W niniejszym numerze większość artykułów dotyczy konfliktu rosyjsko-ukraińskiego. Ich autorami są zarówno oficerowie naszych sił zbrojnych, jak i przedstawiciele ukraińskich ośrodków naukowych, którzy na bieżąco śledzą poczynania walczących stron.
Analizę konfliktu za naszą wschodnią granicą rozpoczynamy artykułem ppłk. dr. Mariusza Urbanka, zawierającym ocenę walk obronnych przez pryzmat bojowych możliwości oddziałów i pododdziałów armii ukraińskiej. Autor do środków walki o istotnym znaczeniu dla walczących wojsk zaliczył artylerię oraz bezzałogowe statki powietrzne. Zwłaszcza te ostatnie wpłynęły na aktywność obrońców, przyczyniły się też do rozwoju systemów niwelujących możliwości precyzyjnego rażenia wykrytych celów. Autor zastanawia się, czy wnioski z bieżących działań zachowają aktualność w dłuższej perspektywie i czy warto już wdrażać je do działalności szkoleniowej w siłach zbrojnych naszego kraju.
W kolejnym opracowaniu prof. dr Jurij Dziubenko, dr Wołodymyr Makarow i dr Wołodymyr Rieznik rozważają problem wykorzystania lotnictwa w konflikcie rosyjsko-ukraińskim. Omawiają układ sił oraz główne zadania wykonywane przez lotnictwo sił zbrojnych obu stron. Wskazują powody nieosiągnięcia przez rosyjskie lotnictwo strategicznej przewagi w powietrzu oraz niezapewnienia własnym siłom warunków do prowadzenia skutecznej ofensywnej operacji powietrzno-lądowej. Zwracają uwagę na specyfikę wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych jako środka ogniowego rażenia przeciwnika i podają przykłady wykorzystania tych platform do niszczenia celów na strategicznym zapleczu Rosji. Konkludują, że lotnictwo sił powietrznych Ukrainy jest zdolne do realizacji stawianych mu zadań, jednak pod warunkiem zwiększenia jego możliwości dzięki dostawom nowoczesnego uzbrojenia i sprzętu wojskowego z krajów zachodnich.
Wyniki badań nad ewolucją i skutecznością systemu obrony powietrznej Ukrainy omawiają dr Pawło Openko i dr Jewhen Własenko. Analizują bojowe wykorzystanie systemów obrony przeciwlotniczej oraz skuteczność jej działania w warunkach zmasowanych uderzeń powietrznych i rakietowych. Oceniają, że dzięki dostawom nowoczesnych systemów obrony powietrznej zwiększyła się skuteczność zwalczania pocisków rakietowych i systemów bezzałogowych. Przedstawiają również zalecenia dotyczące dalszego udoskonalania systemu obrony powietrznej.
Osłonę przeciwlotniczą zgrupowań lądowych analizuje także dr Serhij Krawczenko. Wymienia czynniki determinujące bojowe wykorzystanie rakietowych i artyleryjskich pododdziałów przeciwlotniczych, między innymi organizacyjno-techniczne, logistyczne i czasowo-przestrzenne. Podkreśla znaczenie zasadzek przeciwlotniczych organizowanych z uwzględnieniem manewru i maskowania oraz omawia bojowe wykorzystanie mobilnych przeciwlotniczych grup ogniowych.
Zagadnieniu funkcjonowania organów dowodzenia poziomu taktycznego jest poświęcony artykuł ppłk. dr. Adriana Napory. Autor przedstawia wnioski, które można wykorzystać w działalności szkoleniowej naszych oddziałów i pododdziałów wojsk lądowych. Na podstawie analizy wykorzystania poszczególnych rodzajów wojsk ze struktur organizacyjnych brygad ukraińskich stwierdza, że konflikt rosyjsko-ukraiński wymusił redukcję elementów rozpoznania patrolowego w systemie rozpoznania i zastąpienie ich bezzałogowymi statkami powietrznymi. Przyczynił się do zwiększenia manewrowości środków walki, tym samym skuteczniejszego wsparcia ogniowego walczących pododdziałów. Autor sugeruje zmiany w organizacji stanowisk dowodzenia w celu zwiększenia wydajności ich pracy.
O wykorzystaniu nowych technologii w satelitarnym rozpoznaniu obrazowym, ułatwiających i przyspieszających procesy pozyskiwania i przetwarzania danych, pisze mgr inż. Karolina Sulima-Jabłońska. Twierdzi, że algorytmy sztucznej inteligencji wykorzystane do przetwarzania zobrazowań mogą zrewolucjonizować zasady prowadzenia rozpoznania obrazowego. Autorka ocenia możliwości zastosowania sztucznej inteligencji oraz wskazuje ograniczenia ich wdrażania.
Wyniki badań nad zastosowaniem bezzałogowych statków powietrznych w atakach cybernetycznych analizują dr hab. Zbigniew Modrzejewski i mgr Daniel Baranowski. Prezentują sposoby wykorzystania systemów bezzałogowych do przenoszenia złośliwego oprogramowania oraz emitowania fałszywych sieci Wi-Fi. Możliwości wykorzystania bezzałogowych statków powietrznych do prowadzenia cyberataków uczyniły z tych platform skuteczną broń. Coraz większa dostępność i różnorodność systemów bezzałogowych powoduje, że stają się one narzędziem w rękach cyberprzestępców czy cyberterrorystów.
Elementem budowania odporności dzieci i młodzieży na różnego rodzaju zagrożenia ma być projekt edukacyjno-obronny „Edukacja z wojskiem”. Omawia go płk dr Tomasz Gergelewicz. Wyniki badań wskazują na konieczność realizacji wielu przedsięwzięć niezbędnych do skutecznej realizacji tego projektu. Osiągnięcie jego celów wymaga współpracy międzyresortowej oraz systemowego podejścia do kwestii organizacyjnych.
Problem ewakuacji jako jednego ze środków ochrony ludności analizuje dr Łukasz Mikołajczyk. Koncentruje się na ewakuacji osób niepełnosprawnych ruchowo w warunkach pożaru i innych zagrożeń. Omawia wybrane dokumenty dotyczące ewakuacji z obiektów użyteczności publicznej. Dostrzega konieczność uwzględnienia w przedmiotowych instrukcjach sytuacji szczególnych oraz potrzeb osób niepełnosprawnych, tak by zapewnić im warunki do jak najszybszego opuszczenia strefy zagrożenia.
Ostatni artykuł niniejszego wydania został poświęcony ewolucji koncepcji operacyjnych w okresie zimnej wojny, ze szczególnym uwzględnieniem ich roli w kształtowaniu strategii wojskowej oraz zdolności sił zbrojnych. Autor, płk rez. dr hab. Przemysław Paździorek, przeprowadza krytyczną analizę najważniejszych koncepcji operacyjnych NATO i Układu Warszawskiego tego okresu. Z badań wynika, że plany te miały kluczowe znaczenie dla rozwoju strategii wojskowej i modernizacji sił zbrojnych, a ich skuteczność zależała od zdolności adaptacyjnych i postępu technologicznego.
Życzymy przyjemnej lektury i zachęcamy do publikowania swoich przemyśleń na łamach naszego czasopisma.
