moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Kongres historycznej pamięci

Kongres Pamięci Narodowej jest początkiem dyskusji o tym, jak ma wyglądać ta pamięć i jak opowiadać o historii w nowoczesny sposób – mówiono podczas trzydniowej debaty pod hasłem „Historia mówi przez pokolenia”. Kongresowi zorganizowanemu w Warszawie przez Instytut Pamięci Narodowej towarzyszyły liczne wydarzenia edukacyjne i kulturalne.

– Wiedza historyczna wpływa na budowanie odpowiedzialności społecznej i postawy obywatelskie, przez trzy dni uzmysłowiliśmy i udowodniliśmy, że wciąż jako naród mamy głęboką zdolność jej przekazywania – mówił dr Karol Nawrocki, prezes Instytutu Pamięci Narodowej podsumowując Kongres Pamięci Narodowej. Wydarzenie pod hasłem „Historia mówi przez pokolenia” zorganizował IPN na stadionie PGE Narodowy w Warszawie.

– Od 13 do 15 kwietnia odwiedziło nas 13 tys. osób, wśród nich 7 tys. dzieci i młodzieży, co jest najlepszym dowodem na to, że historia wciąż dla naszego narodu jest bardzo ważna – zaznaczył prezes IPN. Podkreślił jednocześnie, że Kongres jest początkiem dyskusji o tym, jak ma wyglądać narodowa pamięć. Jak napisał prezydent Andrzej Duda w liście do uczestników, Polacy są wciąż złaknieni wiedzy o naszej historii i procesach, które kształtowały państwowość. Prezydent zaznaczył jednocześnie, że z polskiej pamięci historycznej trzeba usunąć negatywne oddziaływania propagandy historycznej czasów PRL. – Ważną rolę odgrywają w tym bezkompromisowi badacze i autorytety naukowe, publicyści i liderzy opinii, autorzy filmów i utworów literackich oraz niestrudzeni edukatorzy i darczyńcy – napisał Duda.

Nowoczesny język

Jak mówili organizatorzy, inspiracją do organizacji Kongresu był raport „Edukacja dla pamięci” opracowany na zlecenie IPN przez zespół dr. hab. Krzysztofa Malickiego z Uniwersytetu Rzeszowskiego. Celem badania było pokazanie, jak uczniowie, studenci i nauczyciele historii postrzegają historię. – Według raportu 50 proc. młodzieży ma ambiwalentny stosunek do historii, ale tak naprawdę oni wiedzą, że historia jest ważna, ale chcą abyśmy znaleźli taki sposób przekazu, który ich nią zainspiruje – zauważył prezes IPN. Dodał, że zgodnie z raportem, dla 86 proc. uczniów internet i gry są głównym źródłem poznawania historii, przyznaje się do tego też ok. 90 proc nauczycieli. – Dlatego przekładamy naszą ofertę na język komunikatywny dla młodych ludzi, mając nadzieję, że będzie to inspiracją do ich poszukiwań naukowych – wyjaśniał. Dodał jednocześnie, że fundamentem wciąż jest prawda historyczna.

Uczestniczący w kongresie historycy, dziennikarze, społecznicy, publicyści, przedstawiciele władz, kombatanci i działacze opozycji antykomunistycznej dyskutowali w ramach 26 paneli poświęconych historii Polski i Europy Środkowej w XX wieku. Rozmawiano m.in. o kwestiach dekomunizacji, rozliczeniu komunistycznych i nazistowskich zbrodni w Europie Środkowo-Wschodniej, przemianach ustrojowych w Polsce, stosunkach polsko-ukraińskich, reparacjach wojennych, stanie wiedzy historycznej młodego pokolenia oraz metodach jego edukacji.

Sztafeta pokoleń

W jaki sposób idea niepodległościowa przechodziła z pokolenia na pokolenie oraz jak dzisiaj zainspirować dzieci i młodzież do kultywowania tradycji patriotycznych dyskutowano w ramach panelu „Sztafeta pokoleń – przekazywanie pamięci i formacja kolejnych generacji Polaków przez organizacje społeczne”. O motywacjach pokolenia walczącego z Niemcami mówiła płk Stanisława Kociełowicz „Iskierka”, harcerka Szarych Szeregów. Opowiadała, że w Wilnie podczas niemieckiej okupacji uczyła się na tajnych kompletach, wstąpiła do Szarych Szeregów, podczas operacji „Ostra Brama” pomagała w szpitalach. – Takie patriotyczne zaangażowanie było dla nas naturalne, tak nas wychowała szkoła, dom i kościół – tłumaczyła „Iskierka”. Za swoją działalność w konspiracyjnym ZHP po wojnie spędziła 8 lat na zesłaniu na Syberii. Wróciła do Polski, nie zaprzestała jednak walki i w stanie wojennym kolportowała nielegalne wydawnictwa. – Jak trzeba to nadal walczymy, bo kochamy Polskę – zaznaczyła płk Kociełowicz.

Z przedwojennego etosu pokolenia walczącego o niepodległość czerpie szer. Marek Wernic, żołnierz 18 Stołecznej Brygady Obrony Terytorialnej. Jak opowiadał, jego ojciec Andrzej Wernic jako 14-latek wziął udział w powstaniu warszawskim pomagając żołnierzom, za co został odznaczony Krzyżem Walecznych. – Powstanie wycisnęło na nim piętno na całe życie, po wojnie został historykiem i dziennikarzem, spisywał i publikował, także na łamach „Polski Zbrojnej”, relacje osób z konspiracji niepodległościowej – opowiadał żołnierz. Jak mówił, chciał się wzorować na ojcu oraz na dziadku mjr. Leonie Wernicu, przedwojennym oficerze wywiadu, uhonorowanym Krzyżem Virtuti Militari za obronę Warszawy w 1939 roku. – Wstąpienie w szeregi WOT było dla mnie realizacją tej sztafety pokoleń, a jednocześnie odpowiedzią na niebezpieczną sytuacja za naszą wschodnią granicą i chęcią przygotowania się do obrony kraju – tłumaczył szer. Wernic.

Dać młodzieży wybór

W ślady swoich przodków poszedł też dr Andrzej Anusz, historyk z Instytut Historycznego Nurtu Niepodległościowego. Jego pradziadek w 1903 roku działał w organizacji bojowej PPS i współpracował z Józefem Piłsudskim, w okresie międzywojennym był posłem i członkiem Rady Obrony Państwa. Natomiast ojciec był żołnierzem Kedywu Armii Krajowej i członkiem „Solidarności”. Dr Anusz zaznaczył, że dzięki nim w czasach PRL poznawanie prawdziwej historii stało się dla niego polem walki z komuną. – Istnieje ciągłość tradycji przekazywanych z pokolenia na pokolenie, można jednak do tej sztafety dołączyć w każdej chwili, czego przykładem był mój ojciec prof. Janusz Kurtyka – zauważył w czasie debaty Paweł Kurtyka, prezes Fundacji im. Janusza Kurtyki.

Opowiadał, że ojciec pochodził z małej miejscowości i dopiero po przyjeździe do Nowej Huty zainteresował się historią, a szczególnie jej najbardziej zakłamaną częścią, czyli podziemiem antykomunistycznym. Potem jako prezes IPN był postacią ważną dla historii, prawdy i pamięci o żołnierzach wyklętych. Paweł Kurtyka podkreślił, że jego ojciec z własnej woli poświęcił się historii i sam odnalazł swoje zainteresowania, czyli losy żołnierzy niezłomnych. – Dlatego ważne jest podawanie młodym ludziom informacji historycznych, ale jednocześnie pozwolenie im na samodzielne odnalezienie nieodkrytych bohaterów i wybranie swojego poglądu na sprawy historyczne – zaznaczył Kurtyka.

W dyskusję włączyli się też słuchacze podkreślając m.in. rolę nauczycieli w edukacji historycznej. – Nauczyciele historii powinni być animatorami, przekazującymi młodzieży to, czym żyli i w co wierzyli powstańcy warszawscy i żołnierze AK – mówił Piotr Rebik, nauczyciel edukacji dla bezpieczeństwa z Gdańska. Głos zagrała też Aleksandra Jankowska, ucząca historii w Łasinie w kujawsko-pomorskim, która prowadzi szkolny klub historyczny, a jej uczniowie opiekują się kombatantami. – Jeśli nauczyciel żyje tym, w co wierzy, zgromadzi przy sobie młodych ludzi – zaznaczyła.

Nagrody i wyróżnienia IPN

Kongres IPN był także okazją do wręczenia wielu nagród. Za szczególnie aktywny udział w upamiętnianiu historii Polski lat 1939–1989 przyznano po raz 22. nagrody Kustosza Pamięci Narodowej. – Osoby i środowiska, dla których najważniejsza jest popularyzacja dziejów Polski, upamiętnienie bohaterów i uczczenie ofiar tworzą krąg Kustoszy Pamięci Narodowej, przyjaciół IPN – mówił podczas gali dr Nawrocki. Natomiast premier Mateusz Morawiecki napisał w liście, że Kustosz Pamięci Narodowej to strażnik pamięci zbiorowej, dzięki któremu czerpiąc z doświadczeń przeszłości możemy odważnie spoglądać w przyszłość.

Laureatami tegorocznej nagrody zostali Arkadiusz Gołębiewski, autor historycznych filmów dokumentalnych, organizator Festiwalu Filmowego „Niepokorni Niezłomni Wyklęci” i kronikarz prac archeologicznych w kwaterze „Ł” Cmentarza Powązkowskiego oraz ks. infułat Jan Sikorski, kapłan archidiecezji warszawskiej, a w 1989 roku pierwszy naczelny kapelan Duszpasterstwa Więziennego RP. Pośmiertnie nagrodę przyznano Stanisławowi Marii Jankowskiemu, historykowi, jednemu z założycieli Niezależnego Komitetu Historycznego Badania Zbrodni Katyńskiej oraz Instytutu Katyńskiego w Polsce.

Tytuł Kustosza otrzymały także dwie organizacje: Stowarzyszenie Grupa Historyczna „Zgrupowanie Radosław", organizujące lekcje historii i pokazy rekonstrukcyjne popularyzujące historię Polski lat 1939-1963 oraz Polish Falcons of America, sokolska organizacja polonijna z ponad 130-letnią tradycją. Jej członkowie wspierali Polaków podczas I i II wojny światowej, a obecnie pielęgnują rodzimą tradycję, historię i zwyczaje w środowisku Amerykanów polskiego pochodzenia.

W tym roku po raz pierwszy prezes IPN wręczył też „Sygnety Wydawnictwa IPN” za najlepszą książkę roku spośród pozycji wydanych przez IPN. – Konkurs to pewnego rodzaju drogowskaz dla czytelników, po które z naszych publikacji sięgnąć jako pierwsze – tłumaczyła Karolina Imianowska, dyrektor Wydawnictwa IPN i pomysłodawczyni nagrody. Dodała, że celem nagrody jest popularyzacja dorobku autorów tych prac oraz promocja czytelnictwa książek historycznych.

Jury przyznano nagrody i wyróżnienia w 6 kategoriach. Za najlepszą monografię uznano pracę Jarosława Wąsowicza „Defensor Ecclesiae. Arcybiskup Antoni Baraniak”. Wśród publikacji popularnonaukowych zwyciężyła książka „Leksykon bezpieki. Kadra kierownicza aparatu bezpieczeństwa 1944-1956, t. 3” pod redakcją Witolda Bagieńskiego i Magdaleny Dźwigał. Z kolei pozycja „Wojciech Korfanty, Górny Śląsk to wielka rzecz” opracowana przez Sebastiana Rosenbauma i Mirosława Węckiego wygrała w kategorii „Wydawnictwa źródłowe”.

Najlepszą publikacją wśród pamiętników, relacji i wspomnień okazała się praca „Relacje o pomocy udzielanej Żydom przez Polaków w latach 1939-1945, t. 6”, opracowana przez Sebastiana Piątkowskiego, a wśród wydawnictw albumowych zwyciężyła publikacja Jerzego Kirszaka, Bogusława Polaka i Michała Polaka „Generał broni Władysław Anders 1892–1970. Czyny i pamięć”. Natomiast w głosowaniu internautów wygrał Jarosław Molenda książką „Alfred Szklarski – sprzedawca marzeń. Pierwsza biografia twórcy przygód Tomka Wilmowskiego”.

Z kolei autorzy najlepszych niepublikowanych prac poświęconych historii Polski w XX wieku odebrali nagrody za Debiut Historyczny Roku w dwóch kategoriach: prac magisterskich i doktorskich. – Chcemy poprzez ten konkurs, organizowany już po raz 15., mobilizować studentów i młodych naukowców do tworzenia nowych, rzetelnych prac dotyczących historii XX wieku – mówił w czasie wręczania nagród dr Mateusz Szpytma, wiceprezes IPN.

Jury nie przyznało pierwszej nagrody za pracę doktorską, drugą odebrał dr Bartosz Gromko z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego w Warszawie za pracę „Relacje Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej i Włoskiej Partii Komunistycznej w latach 1948–1990". W kategorii prac magisterskich zwyciężyło opracowanie „Reforma rolna w Polsce i Czechosłowacji w latach 1944–1948" Mariusza Fornagiela z Uniwersytetu Jagiellońskiego w Krakowie. Jury wyróżniło też cztery prace doktorskie i dwie magisterskich. Nazwiska laureatów wszystkich konkursów znajdziemy na stronie internetowej IPN.

Kongresowi towarzyszyły także liczne wydarzenia edukacyjne i kulturalne, w tym 4. Międzynarodowy Festiwal Filmowy o Totalitaryzmach „Echa Katynia”, wystawy, strefa edukacyjna dla najmłodszych, olimpiada gier planszowych czy rekonstrukcje historyczne.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: IPN

dodaj komentarz

komentarze


Witos i spadochroniarze
 
„Złote Kolce” dla sportowców-żołnierzy
Odznaczenia dla amerykańskich żołnierzy
Polski wkład w F-16
Breda w polskich rękach
Wojskowi rekruterzy chcą być (jeszcze) skuteczniejsi
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Rozliczenie podkomisji Macierewicza
Rosyjskie wpływy w Polsce? Jutro raport
Czas „W”? Pora wytropić przeciwnika
Udane starty żołnierzy na lodzie oraz na azjatyckich basenach
Olympus in Paris
Grób Nieznanego Żołnierza ma 99 lat
Ostre słowa, mocne ciosy
Złoty Medal Wojska Polskiego dla „Drago”
Karta dla rodzin wojskowych
Rosomaki na Litwie
Polskie „JAG” już działa
Do czterech razy sztuka, czyli poczwórny brąz biegaczy na orientację
Kto dostanie karty powołania w 2025 roku?
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
The Power of Buzdygan Award
Miliony sztuk amunicji szkolnej dla wojska
Snipery dla polskich FA-50
Ostrogi dla polskich żołnierzy
Kleszcze pod kontrolą
Jak dowodzić plutonem szturmowym? Nowy kurs w 6 BPD
Ile GROM-u jest w „Diable”?
Olimp w Paryżu
Po pierwsze: bezpieczeństwo granic
Ogień nad Bałtykiem
Nominacje generalskie na 106. rocznicę odzyskania niepodległości
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Polsko-czeska współpraca na rzecz bezpieczeństwa
Żołnierze, zdaliście egzamin celująco
Hokeiści WKS Grunwald mistrzami jesieni
Zmiana warty w PKW Liban
Byłe urzędniczki MON-u z zarzutami
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Zagrożenie może być wszędzie
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Żeby nie poddać się PTSD
Rajd pamięci i braterstwa
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Szkolenie 1000 m pod ziemią
Polska liderem pomocy Ukrainie
Polski producent chce zawalczyć o „Szpeja”
„Bezpieczne Podlasie” na półmetku
Komisja bada nielegalne wpływy ze Wschodu
Rozkaz: rozpoznać przeprawę!
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Polskie mauzolea i wojenne cmentarze – miejsca spoczynku bohaterów
Czworonożny żandarm w Paryżu
Jacek Domański: Sport jest narkotykiem
Święto marynarzy po nowemu
Kamień z Szańca. Historia zapomnianego karpatczyka
Niepokonany generał Stanisław Maczek
Namiastka selekcji
Centrum Robotów Mobilnych WAT już otwarte
Rumunia, czyli od ćwiczeń do ćwiczeń

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO