moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Pułkownik Niepokólczycki – bohater AK, wróg UB

22 października 1946 roku w Krakowie funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali płk. Franciszka Niepokólczyckiego, szefa podziemnej antykomunistycznej organizacji „Wolność i Niezawisłość”. Podczas pokazowego procesu sąd skazał oficera na karę śmierci, zamienioną później na dożywotnie więzienie.

Pułkownik Franciszek Niepokólczycki podczas procesu pokazowego Komendy WiN w 1947 r.

„Powróciwszy z oflagu w 1945 roku, uważałem za konieczne znalezienie się w szeregu zespołu ludzi, którzy by w jakiś sposób zaprotestowali przeciwko temu stanowi rzeczy, który zastałem” – wspominał wiele lat po wojnie płk Franciszek Niepokólczycki. Oficer podczas niemieckiej okupacji był zastępcą płk. Augusta Fieldorfa „Nila”, komendanta Kedywu Armii Krajowej. Po powrocie z niemieckiej niewoli w kwietniu 1945 roku płk Niepokólczycki rozpoczął służbę w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj jako zastępca komendanta Obszaru Południowego DSZ. Analogiczną funkcję pełnił potem w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” utworzonym we wrześniu 1945 roku. – Ta podziemna organizacja polityczna kontynuowała dzieło AK – mówi dr Dariusz Siwek, historyk zajmujący się najnowszymi dziejami Polski. W listopadzie 1945 roku, po aresztowaniu płk. Jana Rzepeckiego, prezesa WiN-u, płk Niepokólczycki stanął na czele II Zarządu Głównego WiN.

 

Odwet i walka

Kim był nowy szef WiN-u? Płk Niepokólczycki pochodził z Żytomierza. Pod koniec I wojny jako 17-latek wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, w której był komendantem placówki wywiadowczej i szefem Okręgu Żytomierz POW. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył jako zastępca dowódcy oddziału partyzanckiego.

Służył potem w polskim wojsku m.in. w 10 Pułku Saperów i 5 Pułku Piechoty Legionów, był też wykładowcą Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w obronie Warszawy i jeszcze podczas walk o miasto wstąpił do tworzącej się konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski. Zajął się organizacją struktur podziemnej armii, przede wszystkim pionu sabotażowo-dywersyjnego i służb saperskich. Stał na czele Związku Odwetu Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, jednocześnie był szefem Wydziału Saperów KG ZWZ. – Podlegali mu żołnierze zajmujący się m.in. sabotażem oraz akcjami bojowymi – podaje historyk. Współorganizował też nowy pion walki bieżącej: Kedyw Armii Krajowej. Podczas powstania warszawskiego oficer był odpowiedzialny za produkcję materiałów wybuchowych, granatów i butelek zapalających. Po kapitulacji zrywu trafił do niemieckiego oflagu.

„Spełniałem rozkaz”

Po powrocie do Polski płk Niepokólczycki zaangażował się w kolejną konspirację, tym razem antykomunistyczną. Działając w WiN-ie rozwinął struktury Zrzeszenia, nawiązał łączność z Rządem RP na Uchodźstwie, któremu wysyłał raporty o sytuacji w Polsce. UB bardzo zależało na rozbiciu II Zarządu WiN-u i aresztowaniu jego szefa. Udało im się to 22 października 1946 roku w Krakowie. Podczas śledztwa płk Niepokólczycki nie chciał iść na kompromis z komunistami. – Nie obciążał podwładnych i podkreślał, że wszystkie działania podejmowali oni na jego rozkaz – podkreśla dr Siwek.

Franciszek Niepokólczycki po aresztowaniu przez MBP w 1946 r.

11 sierpnia 1947 roku przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Krakowie rozpoczął się jeden z najgłośniejszych stalinowskich procesów pokazowych, tzw. proces krakowski. Razem z Niepokólczyckim sądzono jego współpracowników oraz działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego, w tym Stanisława Mierzwę, zastępcę sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego. – Celem procesu było skompromitowanie PSL, ostatniej legalnej opozycji w Polsce i wykazanie jej związków z podziemiem – tłumaczy historyk. Działaczy WiN-u oskarżono natomiast o prowadzenie działalności wywiadowczej na rzecz obcych mocarstw. Pułkownik przed sądem oświadczył tylko: „Nie wysługiwałem się obcym. Jako żołnierz spełniłem rozkaz”.

Sąd skazał osiem osób, w tym płk. Niepokólczyckiego, na karę śmierci, osiem na długoletnie więzienie, a jedną osobę uniewinnił. Pułkownik odmówił napisania prośby o ułaskawienie, mimo to jemu i czterem innym skazanym prezydent Bolesław Bierut zamienił karę na dożywotnie więzienie.

Oficera zwolniono w 1956 roku na fali zmian politycznych w kraju. Pracował potem w spółdzielczości i cały czas był objęty inwigilacją przez Służbę Bezpieczeństwa. Funkcjonariusze SB brali nawet udział w pogrzebie pułkownika w 1974 roku.

W 2008 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie płk. Niepokólczyckiego Orderem Orła Białego. Dziś oficer jest patronem 16 Tczewskiego Batalionu Saperów w Nisku.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Snipery dla polskich FA-50
 
Olympus in Paris
Ministrowie obrony na szczycie
„Feniks” wciąż pomaga
„Złote Kolce” dla sportowców-żołnierzy
Czworonożny żandarm w Paryżu
Karta dla rodzin wojskowych
Rosomaki w rumuńskich Karpatach
Zwycięzca w klęsce, czyli wojna Czang Kaj-szeka
Zagrożenie może być wszędzie
Kolejny Kormoran na kursie
Złoty Medal Wojska Polskiego dla „Drago”
Operacja „Feniks” – pomoc i odbudowa
Ramstein Flag nad Grecją
Opowieść, która się nie starzeje
„Northern Challenge”, czyli wyzwania i pułapki
Święto marynarzy po nowemu
Po pierwsze: bezpieczeństwo granic
Olimp w Paryżu
Cześć ich pamięci!
Adm. Bauer: NATO jest na właściwej ścieżce
Centrum Robotów Mobilnych WAT już otwarte
Czas „W”? Pora wytropić przeciwnika
Gryf dla ochrony
Sojusz także nuklearny
Miliony sztuk amunicji szkolnej dla wojska
Hubalczycy nie złożyli broni
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Rozliczenie podkomisji Macierewicza
Jak Polacy szkolą Ukraińców
Żeby drużyna była zgrana
Polskie „JAG” już działa
Żaden z Polaków służących w Libanie nie został ranny
Komisja bada nielegalne wpływy ze Wschodu
Tłumy biegły po nóż komandosa
Polacy pobiegli w „Baltic Warrior”
Jacek Domański: Sport jest narkotykiem
Generał z niepospolitym polotem myśli
Ogień nad Bałtykiem
Szkoła w mundurze
Rosyjskie wpływy w Polsce? Jutro raport
Rajd pamięci i braterstwa
Zapomogi dla wojskowych poszkodowanych w powodzi
Wojskowy most połączył Głuchołazy
Wojskowi rekruterzy chcą być (jeszcze) skuteczniejsi
Mikrus o wielkiej mocy
Polskie armatohaubice na poligonie w Estonii
Do czterech razy sztuka, czyli poczwórny brąz biegaczy na orientację
Latający bohaterowie „Feniksa”
Kto dostanie karty powołania w 2025 roku?
Bielizna do zadań specjalnych
Niepokonany generał Stanisław Maczek
Witos i spadochroniarze
Żeglarz i kajakarze z „armii mistrzów” na podium
Jastrzębie czeka modernizacja
Breda w polskich rękach
Jak zachęcić młodych do służby w wojsku?
Mark Rutte w Estonii
W hołdzie Witosowi
Ostre słowa, mocne ciosy
Grób Nieznanego Żołnierza ma 99 lat
Bilans Powstania Warszawskiego
SGWP musi być ostoją wartości
NATO odpowiada na falę rosyjskich ataków
Żołnierska pamięć nie ustaje
Polskie mauzolea i wojenne cmentarze – miejsca spoczynku bohaterów
Pierwszy dzwonek w Żelaźnie
Rozkaz: rozpoznać przeprawę!

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO