Przejazd czołgów ulicami Katowic i wkroczenie żołnierzy Wojska Polskiego na Górny Śląsk w 1922 roku – to tylko część zdjęć, które znalazły się na wystawie w galerii plenerowej Łazienek Królewskich. Ekspozycja pokazuje gorącą atmosferę, jaka towarzyszyła staraniom o włączenie Śląska do granic II RP. Podczas uroczystości otwarcia wystawy wręczono medale „Pro Patria”.
Wystawa „Powstania Śląskie. W 100. rocznicę zakończenia III Powstania śląskiego” opowiada o walce żołnierzy i staraniach cywilów, by włączyć Górny Śląsk w obszar II RP. Ekspozycję zorganizowały Centralna Biblioteka Wojskowa, Łazienki Królewskie i Departament Edukacji, Kultury i Dziedzictwa MON. Na ogrodzeniu Łazienek Królewskich prezentowane są archiwalne fotografie oddziałów powstańczych, fabryki w Zawadzkiem, która produkowała broń dla powstańców, wkroczenia Wojska Polskiego na Górny Śląsk w 1922 roku czy kolumny czołgów – wówczas najnowocześniejszej broni pancernej. Można także przeczytać odezwy nawołujące do udziału w plebiscycie, który miał zdecydować o przynależności Śląska.
Podczas uroczystości wręczono także medale „Pro Patria”. Otrzymali je – z rąk przedstawiciela Urzędu ds. Kombatantów i Osób Represjonowanych – płk Dariusz Andrzej Maciąg, płk Zdzisław Małkowski oraz płk Krzysztof Zielski.
Walka o czarną perłę w koronie toczyła się w latach 1919–1921. W tym czasie wybuchły trzy powstania. Pierwsze trwało od 16 sierpnia do 24 sierpnia 1919 roku. Rok później, w nocy z 19 na 20 sierpnia na Górnym Śląsku znów zawrzało. Zryw zakończyło (25 sierpnia 1920 roku) porozumienie zawarte z Niemcami.
O ile dwa pierwsze powstania, które wzniecili Ślązacy, były głównie manifestacją polityczną wspartą użyciem broni, to w przypadku III powstania śląskiego było inaczej. Katastrofalne dla strony polskiej wyniki plebiscytu z marca 1921 roku pokazały wyraźnie, że należy podjąć walkę zbrojną na dużą skalę. Powstańcy chwycili za broń w nocy z 2 na 3 maja 1921 roku. Walki zakończyły się dwa miesiące później, 5 lipca.
Wystawę prezentującą historię powstań śląskich można oglądać w Warszawie do końca sierpnia 2021 roku w galerii plenerowej Łazienek Królewskich niedaleko Belwederu.
autor zdjęć: Centralna Biblioteka Wojskowa, 18 DZ, Magdalena Miernicka
komentarze