, aby zaakcentować, że Polacy są gospodarzami tych ziem.



W czasie walk i okupacyjnych represji zginęło ok. 60 tys. żołnierzy AK. Wojna nie zakończyła jednak prześladowań przywódców i działaczy Państwa Podziemnego. Do 1955 r. wspierani przez Sowietów komuniści aresztowali ok. 40 tys. AK-owców. Połowa z nich zmarła lub została zabita. W sowieckich więzieniach zmarli m.in. ostatni komendant AK gen. Leopold Okulicki i Delegat Rządu na Kraj Jan Stanisław Jankowski.

Apel pod pomnikiem

– Dziełem Polskiego Państwa Podziemnego było nie tylko podjęcie otwartej walki z okupantem w ramach akcji „Burza”, ale też stworzenie siły moralnej i tradycji niepodległościowej, które pozwoliły przetrwać czas komunistycznej dyktatury – napisał w liście otwartym z okazji rocznicy prezes Instytutu Pamięci Narodowej Łukasz Kamiński.

Dla upamiętnienia konspiracyjnych struktur państwa Sejm w 1998 r. uchwalił rocznicę powołania Służby Zwycięstwu Polski jako Dzień Podziemnego Państwa Polskiego. W tym roku z jego okazji odbędzie się m.in. apel żołnierzy przy warszawskim pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej.


AD

autor zdjęć: www.udskior.gov.pl

dodaj komentarz

komentarze


Terytorialsi zawitają do Płocka
 
Sejm zakończył prace nad nowelizacją ustawy o obronie ojczyzny. Teraz czas na Senat
Pieta Michniowska
Moc Czarnych Panter
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Podejrzane manewry na Bałtyku
Tłumy na zawodach w Krakowie
Umacnianie ściany wschodniej
Uderzenie w naturę
Pancerny drapieżnik, czyli Leopard 2A5
Nowe Abramsy już w Wesołej
K9 i FlyEye na poligonie w Ustce
USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
Ewakuacja Polaków z Izraela
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Ogień z Grotów wyborowych w Nowej Dębie
Tak szkolą sterników wojsk specjalnych
„Niegościnni” marynarze na obiektach sportowych w Ustce
Niebezpieczne incydenty na polsko-białoruskiej granicy
Orlik na Alfę
Polacy i Holendrzy razem dla obronności
Lotnicy uratowali Wielką Brytanię
Rekompensaty na ostatniej prostej
Specjalsi i spadochroniarze mają nowych dowódców
W drodze do amunicyjnego bezpieczeństwa
A Whimsical Adversary
Ostatnia niedziela…
Nowe zbiornikowce – wkrótce ruszą konsultacje
Armia pomoże służbom na zachodniej granicy
Prezydent Trump spotkał się z szefem NATO
K9 – nieoceniony sojusznik
Kwalifikacja 2026 – sprawdź szczegóły
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Pół tysiąca terytorialsów strzeże zachodniej granicy
Kolarskie święto w stolicy
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
PGZ buduje suwerenność amunicyjną
Rusza rekrutacja na szkolenia dla szeregowych zawodowych
Demony wojny nie patrzą na płeć
Więcej żołnierzy z pieniędzmi za dyżur bojowy
Przygotowania do Święta Wojska Polskiego
Studenci w koszarach
MSWiA: Zachodnia granica jest bezpieczna
More Than an Exercise
Witamy na Ziemi
Nawrocki przedstawia kierownictwo BBN-u
Korzystne zmiany w dodatkach dla sił powietrznych
Na rosyjskim pasku
Rywalizacja snajperów
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
BWP-1 – historia na dekady
Radomski Air Show coraz bliżej
Rosjanie zaatakowali polską fabrykę w Ukrainie
Więcej niż ćwiczenia
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Bezpieczeństwo i przyroda
Pucharowe zmagania Polaków
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Żołnierz ranny na granicy
Planowano zamach na Zełenskiego
PT-91, czyli trzy dekady twardej służby
Dzieci wojny

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO