moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

Kopiec ku czci obrońców Olszynki Grochowskiej

O bohaterskiej śmierci 7 tysięcy powstańców listopadowych w obronie Olszynki Grochowskiej przypomina Aleja Chwały na warszawskiej Pradze. Wkrótce powstanie też 50-metrowy kopiec i w nim – muzeum zrywu z 1831 roku. Praga-Południe była zawsze wschodnim przedpolem obrony stolicy Polski. Wiele dat i miejsc pokazuje militarne dzieje tej dzielnicy.

– Wojsko jest częścią historii Pragi-Południe, zarówno poprzez toczone tu walki, stacjonujące w dzielnicy oddziały, jak i ulokowaną w okresie międzywojennym produkcję zbrojeniową – mówił dr Jan Tarczyński, dyrektor Centralnej Biblioteki Wojskowej, otwierając wczorajszą konferencje poświęconą militarnym dziejom Pragi. Obrady zorganizowano w 100-lecie przyłączenia do stolicy Grochowa, Saskiej Kępy i Gocławia.

Tomasz Kucharski, burmistrz Pragi-Południe, podkreślał, że dzielnica od wieków była przedmurzem stolicy, płacąc wysoką cenę za jej obronę. – Praga była wielokrotnie niszczona, a jej mieszkańcy ginęli w bohaterskich walkach – przypominał. Dlatego – dodał burmistrz – tak ważne jest mówienie o militarnych losach dzielnicy i nieznanych lub zapomnianych faktach z jej dziejów. – Pozwala to mieszkańcom odkryć historię i budować lokalną tożsamość – mówił.
Podczas konferencji przypomniano więc garść faktów i miejsc – zaledwie kilka punktów z bogatych militarnych dziejów Pragi.

Punkt 1 – Olszynka Grochowska 1831

Najsłynniejszą bitwą rozegraną na praskich terenach była obrona Olszynki Grochowskiej w czasie powstania listopadowego. 25 lutego 1831 roku starło się tam 40 tysięcy polskich żołnierzy, broniących stolicy przed 60-tysiecznymi siłami rosyjskimi. – Polacy kilkakrotnie odparli ataki Rosjan, zmuszając ich do odstąpienia od szturmu Warszawy – opowiadał Andrzej Melak ze stowarzyszenia Krąg Pamięci Narodowej. W bitwie poległo blisko 7,3 tys. Polaków. O powstańcach przypomina powstała na Olszynce Aleja Chwały, którą tworzą 34 głazy poświęcone pamięci bohaterów. – Chcemy ich jeszcze godniej upamiętnić, wznosząc na Grochowie 50-metrowy kopiec, w którym ulokujemy muzeum powstania listopadowego – zapowiedział Melak.

Punkt 2 – Wólka Radzymińska 1920

O kolejnych walkach w obronie Warszawy, tym razem podczas wojny 1920 roku, mówił prof. dr hab. Wiesław Wysocki. – Sukces Bitwy Warszawskiej poprzedziły działania polskich oddziałów, które 13 i 14 sierpnia obroniły przedmoście stolicy – podkreślał historyk z Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego.

Jednym z bohaterów tej obrony był por. Stefan Pogonowski, dowódca 1 Batalionu 28 Pułku Strzelców Kaniowskich. Jego żołnierze obsadzili stanowisko pod Wólką Radzymińską. W nocy z 14 na 15 sierpnia w tym miejscu bolszewicy próbowali się przedrzeć w stronę Warszawy. – Porucznik na czele oddziału ruszył do ataku, który wywołał popłoch i spowodował ucieczkę bolszewików – opowiadał prof. Wysocki. Podczas walk porucznik został śmiertelnie ranny, ale jego atak został uznany przez gen. Lucjana Żeligowskiego, dowódcę Pogonowskiego, za jeden z punktów zwrotnych Bitwy Warszawskiej.

Kolejnym symbolem obrony Warszawy w 1920 roku był ks. Ignacy Skorupka, który na własną prośbę został kapelanem 1 Batalionu 236 Pułku Piechoty Armii Ochotniczej. Oddział składał się głównie z młodzieży gimnazjalnej i akademickiej. Ksiądz nie pozostał na tyłach frontu, ale towarzyszył żołnierzom na polu walki i 14 sierpnia zginął od postrzału podczas bitwy we wsi Ossów. – Jego śmierć stała się jednym z symboli bitwy i tworzyła ducha polskiego wojska – zaznaczył historyk.

Punkt 3 – Państwowe Zakłady Inżynierii z lat 30. XX wieku

Związki dzielnicy z wojskiem kontynuowały w okresie międzywojennym Państwowe Zakłady Inżynierii, utworzone w 1928 roku na ul. Terespolskiej 34/36. – Oprócz produkcji samochodów i motocykli na rynek cywilny, w jej fabrykach powstawały pojazdy na potrzeby wojska – mówiła Joanna Kurczab z CBW. Były to m.in. wóz łączności Polski Fiat 508/518, czołg rozpoznawczy TKS czy samochód półgąsienicowy PZInż. wzór 34. We wrześniu 1939 roku zakłady zostały zbombardowane przez Niemców, a całkowicie zniszczone w 1944 roku. Dziś na ich terenie wznosi się osiedle mieszkaniowe.

Punkt 4 – Praska reduta i wrzesień 1939

– Jako prawobrzeżna dzielnica miasta z wojskowego punktu widzenia Praga stanowiła silny rejon obrony stolicy – mówi o dzielnicy, jako terenie działań wojennych, płk dr hab. Juliusz S. Tym, profesor Akademii Obrony Narodowej. – Warunki naturalne, wiele cieków wodnych i podmokłych terenów sprzyjało prowadzeniu tutaj obrony – tłumaczył pułkownik.

Warunki te pomogły obrońcom stolicy we wrześniu 1939 roku. Jednym z głównych oddziałów odpierających niemieckie ataki na Pragę był 21 Warszawski Pułk Piechoty „Dzieci Warszawy”, walczący w rejonie Grochowa. – W naszych zbiorach mamy dziennik pułku, prowadzony cały czas podczas obrony Warszawy. Jest on jednym z najcenniejszych dokumentów kampanii wrześniowej – podkreślała Wioletta Mioduszewska z Centralnego Archiwum Wojskowego.

Pułk dowodzony przez płk Stanisława Sosabowskiego, przyszłego twórcę 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej, odparł wszystkie natarcia niemieckie i wytrwał na swoich stanowiskach aż do kapitulacji miasta 28 września. – Badaczom nie wolno zapominać o militarnych dziejach tej dzielnicy i związkach armii z jej mieszkańcami – podsumowali obradujący w CBW. Ubolewali, że Praga bywa czasem traktowana „po macoszemu” podczas omawiania historii Warszawy, a – jak można się przekonać – nie ma ku temu powodów.

Anna Dąbrowska

autor zdjęć: Anna Dąbrowska, Narodowe Archiwum Cyfrowe, Jarosław Wiśniewski

dodaj komentarz

komentarze


Posłowie wybrali patronów 2025 roku
 
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Na ratunek… komandos
Jak usprawnić działania służb na granicy
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
Za zdrowie utracone na służbie
Posłowie o efektach szczytu NATO
Prezydent Zełenski w Warszawie
The Suwałki Gap in the Game
Operacja „Wschodnia zorza”
„Armia mistrzów” – sporty wodne
Pioruny dla sojuszników
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
Feniks – następca Mangusty?
Formoza. Za kulisami
Jaki będzie czołg przyszłości?
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
„Armia mistrzów” – sporty walki
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
„Operacja borelioza”
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
Nie wierzę panu, mister Karski!
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
Partyzanci z republiki
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu
Hala do budowy Mieczników na finiszu
Z parlamentu do wojska
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Medycy na poligonie
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Silniejsza obecność sojuszników z USA
Terytorialsi w gotowości do pomocy
Spadochroniarze na warcie w UE
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
Sejm podziękował za służbę na granicy
Olimp gotowy na igrzyska!
Most III, czyli lot z V2
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Londyn o „Tarczy Wschód”
International Test
Roczny dyżur spadochroniarzy
Włoski Centauro na paryskim salonie
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO