moja polska zbrojna
Od 25 maja 2018 r. obowiązuje w Polsce Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych oraz uchylenia dyrektywy 95/46/WE (ogólne rozporządzenie o ochronie danych, zwane także RODO).

W związku z powyższym przygotowaliśmy dla Państwa informacje dotyczące przetwarzania przez Wojskowy Instytut Wydawniczy Państwa danych osobowych. Prosimy o zapoznanie się z nimi: Polityka przetwarzania danych.

Prosimy o zaakceptowanie warunków przetwarzania danych osobowych przez Wojskowych Instytut Wydawniczy – Akceptuję

20 generałów II RP wywodziło się z „Sokoła”

150 lat temu we Lwowie powstało Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół", polska organizacja patriotyczna i paramilitarna. Jej członkowie walczyli podczas I wojny m.in. w szeregach Legionów Polskich i Armii Polskiej we Francji, brali udział w powstaniach i bitwach II wojny. Dzisiaj „Sokół” prowadzi działalność paramilitarną, przygotowując działaczy np. do służby w obronie terytorialnej.

– „Sokół” jako organizacja patriotyczno-wychowawcza odegrał ogromną rolę, przygotowując młodych Polaków do odzyskania przez kraj niepodległości – mówi Zbigniew Okorski, wiceprezes Związku Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce i prezes „Sokoła” w Warszawie.

Duch sportu

Polskie Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół" zostało założone kilka lat po upadku powstania styczniowego. Młoda polska inteligencja zaczęła wówczas zabiegać o powołanie organizacji, której celem byłoby nie tylko podnoszenie sprawności fizycznej młodzieży, ale też rozbudzanie ducha narodowego, prowadzenie działań kulturalnych, oświatowych, a także wojskowych. Wzorem był utworzony w 1862 roku czeski „Sokół”.

Pierwszy oddział polskiego „Sokoła”, zwany gniazdem, powstał 7 lutego 1867 roku we Lwowie. W następnych latach pojawiły się kolejne gniazda pod zaborem austriackim, a potem także pruskim i rosyjskim oraz na emigracji, m.in. w Niemczech, Francji, Wielkiej Brytanii, Kanadzie czy USA. – „Sokół” działał w myśl zasady „w zdrowym ciele, zdrowy duch”, propagując różne dyscypliny sportowe: gimnastykę, kolarstwo czy piłkę nożną, a jednocześnie prowadził tajne szkolenia wojskowe dla polskiej młodzieży – opowiada Okorski.

Zjazd Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z okazji 50-lecia istnienia Towarzystwa w Krakowie. Fragment pokazu sportowego na stadionie Cracovii. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Członkowie organizacji szkolili się z musztry, strzelectwa, jeździectwa czy szermierki. W 1912 roku we Lwowie Józef Haller, wówczas kapitan i członek komendy „Sokoła", utworzył pierwsze polowe drużyny sokole przygotowujące się do walki o niepodległość. W tym czasie do Towarzystwa na ziemiach polskich należało około 100 tys. osób i tyle samo na emigracji.

Ku niepodległości

W chwili wybuchu I wojny światowej młodzież zrzeszona w gniazdach sokolich wstąpiła w szeregi Legionów Polskich, głównie 2 Brygady Legionów. Zasiliła też Legion Wschodni utworzony we Lwowie w początkach sierpnia 1914 roku oraz szeregi Legionu Puławskiego, polskiej formacji walczącej w składzie armii rosyjskiej przeciwko Niemcom.

Członkowie „Sokoła”, także spośród polonii z USA i Kanady, masowo zgłaszali się również do tworzonej we Francji Armii Polskiej, na której czele stał Haller, wtedy już generał. – Wśród ochotników były tysiące „sokołów” – mówi Okorski. Brali też udział w walkach polsko-ukraińskich, np. pierwszym dowódcą obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku był członek Towarzystwa płk Czesław Mączyński. Uczestniczyli także w powstaniach: wielkopolskim i śląskich. Pierwszym poległym powstańcem wielkopolskim był „sokół” Franciszek Ratajczak, a w powstaniu śląskim walczył Wojciech Korfanty, prezes „Sokoła” w Katowicach.

Po zakończeniu wojny organizacje z trzech zaborów zjednoczyły się i powstał Związek Towarzystw Gimnastycznych „Sokół” w Polsce. W latach międzywojennych organizacja stała się ośrodkiem życia kulturalnego i sportowego, prowadziła zajęcia przysposobienia wojskowego, przygotowując młodych ludzi do służby w armii. – W tym czasie funkcjonowało 800-900 gniazd, w których zrzeszonych było 80 tys. dorosłych osób oraz 40 tys. młodzieży poniżej 18. roku życia – wylicza Okorski.

Zjazd Towarzystwa Gimnastycznego „Sokół” z okazji 50-lecia istnienia Towarzystwa w Krakowie. Fragment pokazu sportowego na stadionie Cracovii. Fot. Narodowe Archiwum Cyfrowe

Członkowie „Sokoła” walczyli również w II wojnie światowej: w kampanii wrześniowej, w szeregach Polskich Sił Zbrojnych na Zachodzie i Polskiego Państwa Podziemnego, zarówno jako oficerowie, jak i szeregowi żołnierze. – Niestety nie ma danych, ilu członków „Sokoła” uczestniczyło w tych walkach – mówi Okorski. Podkreśla jednak, że z tej organizacji wywodziło się około 20 generałów II Rzeczpospolitej. – Byli to między innymi gen. Mariusz Zaruski, żeglarz, taternik i legionista, gen. Władysław Anders, dowódca Polskich Sił Zbrojnych w ZSRR, gen. Stanisław Sosabowski, organizator 1 Samodzielnej Brygady Spadochronowej czy marsz. Edward Śmigły-Rydz, Naczelny Wódz w wojnie obronnej 1939 roku – wymienia wiceprezes.

Kadry dla OT

Po wojnie władze komunistyczne uznały Towarzystwo Gimnastyczne „Sokół” za organizację nacjonalistyczną i zakazały jej działalności. Pierwsze gniazdo „Sokoła” reaktywowano w Warszawie 10 stycznia 1989 roku, a 1 marca 1990 roku zarejestrowano Związek Towarzystw Gimnastycznych „Sokół" w Polsce. Dziś w kraju działa ponad 80 gniazd, w których skupionych jest 6-7 tys. osób.

– „Sokół” to nadal organizacja patriotyczna, wychowawcza, kulturalno-oświatowa, propagująca cnoty rycerskie i obywatelskie, umacniająca poczucie tożsamości narodowej – mówi Okorski. Jak dodaje, jej celem jest popularyzacja sportu, turystyki oraz zdrowego stylu życia wśród dzieci i młodzieży poprzez m.in. organizowanie zajęć z kilkudziesięciu dyscyplin sportowych.

– Prowadzimy też zajęcia paramilitarne, którymi szczególnie zajmują się drużyny polowe – informuje wiceprezes. W kraju działa ich dziesięć, m.in. w Lublinie, Lesznie czy Sanoku, skupiają w sumie około 400 członków.

Władze Związku podpisały umowę o współpracy z Ministerstwem Obrony Narodowej, dzięki której „Sokół” organizuje zajęcia na poligonach, uczy m.in. musztry, pierwszej pomocy, strzelania czy sztuk walki. – W ten sposób kształcimy wśród młodzieży postawy proobronne, przygotowujemy ich do ewentualnej zawodowej służby wojskowej, a ostatnio także do służby w obronie terytorialnej – dodaje Okorski. 

AD

autor zdjęć: NAC

dodaj komentarz

komentarze


Olimp gotowy na igrzyska!
 
W Sejmie o zniszczeniu Tupolewa
Prezydent Warszawy: oddajmy hołd bohaterom!
Paryż – odliczanie do rozpoczęcia igrzysk!
Formoza. Za kulisami
„Operacja borelioza”
Ciężko? I słusznie! Tak przebiega selekcja do Formozy
Most III, czyli lot z V2
Roczny dyżur spadochroniarzy
Tridon Mk2, czyli sposób na drona?
Sejm podziękował za służbę na granicy
Bezpieczeństwo granicy jest również sprawą Sojuszu
Patrioty i F-16 dla Ukrainy. Trwa szczyt NATO
Posłowie wybrali patronów 2025 roku
Szczyt NATO, czyli siła w Sojuszu
„Armia mistrzów” – sporty walki
Feniks – następca Mangusty?
Medycy na poligonie
„Armia mistrzów” – sporty wodne
Jaki będzie czołg przyszłości?
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Posłowie o efektach szczytu NATO
Polski Kontyngent Wojskowy Olimp w Paryżu
Letnia Bryza na Morzu Czarnym
Kaczmarek z nowym rekordem Polski!
International Test
Ustawa o obronie ojczyzny – pytania i odpowiedzi
Prezydent Zełenski w Warszawie
Kmdr Janusz Porzycz: Wojsko Polskie wspierało i wspiera sportowców!
Partyzanci z republiki
„Armia mistrzów” – kolarstwo, łucznictwo, pięciobój nowoczesny, strzelectwo, triatlon i wspinaczka sportowa
The Suwałki Gap in the Game
„Armia mistrzów” – lekkoatletyka
Lotnicy pamiętają o powstaniu
Londyn o „Tarczy Wschód”
Za zdrowie utracone na służbie
Terytorialsi w gotowości do pomocy
Na ratunek… komandos
Włoski Centauro na paryskim salonie
Pioruny dla sojuszników
Szczyt NATO: wzmacniamy wschodnią flankę
Krzyżacka klęska na polach grunwaldzkich
Jak usprawnić działania służb na granicy
Szczyt NATO w Waszyngtonie: Ukraina o krok bliżej Sojuszu
Spadochroniarze na warcie w UE
Nie wierzę panu, mister Karski!
Operacja „Wschodnia zorza”
Rusza operacja „Bezpieczne Podlasie”
Hala do budowy Mieczników na finiszu
Ankona, czyli polska operacja we Włoszech
Specjalsi zakończyli dyżur w SON-ie
Z parlamentu do wojska
Zabezpieczenie techniczne 1 Pułku Czołgów w 1920
Incydent przy granicy. MON chce specjalnego nadzoru nad śledztwem
Silniejsza obecność sojuszników z USA
Awaria systemów. Bezpieczeństwo Polski nie jest zagrożone

Ministerstwo Obrony Narodowej Wojsko Polskie Sztab Generalny Wojska Polskiego Dowództwo Generalne Rodzajów Sił Zbrojnych Dowództwo Operacyjne Rodzajów Sił Zbrojnych Wojska Obrony
Terytorialnej
Żandarmeria Wojskowa Dowództwo Garnizonu Warszawa Inspektorat Wsparcia SZ Wielonarodowy Korpus
Północno-
Wschodni
Wielonarodowa
Dywizja
Północny-
Wschód
Centrum
Szkolenia Sił Połączonych
NATO (JFTC)
Agencja Uzbrojenia

Wojskowy Instytut Wydawniczy (C) 2015
wykonanie i hosting AIKELO