13 i 15 grudnia w Radomiu odbędą się uroczystości związane ze 120. rocznicą urodzin Teresy Grodzińskiej, bohaterskiej sanitariuszki, ochotniczki w wojnie polsko-bolszewickiej, pierwszej kobiety w II RP odznaczonej Orderem Virtutii Militari.
13 grudnia o godz. 10.00 w miejskiej Bibliotece Publicznej w Radomiu odbędzie się wykład otwarty dr. Adama Duszyka „Wspomnienie o bohaterce wojny 1920 roku Teresie Grodzińskiej”. Natomiast 15 grudnia zostaną złożone kwiaty i zapalone znicze na grobie Teresy Grodzińskiej, odbędzie się msza św. w jej intencji, a także prelekcja połączona z programem artystycznym w wykonaniu uczniów III Liceum Ogólnokształcącego w Radomiu.
Prowadzona cały czas kwerenda wykazuje jeszcze większą wyjątkowość Teresy Grodzińskiej niż to wynika z dotychczasowych publikacji. Na podstawie „Słownika biograficznego kobiet odznaczonych Orderem Wojennym Virtuti
Militari” wiadomo, że była jedną z dwu tylko kobiet (wraz z kuzynką Marią Zdziarską) odznaczonych nim w czasie trwania wojny przed traktatem ryskim (18.03.1921). Następne odznaczenie kobiety VM miało miejsce w połowie 1921, a pozostałym VM nadano order dopiero w 1922 i 1923.
Teresa Grodzińska została odznaczona VM jako pierwsza, bo już w czasie pogrzebu 18.09.1920 w Radomiu, kiedy to przedstawiciel Wojska Polskiego matce Teresy Grodzińskiej nad jej trumną wręczył Krzyż VM. Takie nadanie z 1920 r. potwierdza „Lista odznaczonych krzyżem Virtuti Militari V-ej klasy według wykazów przysłanych do dnia 30 listopada 1920 r. do Adjutantury Generalnej Naczelnego Dowództwa” zamieszczona w „Kalendarzu żołnierskim na rok 1921”.
Także przebieg pogrzebu, czyli przewożenie jej trumny na lawecie w czasie wojskowego pogrzebu 18.09.1920, zdaje się być wyjątkowe, bo z informacji znalezionych w sieci wynika, że mogła być nawet pierwszą, a przynajmniej jedną z bardzo nielicznych tak uhonorowanych w II RP.
Droga życiowa Teresy Grodzińskiej, bohaterska postawa w czasie wojny polsko-bolszewickiej i okoliczności śmierci sprawiają, że jej historia w pełni zasługuje na jak największe nagłośnienie.
Tekst: Wojciech W. Wiśniewski
autor zdjęć: Wikipedia
komentarze