Dawne narzędzia chirurgiczne i sprzęt lekarski, archiwalne zdjęcia, dokumenty medyczne, mundury i uniformy – takie m.in. pamiątki można obejrzeć na wystawie poświęconej wojskowemu Szpitalowi Ujazdowskiemu. Historię tej nieistniejącej już placówki można poznać, zwiedzając ekspozycję w Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa, oddziale Muzeum Łazienki Królewskie.
– Szpital Ujazdowski w Warszawie był jedną z największych i najstarszych wojskowych placówek medycznych w Polsce. Przez lata służył rannym i chorym żołnierzom oraz kształcił przyszłych lekarzy – mówił prof. Zbigniew Wawer, dyrektor Muzeum Łazienki Królewskie, otwierając wystawę. Dzieje szpitala – jak podkreślał prof. Wawer – są nieodłącznie związane z historią Warszawy. Zapowiedział, że w przyszłości w jednym z pawilonów Łazienek zostanie otwarta stała wystawa poświęcona wojskowej służbie zdrowia.
Narzędzia i zdjęcia
Ekspozycja „Był taki szpital. Dzieje Szpitala Ujazdowskiego w latach 1918–1945” powstała we współpracy ze „Stowarzyszeniem dawny Szpital Ujazdowski”, które zbiera informacje i pamiątki związane z tą placówką. – Na wystawę złożyło się kilkaset przedmiotów, w większości pochodzących z naszych zbiorów, ale są także eksponaty wypożyczone m.in. z muzeów: Narodowego, Wojska Polskiego czy Historii Medycyny Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego – wyliczał Krzysztof Królikowski, prezes Stowarzyszenia.
Zwiedzający wystawę obejrzą m.in. archiwalne zdjęcia szpitala, lekarzy i pacjentów, dokumenty medyczne, dawne narzędzia chirurgiczne i sprzęt lekarski, recepty, wyniki badań, mundury i uniformy, dyplomy lekarskie. Na ekspozycji są także pamiątki po lekarzach związanych ze szpitalem, np.: pudełko na narzędzia chirurgiczne Waleriana Kleckiego, który leczył w placówce w okresie Królestwa Polskiego, czy opaska PCK płk. dr. Stefana Tarnawskiego, który w powstaniu warszawskim służył w Sanitariacie Okręgu Warszawskiego Armii Krajowej.
Wśród gości zaproszonych na uroczyste otwarcie wystawy, które odbyło się wczoraj wieczorem, był m.in. gen. dyw. prof. n. med. Grzegorz Gielerak, dyrektor Wojskowego Instytutu Medycznego w Warszawie. – Historia Szpitala Ujazdowskiego jest nam bliska, WIM dziedziczy tradycje tamtej placówki – mówił gen. Gielerak. Dodał, że ma to nie tylko wymiar symboliczny, WIM stara się też upamiętniać dzieje szpitala. Między innymi kilka lat temu szpital przy Szaserów wydał wspomnienia „Jazdów” pod redakcją prof. Edwarda Rużyłły, lekarza Szpitala Ujazdowskiego.
Kuźnia wojskowych lekarzy
Początki Szpitala Ujazdowskiego sięgają 1784 roku, kiedy król Stanisław August Poniatowski przekazał władzom Warszawy Zamek Ujazdowski na cele wojskowe. Powstały koszary, a przy nich lazarety. W 1818 roku z tych palcówek utworzono Szpital Główny Wojskowy, który udzielał pomocy rannym i chorym żołnierzom. Od upadku powstania listopadowego do 1915 roku był to główny rosyjski szpital wojskowy w Warszawie. Po wkroczeniu Niemców szpital przeznaczono dla wojska niemieckiego. Pod polską komendę powrócił 11 listopada 1918 roku. Został włączony w struktury Oficerskiej Szkoły Podchorążych przemianowanej potem na Szkołę Podchorążych Sanitarnych. Od 1930 roku szpital działał w ramach Centrum Wyszkolenia Sanitarnego, najważniejszego wojskowego ośrodka naukowo-badawczego i szkoleniowego w Polsce.
Szpital pracował przez całą II wojnę. Udzielano tutaj pomocy rannym, chorym i ubogim, prowadzono też działalność konspiracyjną: ukrywano osoby pochodzenia żydowskiego i poszukiwane przez Gestapo, prowadzono tajne nauczanie studentów medycyny, szkolono kadry medyczne Armii Krajowej. Po wybuchu powstania warszawskiego szpital został ewakuowany do budynku przy ul. Chełmskiej, a następnie na Sadybę, a w styczniu 1945 roku został rozwiązany.
Wystawa w Muzeum Łowiectwa i Jeździectwa – Oddział Muzeum Łazienki Królewskie będzie czynna do 28 lutego 2019 roku.
autor zdjęć: Anna Dąbrowska
komentarze