Krakowskie Muzeum Lotnictwa Polskiego pozyskało nowy eksponat. To samolot Zlin Z-42M, który przez wiele lat użytkowany był w Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie i Aeroklubie Mieleckim. To trzecia maszyna tego producenta w zbiorach muzeum. Do tej pory miłośnicy lotnictwa mogli oglądać Zlina Z-26 „Trener” oraz Z-50LA.
Samolot o numerze seryjnym 0119 i znakach rejestracyjnych SP-GHD został wyprodukowany w 1977 roku. Dwumiejscowy dolnopłat, skonstruowany w Czechosłowackich Zakładach Lotniczych Moravan-Otrokovice (obecnie w Czechach), był wykorzystywany przez ośrodek „Agrolot” Akademii Rolniczo-Technicznej w Olsztynie, a następnie trafił do Aeroklubu Mieleckiego. Samolot Zlin Z-42M w polskich aeroklubach był wykorzystywany do szkolenia pilotów na poziomie podstawowym i średnio zaawansowanym oraz do nauki podstawowej akrobacji lotniczej.
Prototyp Zlina 42 oblatano w październiku 1967 roku. W kolejnych latach skonstruowano kilka wariantów tego samolotu. Wersja Z-42M powstała w 1974 roku. W porównaniu do wersji produkcyjnej Z-42 zmieniono silnik Avia M137A na bardziej wydajny Avia M137AZ. W nowej konstrukcji zamontowano śmigło samoprzestawialne V-503a, które reguluje automatycznie prędkość obrotową silnika w zależności od prędkości lotu. Dzięki modyfikacjom znacznie poprawiono osiągi Zlina Z-42M oraz ekonomikę lotu. W 1978 roku wyprodukowano wersję Z-142 z silnikiem o większej mocy oraz zmienioną osłoną kabiny. Natomiast w 1990 roku powstała wersja Z-242, w której wykorzystano amerykański silnik Lycoming AEIO-360.
Samolot Zlin Z-42M to maszyna, która może latać z prędkościami: maksymalną – 315 km/h, minimalną – 89 km/h, podróżną – 215 km/h. Dwa zbiorniki paliwa (po 65 litrów) zapewniały lot o długości do 530 km. Rozpiętość skrzydeł samolotu wynosi 9,11 m. Maszyna ma 7,07 m długości i 2,69 wysokości. W Polsce użytkowano około 150 egzemplarzy wersji Z-42M, co stanowiło 20 procent całej światowej produkcji.
Przed samolotem Zlin Z-42M do Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie trafiły dwa inne samoloty z rodziny Zlinów: Zlin Z-26 „Trener” oraz Z-50LA. Zlin Z-26 „Trener” został zaprojektowany w 1946 roku pod kierunkiem inż. Karela Tomasa. Maszyna ze skrzydłami drewnianej konstrukcji – następne wersje samolotów z tej rodziny wyposażono w skrzydła metalowe – była używana w Czechosłowacji, Rumunii i Polsce. Nad Wisłą samoloty Z-26 były wykorzystywane w aeroklubach do szkolenia i treningu pilotów oraz jako samoloty sportowe. Przez wiele lat rozgrywano na nich mistrzostwa Polski w akrobacji samolotowej. W muzeum eksponowana jest maszyna, którą w lipcu 1974 roku przekazał placówce Aeroklub Krakowski.
Natomiast Zlin Z-50LA to samolot akrobacyjny skonstruowany pod kierunkiem Jana Mikuli. W zakładach Moravan-Otrokovice był produkowany od 1975 roku. Maszyna trafiła do krakowskiego muzeum w 2011 roku. Ostatnio była wykorzystywana przez Grupę Akrobacyjną „Żelazny”.
Samolot Z-42M w kolekcji Muzeum Lotnictwa Polskiego w Krakowie nie jest jedynym w zbiorach muzealnych w Polsce. Maszyna tego typu jest także w Muzeum Sił Powietrznych w Dęblinie. Eksponat o numerze bocznym SP-ALN został pozyskany z Aeroklubu Orląt w Dęblinie.
autor zdjęć: Muzeum Lotnictwa Polskiego
komentarze