moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Historia powstania warszawskiego online

Archiwum Akt Nowych w wyjątkowy sposób włączyło się w obchody 80. rocznicy powstania warszawskiego. Dzięki pracy ekspertów z archiwum każdy może przejrzeć w sieci ponad 10 tys. zeskanowanych dokumentów Armii Krajowej i Delegatury Rządu RP na Kraj. Wiele z nich przedstawia obraz dramatycznej codzienności powstańców.

Fotografia z Powstania Warszawskiego. Starówka. Powstańcy na stanowisku obserwacyjnym na gruzach getta w rejonie zbiegu ul. Bonifraterskiej i Świętojerskiej. Data wykonania: ok. 6 sierpnia 1944. Autor zdjęcia: Józef Jerzy Karpiński „Jerzy”, źródło: MPW.

„Żołnierze stolicy. Wydałem dziś upragniony przez was rozkaz do jawnej walki z odwiecznym wrogiem Polski, najeźdźcą niemieckim. Po pięciu blisko latach nieprzerwanej i twardej walki prowadzonej w podziemiach konspiracji stajecie dziś otwarcie z bronią w ręku, by Ojczyźnie przywrócić wolność i wymierzyć zbrodniarzom niemieckim przykładną karę za terror i zbrodnie dokonane na ziemiach Polski” – ta odezwa gen. Tadeusza Komorowskiego, opublikowana w „Biuletynie Informacyjnym” 31 lipca 1944 roku, jest jednym z kluczowych i najbardziej znanych dokumentów dotyczących powstania warszawskiego. Dziś, po 80 latach, możemy zapoznać się z tysiącami archiwaliów z tamtego okresu. Nie trzeba być przy tym naukowcem z dostępem do teczek w państwowych archiwach. Wystarczy skorzystać z serwisu internetowego „Szukaj w archiwach”.

 

Rozkazy, meldunki, instrukcje, sprawozdania i korespondencja oficerów ze struktur dowodzenia Armii Krajowej to tylko część z ponad 10 tys. dokumentów AK i Delegatury Rządu RP na Kraj, które zostały udostępnione w sieci przez Archiwum Akt Nowych. Zbiory obejmujące m.in. depesze do Naczelnego Wodza, sprawozdania sytuacyjne oraz plakaty i odezwy dotyczące powstania warszawskiego znajdują się na podstronach: Zespół 2/1326 Armia Krajowa oraz Zespół 2/1325 Delegatura Rządu RP na Kraj.

Prawdziwy obraz walk

Przeglądanie archiwaliów pozwala lepiej zrozumieć rzeczywistość powstania warszawskiego i przekonać się, z jakimi dokładnie wyzwaniami zmagali się żołnierze i cywile. Mnóstwo udostępnionych dokumentów przedstawia suche fakty: akty zgonów, wykaz poległych oraz stanów osobowych, zaświadczenia, wnioski odznaczeniowe Komendy Milicji Ludowej PPS, karty mobilizacyjne itp. Ale w przepastnych zbiorach Archiwum Akt Nowych natrafimy też na przejmujące opisy wydarzeń z tamtych dni.

W jednym z meldunków sytuacyjnych (z 4 sierpnia 1944 roku) czytamy o warszawiakach wykorzystywanych przez Niemców jako żywe tarcze: „Niemcy pędzili w dniu wczorajszym ludność z Pragi po obu bokach, na przodzie i w środku kolumny, celem uzyskania w ten sposób własnego bezpieczeństwa przy ruchu przez miasto”. W innym z kolei znajdziemy opis chałupniczo wytwarzanej broni, którą musieli się posługiwać powstańcy w walce z doskonale uzbrojonym okupantem: „Rozpoczęliśmy produkcję granatów chloranowych i wyrzutni butelek zapalających, do 40 metrów”. Niezwykłym doświadczeniem jest również czytanie odręcznie napisanych i zilustrowanych instrukcji szkoleń z walk ulicznych czy oglądanie propagandowych plakatów (pt. „Każdy dom winien stać się twierdzą nie do przebycia dla wroga”, „Chcesz ułatwić zwycięstwo, dbaj o higienę. Zapobiegaj epidemiom”), które miały kształtować postawę warszawskich bohaterów.

Zbiory w internecie

Archiwum Akt Nowych (AAN) to centralne archiwum państwowe, które rozpoczęło swą działalność na mocy dekretu Józefa Piłsudskiego w lutym 1919 roku (początkowo jako Archiwum Wojskowe). Obecnie AAN posiada jeden z największych w Polsce zbiorów archiwaliów Armii Krajowej, liczący 500 jednostek archiwalnych z lat 1940–1945, a także zespół akt Delegatury Rządu Rzeczypospolitej Polskiej na Kraj liczący 515 jednostek archiwalnych z tego samego okresu. Łącznie to około 15 m bieżących akt.

Na zdjęciu jedna z depesz z okresu Powstania Warszawskiego, jakie były wymieniane z oddziałami partyzanckimi w terenie. Skan z AAN.

Archiwum Akt Nowych zabezpiecza świadectwa historii dla przyszłych pokoleń, konserwując, przechowując i stopniowo udostępniając w sieci największy zbiór dokumentów Polskiego Państwa Podziemnego.

Jakub Zagalski

autor zdjęć: Józef Jerzy Karpiński „Jerzy”/ Źródło: MPW; AAN

dodaj komentarz

komentarze


USA przyłączyły się do ataku Izraela na Iran
 
Kadeci z NATO i z Korei szkolili się w Karkonoszach
Prawo dla kluczowych inwestycji obronnych
Na Dolnym Śląsku „Wakacje z WOT” coraz popularniejsze
ORP „Necko” idzie do natowskiego zespołu
Gen. Szkutnik o planach 18 Dywizji
Generał „Grot” – pierwszy dowódca AK
Świat F-35
Dekapitacyjne uderzenie w Iran
„Swift Response ‘25”, czyli lekka piechota w ciężkim terenie
Żołnierze WOT-u szkolili się w Słowenii
Policja ze wsparciem wojskowego Bayraktara
Rakiety dla polskich FA-50
Marynarka świętuje i zaprasza na okręty
GROM’s DNA
Pestki, waafki, mewki – kobiety w Polskich Siłach Zbrojnych
Terytorialsi z Dolnego Śląska najlepiej wysportowani
Podejrzane manewry na Bałtyku
Polki wicemistrzyniami Europy w szabli
Posłowie za wypowiedzeniem konwencji ottawskiej
NATO przechodzi do działania
Dzień, który zmienił bieg wojny
Historyczne zwycięstwo ukraińskiego F-16
Więcej na obronność, silniejsze NATO
Żołnierze PKW Irak są bezpieczni
Szczyt w Hadze zakończony, co dalej?
Kajakami po medale
Nowa dostawa Homarów-K
Polacy bezkonkurencyjni w górskich zmaganiach we Włoszech
Ratownik w akcji
Rosyjska maszyna Su-24 przechwycona przez polskie F-16
Pionierski dron
Żołnierze z 10 Brygady Kawalerii Pancernej powalczą w IV lidze
Strażnicy polskiego nieba
Planowano zamach na Zełenskiego
Wypadek Rosomaka
Święto sportów walki w Warendorfie
Bałtyk – wciąż bezpieczny czy już nie?
Szczyt NATO nie tylko o wydatkach na obronność
Flyer, zdobywca przestworzy
Pociski do FA-50 i nowe Rosomaki
Zbrodnia we wsi, której już nie ma
Odbudowa obrony cywilnej kraju
Specjalsi pod nowym dowództwem
Wyższe stawki dla niezawodowych
Śmierć gorsza niż wszystkie
Wybierz Wydarzenie Historyczne Roku
K2. Azjatycka pantera
Inwestycja w żołnierzy
GROM w obiektywie. Zobaczcie sami!
Policjanci w koszarach WOT
Ewakuacja Polaków z Izraela
Polska z dodatkowym wsparciem sojuszników
The Power of Infrastructure
Nie żyje żołnierz PKW Irak
Pierwsze oficerskie gwiazdki
Sukcesy żołnierzy na międzynarodowych arenach
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Podróż w ciemność

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO