moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Pułkownik Niepokólczycki – bohater AK, wróg UB

22 października 1946 roku w Krakowie funkcjonariusze Urzędu Bezpieczeństwa aresztowali płk. Franciszka Niepokólczyckiego, szefa podziemnej antykomunistycznej organizacji „Wolność i Niezawisłość”. Podczas pokazowego procesu sąd skazał oficera na karę śmierci, zamienioną później na dożywotnie więzienie.

Pułkownik Franciszek Niepokólczycki podczas procesu pokazowego Komendy WiN w 1947 r.

„Powróciwszy z oflagu w 1945 roku, uważałem za konieczne znalezienie się w szeregu zespołu ludzi, którzy by w jakiś sposób zaprotestowali przeciwko temu stanowi rzeczy, który zastałem” – wspominał wiele lat po wojnie płk Franciszek Niepokólczycki. Oficer podczas niemieckiej okupacji był zastępcą płk. Augusta Fieldorfa „Nila”, komendanta Kedywu Armii Krajowej. Po powrocie z niemieckiej niewoli w kwietniu 1945 roku płk Niepokólczycki rozpoczął służbę w Delegaturze Sił Zbrojnych na Kraj jako zastępca komendanta Obszaru Południowego DSZ. Analogiczną funkcję pełnił potem w Zrzeszeniu „Wolność i Niezawisłość” utworzonym we wrześniu 1945 roku. – Ta podziemna organizacja polityczna kontynuowała dzieło AK – mówi dr Dariusz Siwek, historyk zajmujący się najnowszymi dziejami Polski. W listopadzie 1945 roku, po aresztowaniu płk. Jana Rzepeckiego, prezesa WiN-u, płk Niepokólczycki stanął na czele II Zarządu Głównego WiN.

 

Odwet i walka

Kim był nowy szef WiN-u? Płk Niepokólczycki pochodził z Żytomierza. Pod koniec I wojny jako 17-latek wstąpił do Polskiej Organizacji Wojskowej, w której był komendantem placówki wywiadowczej i szefem Okręgu Żytomierz POW. W wojnie polsko-bolszewickiej walczył jako zastępca dowódcy oddziału partyzanckiego.

Służył potem w polskim wojsku m.in. w 10 Pułku Saperów i 5 Pułku Piechoty Legionów, był też wykładowcą Centrum Wyszkolenia Saperów w Modlinie. We wrześniu 1939 roku uczestniczył w obronie Warszawy i jeszcze podczas walk o miasto wstąpił do tworzącej się konspiracyjnej Służby Zwycięstwu Polski. Zajął się organizacją struktur podziemnej armii, przede wszystkim pionu sabotażowo-dywersyjnego i służb saperskich. Stał na czele Związku Odwetu Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej, jednocześnie był szefem Wydziału Saperów KG ZWZ. – Podlegali mu żołnierze zajmujący się m.in. sabotażem oraz akcjami bojowymi – podaje historyk. Współorganizował też nowy pion walki bieżącej: Kedyw Armii Krajowej. Podczas powstania warszawskiego oficer był odpowiedzialny za produkcję materiałów wybuchowych, granatów i butelek zapalających. Po kapitulacji zrywu trafił do niemieckiego oflagu.

„Spełniałem rozkaz”

Po powrocie do Polski płk Niepokólczycki zaangażował się w kolejną konspirację, tym razem antykomunistyczną. Działając w WiN-ie rozwinął struktury Zrzeszenia, nawiązał łączność z Rządem RP na Uchodźstwie, któremu wysyłał raporty o sytuacji w Polsce. UB bardzo zależało na rozbiciu II Zarządu WiN-u i aresztowaniu jego szefa. Udało im się to 22 października 1946 roku w Krakowie. Podczas śledztwa płk Niepokólczycki nie chciał iść na kompromis z komunistami. – Nie obciążał podwładnych i podkreślał, że wszystkie działania podejmowali oni na jego rozkaz – podkreśla dr Siwek.

Franciszek Niepokólczycki po aresztowaniu przez MBP w 1946 r.

11 sierpnia 1947 roku przed Rejonowym Sądem Wojskowym w Krakowie rozpoczął się jeden z najgłośniejszych stalinowskich procesów pokazowych, tzw. proces krakowski. Razem z Niepokólczyckim sądzono jego współpracowników oraz działaczy Polskiego Stronnictwa Ludowego, w tym Stanisława Mierzwę, zastępcę sekretarza Naczelnego Komitetu Wykonawczego. – Celem procesu było skompromitowanie PSL, ostatniej legalnej opozycji w Polsce i wykazanie jej związków z podziemiem – tłumaczy historyk. Działaczy WiN-u oskarżono natomiast o prowadzenie działalności wywiadowczej na rzecz obcych mocarstw. Pułkownik przed sądem oświadczył tylko: „Nie wysługiwałem się obcym. Jako żołnierz spełniłem rozkaz”.

Sąd skazał osiem osób, w tym płk. Niepokólczyckiego, na karę śmierci, osiem na długoletnie więzienie, a jedną osobę uniewinnił. Pułkownik odmówił napisania prośby o ułaskawienie, mimo to jemu i czterem innym skazanym prezydent Bolesław Bierut zamienił karę na dożywotnie więzienie.

Oficera zwolniono w 1956 roku na fali zmian politycznych w kraju. Pracował potem w spółdzielczości i cały czas był objęty inwigilacją przez Służbę Bezpieczeństwa. Funkcjonariusze SB brali nawet udział w pogrzebie pułkownika w 1974 roku.

W 2008 roku prezydent Lech Kaczyński odznaczył pośmiertnie płk. Niepokólczyckiego Orderem Orła Białego. Dziś oficer jest patronem 16 Tczewskiego Batalionu Saperów w Nisku.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Wikipedia

dodaj komentarz

komentarze


Hala do budowy Mieczników na finiszu
 
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
Medycy na poligonie
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Spadochroniarze na warcie w UE
„Armia mistrzów” – sporty wodne
Włoski Centauro na paryskim salonie
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
Prezydent Zełenski w Warszawie
Partyzanci z republiki
Roczny dyżur spadochroniarzy
International Test
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Z parlamentu do wojska
Pioruny dla sojuszników
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Operacja „Wschodnia zorza”
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
„Armia mistrzów” – sporty walki
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Silniejsza obecność sojuszników z USA
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Za zdrowie utracone na służbie
Jaki będzie czołg przyszłości?
Nie wierzę panu, mister Karski!
Na ratunek… komandos
Most III, czyli lot z V2
Terytorialsi w gotowości do pomocy
Sejm podziękował za służbę na granicy
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu
Jak usprawnić działania służb na granicy
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone
„Operacja borelioza”
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
Londyn o „Tarczy Wschód”
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
Feniks – następca Mangusty?
Olimp gotowy na igrzyska!
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
Formoza. Za kulisami
Posłowie o efektach szczytu NATO
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!
Posłowie wybrali patronów 2025 roku
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
The Suwałki Gap in the Game

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO